Για πρώτη φορά στην Ελλάδα, το κοινό θα έχει την ευκαιρία να γνωρίσει από κοντά τον σημαντικό video artist, πρωτοπόρο του media-dance και συνεργάτη του μεγάλου Αμερικανού χορευτή και χορογράφου Merce Cunningham, που άλλαξε τα δεδομένου του σύγχρονου χορού, Charles Atlas!
Από τις αρχές του 20ου αιώνα, όπου άρχισε να διερευνάται η σωματικότητα και η κίνηση απαλλαγμένη από τις αυστηρές δομές του παρελθόντος, ο μοντέρνος χορός έχει διανύσει πάνω από έναν αιώνα πορείας και συνεχίζει να είναι η τέχνη που καταργεί τα όρια και επιτρέπει την ελεύθερη έκφραση.
Η επιρροή της Μάρθα Γκράχαμ στο μοντέρνο χορό, στην Αμερική αλλά και παγκοσμίως, μπορεί να συγκριθεί με την επιρροή που έχει ο Πικάσο στις μοντέρνες εικαστικές τέχνες, ο Στραβίνσκι στη μουσική και ο Φρανκ Λόιντ Ράιτ στην αρχιτεκτονική. Μαθητής της Μάρθα Γκράχαμ, ο Μέρσι Κάνινγκχαμ, οδήγησε τον χορό σε αυτό που ονομάστηκε μετά-μοντέρνο. Αψηφώντας την ανάγκη για γραμμική αφήγηση ιδεών, εμπλέκοντας τέχνες όπως η μουσική και τα εικαστικά, αλλά και νέες τεχνολογίες, ο Κάνινγκχαμ ρευστοποίησε τη δομή του καλλιτεχνικού του έργου και άνοιξε νέους ορίζοντες στους καλλιτέχνες.
Πώς όμως από καλλιτέχνες όπως τον Merce Cunningham και την Yvonne Rainer – εξίσου σημαντική χορογράφο με σπουδαία πειραματική δραστηριότητα – περνάμε σε σημερινούς καλλιτέχνες όπως η Wu Tsang και η Boychild;
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Το φετινό Outview Film Festival επιχειρεί ένα θεματικό, πειραματικό αφιέρωμα, για τη διερεύνηση των πιο πρωτοποριακών τάσεων στη σύνδεση χορού – κίνησης – βίντεο – gender, εστιασμένο στην Αμερική, από το 1950 μέχρι σήμερα.
Μέσα από 6 καλλιτέχνες που έχουν πειραματιστεί πάνω στην έκφραση της κίνησης και της σωματικότητας, θα προσπαθήσουμε να ανιχνεύσουμε τα όρια του φύλου μέσα από το χορό και τις νέες μορφές τέχνης και τεχνολογίας που τον συνοδεύουν.
Ρίχνουμε, λοιπόν, τους προβολείς μας στον Merce Cunningham, τον Charles Atlas, την Yvonne Rainer, την Wu Tsang, την Boychild, τον Patrick Belaga και τον Leigh Bowery. Χορός, χορογραφία, βιντεοσκόπηση, εικαστικές τάσεις, ενδυματολογία και φυσικά το ζήτημα της ρευστότητας του φύλου που επανέρχεται κάθε φορά με διαφορετικό τρόπο.
Στα πλαίσια του μεγάλου αφιερώματος που θα περιλαμβάνει προβολές ταινιών, πάνελ και performances θα έχουμε και τη μεγάλη τιμή να έχουμε επίσημους καλεσμένους για πρώτη φορά στην Ελλάδα τους:
Charles Atlas: από τους πιο πρωτοποριακούς video artists και σκηνοθέτες, και από τους πρώτους που ασχολήθηκαν με την απόδοση σε βίντεο του χορού και της performance – ο πρωτοπόρος του media-dance. Έχει συνεργαστεί με πολύ σημαντικές μορφές του χορού, της τέχνης, της performance, της μουσικής και του θεάτρου, μεταξύ των οποίων ο Michael Clark, ο Merce Cunningham (στα χρόνια 1973-1981), ο Leigh Bowery, η Marina Abramovic, η Yvonne Rainer κ.α. Στα έργα του πειραματίζεται μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας, και θέτει ως μόνιμο πεδίο διερεύνησης τη θεατρικότητα του χορού και της performance.
Wu Tsang: Αμερικανίδα multi-media artist, βραβευμένη σκηνοθέτις και ακτιβίστρια, με έδρα το Λος Άντζελες. Μαθήτρια της Yvonne Rainer, καταπιάνεται με θέματα όπως η ρευστότητα φύλων και ταυτοτήτων, οι κοινωνικές συναθροίσεις ως εργαλείο εξέγερσης, το πώς σχηματίζονται και ανθίζουν οι υπο-κουλτούρες κ.α., χρησιμοποιώντας υβριδικές μορφές βίντεο, performance, φωτογραφίας, installation.
