Ο Λόφος art project με ιδιαίτερη συγκίνηση παρουσιάζει την μόνιμη συλλογή των έργων των δυο καλλιτεχνών, Πάνου Σαραφιανού και Μαίρης Χατζηνικολή, που επιτρέπει να εμβυθιστεί κανείς στην εξέλιξη του έργου τους από τον φωτογραφικό ρεαλισμό, στην πλήρη αφαίρεση και την αναζήτηση του φωτός, πάντα όμως ως ένα κοινό δώρο για όλους μας.
Η πρώτη παρουσίαση θα επικεντρωθεί στην εικαστική εξέλιξη του καλλιτεχνικού ζευγαριού, που επηρέασε τη σύγχρονη ελληνική τέχνη, με τη διδασκαλία και το έργο τους και θα πλαισιωθεί με συζητήσεις, παρουσιάσεις και δράσεις γύρω από το έργο, τα οράματα και τις ιδέες τους.
“Όσοι διατηρούν ακόμα τη δεκτικότητα και ευαισθησία τους, διαπιστώνουν ολοένα περισσότερο να μεγαλώνει η ανθρώπινη κραυγή «Είμαι μόνος, δεν με καταλαβαίνουν, δεν καταλαβαίνω». (…). Μέσα στο σύγχρονο πανηγύρι επικοινωνίας και κίνησης είμαστε μόνοι, δεν μας καταλαβαίνουν και δεν τους καταλαβαίνουμε. Δεν υπάρχει διέξοδος, ούτε χώρος ούτε ανάσα όταν κλείνεσαι στα στενά όρια του εαυτού σου, όταν στερείσαι την εκδήλωση, όταν δεν προεκτείνεις την ύπαρξη σου, τα πιστεύω σου, τη συμβολή σου στην ζωή μέσα από τις μορφές της ύλης που δημιουργείς. Γιατί αυτή είναι η πραγματική ανάγκη της έκφρασης μέσα από την εικαστική εκδήλωση. Αυτός είναι και ο σπόρος που γεννάει την τέχνη. Η τέχνη είναι φαινόμενο πανανθρώπινο και κοινωνικό.” – Μ. Χατζηνικολή
“Περίεργο είναι πως οι καλλιτέχνες έχουν απομονωθεί, ενώ στην αίσθηση έχουν προσφέρει τόσα πολλά πράγματα (…). Τους έδιωξε η βιομηχανία, τους έδιωξε ο τεχνικός πολιτισμός και έχουν απομονωθεί. Ίσως όλα αυτά μαζί. Ίσως η μόνωση που θέλει ο καλλιτέχνης, θέλει να ζει μόνος του, να ζει στο δικό του κόσμο, να μπορέσει να εκφράσει πράγματα. Αλλά σήμερα αν δούμε όλους τους καλλιτέχνες του κόσμου, η πάλη που κάνουν είναι να συμμετάσχουν στην ζωή, να μην είναι έξω, έξω από τη ζωή.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Οι διαμορφώσεις μέσα στις εκθέσεις, στους χώρους ή και έξω ακόμα. Είναι μια ανάγκη που τους κάνει να συμμετάσχουν ξανά, να βγούνε στη ζωή. Ενώ ξέρουν ότι η τέχνη τους πια έχει ανέβει, έχει πάρει μια ποιότητα και αυτή την ποιότητα δεν την βλέπουν στα γύρω τους πράγματα, αυτό τους κάνει και θέλουν να ξαναμπούνε και να ξαναζήσουν με τους συνανθρώπους τους και να δώσουν στους συνανθρώπους τους τον κόσμο, τον οποίο έχουν αυτοί με πολύ εγωισμό, μπορεί να πει κανείς, γιατί ένας καλλιτέχνης πραγματικά απολαμβάνει τόσο πολύ, πρέπει από αυτή την απόλαυση που έχει να δώσει στους συνανθρώπους του.” – Π. Σαραφιανός
Σε μια εποχή που η εξατομίκευση εντείνεται, σε μια εποχή που οι κοινότητες κατακερματίζονται και οι άνθρωποι θραυσματοποιούνται, σε μια εποχή που το Νόημα απουσιάζει, ο Πάνος Σαραφιανός και η Μαίρη Χατζηνικολή αναζήτησαν το Εμείς και το Μαζί μέσα από την τέχνη, την ζωή και τη διδασκαλία τους, που μπόλιασε την σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία στην Ελλάδα. Και που έχει πολλά ακόμα να μας προτείνει και να μας διδάξει.
