Ο επιμελητής Paolo Colombo μίλησε στο Culturenow για την έκθεση Mario Merz: Numbers are prehistoric που επιμελήθηκε ο ίδιος και φιλοξενείται στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, Μέγαρο Σταθάτου, στην Αθήνα. Ο Οργανισμός Πολιτισμού και Ανάπτυξης ΝΕΟΝ,, σε συνεργασία με το Fondazione Merz, παρουσιάζει για πρώτη φορά στην Ελλάδα σε μουσειακό χώρο την έκθεση έργων του Iταλού καλλιτέχνη, του οποίου το όνομα και το έργο έχει συνδεθεί με το κίνημα της Arte Povera.
Συνέντευξη: Στρατής Πανταζής
Culturenow.gr: Πως ξεκίνησε η ιδέα της έκθεσης;
Paolo Colombo: Ήταν μία πρόταση του ΝΕΟΝ, την οποία δέχτηκα με πολύ χαρά.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Cul.N: Τα τελευταία χρόνια στην Αθήνα έχουν γίνει εκθέσεις διαφόρων καλλιτεχνών της Arte Povera. Πιστεύετε ότι το έργο τους και συγκεκριμένα του Mario Merz είναι επίκαιρο στις μέρες μας;
P. C: Το έργο του Mario Merz δεν ήταν ποτέ επίκαιρο με την έννοια ότι δεν αντικατοπτρίζει τις ειδήσεις της εποχής του όπως ακριβώς συνέβησαν. Ωστόσο αναφέρεται βαθιά στις σαρωτικές αλλαγές της δεκαετίας του 1960 και του 1970. Από την άποψη αυτή το έργο του είναι ιδιαίτερα πραγματικό και αληθινό στις μέρες μας, όταν σημαντικές αλλαγές λαμβάνουν χώρα. Στο βιβλίο The ABC of Reading, ο Ezra Pound έγραψε ότι η λογοτεχνία αποτελεί είδηση που παραμένει ειδήση. Νομίζω ότι αυτό ισχύει επίσης και για την τέχνη.
Cul.N: Ποιο είναι το κοινό σημείο των μαθηματικών, της φύσης και της πολιτικής που συναντώνται στο έργο του Merz;
P. C: Νομίζω ότι ο Merz αντιμετώπισε τα μαθηματικά και την ακολουθία Fibonacci ως εργαλεία για να κτίσει ένα πλαίσιο μέσω του οποίου μπορεί κανείς να αντιληφθεί το χάος που είναι το σύμπαν. Ο Merz κοιτάζει τον κόσμο ανοιχτά και γενναιόδωρα, δεν φοβάται την κλίμακα και το μέγεθός του. Η φύση είναι φοβερή, όμορφη και προκαλεί δέος. Η πολιτική είναι το βασίλειο των ανθρώπων. Τα μαθηματικά κυβερνούν τη κρυμμένη δομή του σύμπαντος.
Cul.N: Ο Sol Lewitt στο κείμενο του “Sentences on Conceptual Art” (1969) γράφει: «Εάν οι λέξεις χρησιμοποιούνται, και προέρχονται από ιδέες για την τέχνη, τότε είναι τέχνη και όχι λογοτεχνία, και οι αριθμοί δεν είναι μαθηματικά». O Merz, τον οποίο γνωρίζατε προσωπικά, συμμεριζόταν αυτή τη θέση;
P. C: Δεν μπορώ να πω. Στη δεκαετία του 1960 και του 1970 ο Sol LeWitt και ο Mario Merz ήταν σε δύο αντίθετους πόλους της αβάν-γκαρντ: ο ένας έλεγχε κάθε γραμμή στο έργο του, και ο άλλος είχε μία ζωγραφική, συχνά αυτοσχεδιατική και επεκτατική προσέγγιση για τον κόσμο.Ο Mario Merz βασίστηκε στην έμπνευση και το πάθος, ενώ ο Sol LeWitt συτηματικά προγραμμάτιζε κάθε έργο που δημιουργούσε. Υπήρχε εκτίμηση μεταξύ των δύο καλλιτεχνών, αλλά όχι στενές σχέσεις.
Cul.N: Γιατί διαλέξατε το συγκεκριμένο χώρο για να παρουσιάσετε την έκθεση;
P. C: Ο χώρος είναι όμορφος, και αυτή η έκθεση αποτελεί μία από τις σε εξέλιξη συνεργασίες του ΝΕΟΝ με διάφορους φορείς στην Αθήνα. Το Μέγαρο Σταθάτου του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης ήταν η τέλεια λύση για μια έκθεση του Mario Merz.
Cul.N: Γιατί ο Merz στράφηκε προς τη χρήση της ακολουθίας Fibonacci και συνέχισε να δουλεύει με αυτή ως το τέλος;
P. C: Μέσω της ακολουθίας Fibonacci μία ισχυρή κεντρική ιδέα διαπερνά το έργο του Merz, και ανταποκρίνεται απόλυτα στο όραμά του για τον κόσμο.
Cul.N: Μεγάλο μέρος της έκθεσης είναι αφιερωμένο στα κείμενά του, τα οποία, είτε με τη μορφή ποίησης είτε μανιφέστου, αποτελούν σημαντικό μέρος της δουλειάς του. Τα κείμενα αυτά δεν έχουν εκτεθεί ξανά. Γιατί δεν παρουσιάστηκαν ποτέ, και ιδιαίτερα στη χώρα του, και πως το ιδρύμα Merz δέχτηκε να παρουσιαστούν στην Αθήνα για πρώτη φορά, που έχει περιορισμένο κοινό σε σχέση με άλλες πρωτεύουσες;
P. C: Λοιπόν, νομίζω ότι η Αθήνα είναι μία από τις σπουδαίες πόλεις, και ο Merz έχει μια ιστορία εκθέσεων εδώ. Είναι χαρά και τιμή για όλους να παρουσιάσουν τα γραπτά του στην Αθήνα. Στόχος της έκθεσης είναι να παρουσιάσει έργα τέχνης, αλλά και να παραθέσει τη διαδικασία της σκέψης του καλλιτέχνη.
Cul.N: Στο κείμενο και στην παρουσίασή σας λέτε «πως τα έργα του Merz είναι σαν τελείες: Τις ενώνει ο ίδιος ο θεατής. Με το βλέμμα, τη ψυχική του διάθεση, τη φόρτιση αυτού που ζει, ο κάθε επισκέπτης δημιουργεί και προσλαμβάνει το τελικό έργο». Ο Umberto Eco υποστηρίζει το ίδιο για το ρόλο του θεατή στο βιβλίο του opera aperta (1962), το οποίο είχε επίδραση στους καλλιτέχνες της Arte Povera. Ο Merz συμμεριζόταν αυτή τη θέση;
P. C: Θέλω να φαντάζομαι οτι το έκανε!