Boychild: η Αμερικανίδα performer χρησιμοποιεί το σώμα της, το make-up και το φωτισμό ως τα βασικά της επικοινωνιακά εργαλεία. Ξεκίνησε την καριέρα της κάνοντας performances στα πιο σκοτεινά μπαράκια του Σαν Φρανσίσκο. Πλέον εμφανίζεται σε φεστιβάλ και πολλά clubs, και συνεργάζεται με τον Wu Tsang στην τελευταία του ταινία. Παρότι δεν θεωρεί το ζήτημα του φύλου ως το κεντρικότερο στην τέχνη της, στις παραστάσεις της προκαλεί τα όριά του, καθώς και μια μόνιμη απορία στο κοινό της για το δικό της φύλο -η ίδια αυτοπροσδιορίζεται ως genderfluid.
Patrick Belaga: ένας πειραματικός τσελίστας με κλασσική παιδεία. Πρόσφατες εμφανίσεις του περιλαμβάνουν το Φεστιβάλ Donau 2015 (Krems, Αυστρία), το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (Λος Άντζελες), Μουσείο Migros für Gegenwartskunst (Ζυρίχη), και το Julia Stoschek Collection / Kunsthalle Düsseldorf. Μεταξύ των πρόσφατων ηχογραφήσεών του είναι και το soundtrack για την πρόσφατη ταινία του Gus Van Sant «I am Michael».
Ταινίες αφιερώματος:
Merce Cunningham – «Locale», του Charles Atlas (1978, διάρκεια: 30’)
O Mercier Philip – “Merce” – Cunningham (1919-2009), ο Αμερικανός χορευτής και χορογράφος που καθόρισε το μοντέρνο (contemporary) χορό, έχει επηρεάσει βαθιά πολλά και διαφορετικά καλλιτεχνικά πεδία, μέσα από τη στενή του συνεργασία με visual artists, αρχιτέκτονες, σχεδιαστές και μουσικούς. Μαζί με το μουσικό John Cage, σύντροφο και συνεργάτη του, ίδρυσε τη Merce Cunningham Dance Company και εισήγαγε πολλές καινοτομίες στην έννοια του μοντέρνου χορού : μία από τις βασικότερες ήταν η εστίαση και διερεύνηση της κίνησης αυτής καθαυτής, απαλλαγμένης από αναπαραστατικές ή συναισθηματικές προεκτάσεις.
Στο «Locale», η σκηνοθεσία του Charles Atlas ακολουθεί τη χορογραφία του Cunningham. Το ελληνικό κοινό θα έχει την πολυτέλεια να απολαύσει τον Merce Cunningham στην ακμή του, σε ένα κινηματογραφικό ντοκουμέντο που έρχεται απευθείας από την γκαλερί που διαχειρίζεται τα έργα Charles Atlas και με την παρουσία του σκηνοθέτη. Με τρεις διαφορετικούς τύπους κάμερας –ό,τι πιο πρωτοπόρο για την εποχή του – και την ενδυματολογική επιμέλεια των χορευτών από τον Leigh Bowery, ο Atlas συνθέτει εκ νέου την τέχνη του Cunningham, σε μια πρωτοποριακή για το στυλ και την τεχνική έγχρωμη ταινία.
Yvonne Rainer – «Feelings Are Facts: The Life of Yvonne Rainer», του Jack Walsh (2014, διάρκεια 86’)
Παρότι το έργο της είναι κυρίως γνωστό εντός των καλλιτεχνικών κύκλων, η Yvonne Rainer (1934-σήμερα), Αμερικανίδα χορεύτρια, χορογράφος και σκηνοθέτης, άσκησε τεράστια επιρροή στο σύγχρονο χορό –ή αλλιώς το μεταμοντέρνο (post-modern) χορό, όπως τον αποκαλούσε. Μαθήτευσε υπό τον Cunningham, και ίδρυσε το Judson Dance Theater, χώρο συνεργασίας και αναζήτησης για καλλιτέχνες όλων των πεδίων. Η προσέγγιση της δίνει έμφαση στις καθημερινές κινήσεις που επιτελούν τα σώματα, απαλλαγμένα από την προσδοκία της ομορφιάς ή του αρμονικού αποτελέσματος, και το έργο της εμπλουτίζεται από τη κοινωνιοπολιτική και φεμινιστική της οπτική -στα 56 της χρόνια έκανε επίσημα και το coming out της σαν λεσβία. Το 1997 βραβεύτηκε με το Βραβείο Teddy για την ταινία της «MURDER and murder».