“Ένας καλλιτέχνης μπορεί να ζήσει όλες τις εποχές μέσα σε ένα μουσείο με τα ευρήματα που υπάρχουν και έξω στη ζωή να ζήσει τόσο έντονα, που δεν μπορεί να ζήσει ο άλλος συνάνθρωπός του. Λοιπόν, αυτό το εγωιστικό που έχει ο καλλιτέχνης θα πρέπει βέβαια να πάψει να υπάρχει και ο καλλιτέχνης να συμμετέχει και αυτός και να δώσει απ’ αυτό που έχει στους συνανθρώπους του.
Ο καλλιτέχνης αυτό που ζει και αισθάνεται είναι πραγματικά ένα θείο δώρο και, εφ’ όσον ο κάθε άνθρωπος έχει την δυνατότητα να γίνει καλλιτέχνης, όσοι ασχοληθούν με αυτό και το νοιώσουν και το ζήσουν θα μπορούν να απολαύσουν πολύ περισσότερο απ’ ότι απολαμβάνουν σήμερα. Θα έχουν τέτοια ικανοποίηση, τέτοια πνευματική πληρότητα, τέτοια μεγάλη απόλαυση σε όλα τα πράγματα, όπως το αισθάνεται αυτός ο οποίος έχει δοθεί πολύ περισσότερο από αυτούς”. – Π. Σαραφιανός
Γιατί το διακύβευμα για τον Σαραφιανό και την Χατζηνικολή δεν ήταν να παραμείνει ο θεατής εξωτερικός παράγων της καλλιτεχνικής δημιουργίας, αλλά να συμμετέχει ο ίδιος στην παραγωγή του καλλιτεχνικού έργου, να ξαναβρεί δηλαδή ο στερημένος από τα μέσα παραγωγής του άνθρωπος την ικανότητα να δημιουργεί ολιστικά και να χαίρεται το προϊόν της δημιουργίας του.
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ
Πάνος Σαραφιανός (1919-1968)
Γεννήθηκε στη Λαμία. Έκανε τα πρώτα βήματά του στην τέχνη δίπλα στον αγιογράφο πατέρα του. Σπούδασε στην ΑΣΚΤ. Τα στάδια της προσωπικής του έκφρασης από την παραστατική ζωγραφική και σταδιακά ως την αφηρημένη χειρονομιακή, διακρίνονται για την πρωτοτυπία, για το απόλυτο του χαρακτήρα τους, για τη διείσδυση στην ουσία, για τη συγκλονιστική τους δύναμη. Βρέθηκε από παράλληλο δρόμο ευθυγραμμισμένος με τα διεθνή πρωτοποριακά κινήματα, τόσο με τη ζωγραφική του, όσο και με τον Λόφο, ένα καλλιτεχνικό κίνημα – δράση, που προετοίμαζε με ανοιχτή ομάδα νέων καλλιτεχνών – μαθητών του, ως χώρο πραγματικής ελευθερίας και δημιουργίας. Προικισμένος οραματιστής, εξομολόγος, εμψυχωτής, μεταδότης, έδωσε νέο ήθος και διάσταση στο λειτούργημα του καλλιτέχνη – δάσκαλου.
Μαίρη Χατζηνικολή-Σαραφιανού (1928-2020)
Γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε ζωγραφική στο εργαστήρι του Πάνου Σαραφιανού και στη συνέχεια στην ΑΣΚΤ. Συνέχισε τις σπουδές της στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Ρώμης. Σπούδασε την κεραμική όχι ως εφαρμοσμένη τέχνη, όπως η εδώ κουλτούρα την εννοούσε, αλλά ως ένα ουσιαστικό δημιουργικό – εκφραστικό μέσο με τεράστιες τεχνικές δυνατότητες. Ακριβώς αυτές οι δυνατότητες κάλυψαν μια έμφυτη ανάγκη της για αναζήτηση και δημιουργία υφής και ύλης, που τη θεωρούσε προϋπόθεση για την παγίωση μιας μορφής και τη μορφοποίηση μιας έννοιας. Η επιδίωξη που χαρακτηρίζει τη δουλειά της των τελευταίων χρόνων είναι η αναζήτηση του φωτός. Φως που διασχίζει το σκοτάδι, που διαπερνά και καταυγάζει τις συμπαγείς μάζες που παρεμβάλλονται. Φως μήνυμα, φως ελπίδα.
Κεντρική φωτογραφία θέματος: Μαίρη Χατζηνικολή, Γοργόνα, Διάφωτη πορσελάνη