Στο ντοκυμαντέρ «Feelings Are Facts» ακολουθούμε τη Rainer, 80 χρονών σήμερα, καθώς συνεχίζει να δημιουργεί ζωντανούς και απροσδόκητους χορούς που προκαλούν το κοινό να αμφισβητήσει τις βασικές του υποθέσεις σε σχέση με την τέχνη και την performance. Η ταινία εμπλουτίζεται με αρχειακό υλικό και συνεντεύξεις από ανθρώπους του χώρου και του κοντινού της περιβάλλοντος.
Charles Atlas – «Hail the New Puritan» του Charles Atlas (1985, διάρκεια 85′)
Το «Hail the New Puritan» είναι ένα πληθωρικό και πνευματώδες ψευδο-ντοκυμαντέρ φαντασίας για τον Σκωτσέζο χορευτή και χορογράφο Michael Clark. Ο Michael Clark υπήρξε η επαναστατική κραυγή του μπαλέτου, έκπτωτος άγγελος και άσωτος υιός μαζί, συχνά αναφέρεται ως ο Απολλωνας ή ο Διόνυσος του χορού. Όλα τα σκηνικά και το design της ταινίας επιμελήθηκε ο Leigh Bowery, ο οποίος εμφανίζεται και στην ταινία. Ο Atlas χρησιμοποιεί το πορτραίτο του Clark σαν όχημα, για να περιγράψει τη σταδιακή φθίνουσα πορεία της λονδρέζικης υποκουλτούρας της post-punk club σκηνής.
Wu Tsang – «Wildness», του Wu Tsang (2012, διάρκεια 74’)
Τα «Wildness» ήταν αρχικά τα εβδομαδιαία, καλλιτεχνικά πάρτι, με χορό και performances, στο Silver Platter, ιστορικό LGBT μπαρ του Λος Άντζελες και στέκι κυρίως Λατίνων τρανς* και queer ατόμων. Τα πάρτι οργάνωναν ο Tsang και οι φίλοι του, μεταξύ 2008-2009. Το ομώνυμο ντοκυμαντέρ απεικονίζει με απενοχοποιημένη ματιά τις διασταυρώσεις όλων των διαφορετικών κουλτουρών μέσα στο μπαρ και τις εντάσεις που προκύπτουν εντός της κοινότητας. Οι κεντρικοί του ήρωες είναι ο ίδιος ο Tsang και το μπαρ (που έχει φωνή!) – σύμφωνα με τον Tsang, η ταινία «είναι μια ερωτική ιστορία, ανάμεσα σε ‘μένα και το μπαρ».
Τέλος, για πρώτη φορά στην Ελλάδα το κοινό θα έχει την ευκαιρία να παρακολουθήσει την Performance «Moved by the Motion»: μια δουλειά που πρέκυψε από τη συνεργασία των Wu Chang και Boychild με τη συμμετοχή του πειραματικού τσελίστα Patrick Belaga.
Η performance εξερευνά τους διαφορετικούς τρόπους αφήγησης μέσα από μια αυτοσχεδιαστική δομή της φωνής, της κίνησης και της παρτιτούρας. Ξεκίνησε ως μια ποιητική ερμηνεία της κόσμου της επιστημονικής φαντασίας της ταινίας του Tsang «A day in the life of bliss» και από τότε έχει αποκτήσει μια δική της, αυτόνομη φόρμα. Ο Tsang είναι η φωνή που χρησιμοποιεί τη γλώσσα για να χειριστεί τη σκηνή όπως ένας μαριονετίστας, ενώ η boychild είναι η μαριονέτα – χορευτής που κρέμεται από τα σχοινιά της φωνής. Έχει παρουσιαστεί μεταξύ άλλων στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Σικάγο (MCA),στο Μουσείο Σύχρονης Τέχνης του Λος άντζελες(MOCA), στο Migros Museum της Ζυρίχης , στο Kunsthalle Dusseldorf & Julia Stoschek στο Ντυσελντορφ, στο Ινστιτούτο Σύχρονης Τέχνης του Λονδίνου (ICA) και σε πολλά μουσεία και πολιτιστικούς χώρους ανά τον κόσμο.
Η performance «Moved by the Motion» θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 24 Απριλίου 2016, στις 21:00, στην γκαλερί THE BREEDER, Ιάσωνος 45 στο Μεταξουργείο.
ME THN ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΤΗΣ ΠΡΕΣΒΕΙΑΣ ΤΩΝ Η.Π.Α.
Photo: Merce Cunningham Dance Company
