Είναι η 3η χρονιά, που η αφηγήτρια και ψυχοπαιδαγωγός Σάσα Βούλγαρη, συνεχίζει τα σεμινάρια της για την Τέχνη της Αφήγησης …
στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, αφού οι δύο προηγούμενες χρονιές σημείωσαν αξιoσημείωτη επιτυχία.
Η Σάσα Βούλγαρη γιορτάζει φέτος τα 20 χρόνια της στο χώρο της επαγγελματικής αφήγησης και διδάσκει 17 χρόνια, για τις τεχνικές της αφήγησης.
Με το πέρασμα του χρόνου έχει διαμορφώσει την δική της μέθοδο διδασκαλίας, βασισμένης τόσο στην πλούσια εμπειρία και τη συνεχή παρουσία της στον χώρο της αφήγησης, όσο και στην εκπόνηση πολλών αφηγηματικών και εκπαιδευτικών προγραμμάτων σε γνωστά Μουσεία και ποικίλους πολιτιστικούς χώρους.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Πολλοί από τους μαθητευόμενους στα σεμινάριά της έχουν ενσωματώσει σε διάφορους επαγγελματικούς χώρους την χρήση της ιστόρησης, και της δημιουργίας ιστοριών, ενώ αρκετοί έχουν προχωρήσει και στην επαγγελματική αφήγηση.
Από παλιά οι άνθρωποι επικοινωνούσαν τα βιώματα και τις εμπειρίες τους μέσα από τις… ιστορίες!
Η ιστόρηση υπήρξε πάντα μια προσφιλής ψυχαγωγία που, όπως όλες οι λαϊκές τέχνες, διέπεται από κανόνες που δεν ήταν πάντα συνειδητοί στους παραδοσιακούς παραμυθάδες, ωστόσο υπήρχαν και καθόριζαν την ποιότητα μιας αφήγησης.
Ο καλός παραμυθάς κατείχε καλά το υλικό του και γνώριζε πώς να το κάνει περισσότερο γοητευτικό έτσι ώστε όλοι να «κρέμονται» από τα χείλη του. Υπήρχαν διαφορετικά «στυλ» αφήγησης ανάλογα με την προσωπικότητα του ιστορητή, τον τόπο καταγωγής του, την συγκυρία και το εκάστοτε κοινό του, καθώς και διαφορετικά είδη αφηγηματικών κειμένων: παραμύθια και αστείες ιστορίες, μπαλάντες και έπη, παραδόσεις και θρύλοι, ιστορίες διδακτικές, παραμύθια για να παρηγορήσουν σε μια δύσκολη ώρα, και… τόσα άλλα! Υπήρχε η αφήγηση κατ΄ οίκον, μεταξύ των μελών μιας οικογένειας, αλλά – ανά των κόσμο – υπήρχαν και επαγγελματικοί τρόποι αφήγησης με πολλές και ποικίλες, εντυπωσιακές, συχνά, μορφές.
Το συγκεκριμένο σεμινάριο προτείνει μια διερεύνηση στη μαγεία της προφορικής αφήγησης και μια γνωριμία με τις τεχνικές της και τα μυστικά της. Αποτελείται από τρεις εισαγωγικούς κύκλους, των δέκα τρίωρων συναντήσεων, με ξεχωριστές θεματικές ενότητες που μπορεί κάποιος να παρακολουθήσει ανεξάρτητα από αυτόν που έχει προηγηθεί
Προτείνεται η παρακολούθηση και των τριών κύκλων για κάποιον που ενδιαφέρεται να εμβαθύνει στο θέμα
Πιο συγκεκριμένα:
Α΄ ΚΥΚΛΟΣ: 16 Οκτωβρίου – 18 Δεκεμβρίου
ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΑΦΗΓΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ
Τα βασικά συστατικά μιας καλής αφήγησης
Μερικά από τα θέματα:
• Το είδος του κειμένου: επιλογή και αφηγηματική αντιμετώπιση
• Ανάγνωση επώνυμου κειμένου: μια άλλη τεχνική
• Απεύθυνση: βλέμμα, στάση σώματος, κίνηση κ.α.
• Η χρήση της φωνής – το βασικό συστατικό της αφήγησης: άρθρωση, εκφορά
• Γλώσσα, ντοπιολαλιές, τραγουδίσματα και άλλα. Το θέμα της μετάφρασης.
• Η «σκηνοθεσία» της προφορικής αφήγησης
• «Αυτογνωσία» του αφηγητή: γλωσσικές καταβολές, προτιμήσεις, δυνατότητες
• Θεωρητική ενημέρωση (λαογραφική, ανθρωπολογική, παιδαγωγική, ιστορική κ.α. και παρουσίαση τεχνικών από διάφορα μέρη του κόσμου
Β΄ ΚΥΚΛΟΣ: 8 Ιανουαρίου – 12 Μαρτίου
ΡΥΘΜΟΣ ΚΑΙ ΜΟΥΣΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΦΟΡΙΚΗ ΑΦΗΓΗΣΗ
Η ουσία στην τεχνική της αφήγησης
Μερικά από τα θέματα:
• Αναπνοές, παύσεις και σιωπές,
• Η «παρτιτούρα» του κειμένου
• Η μουσική επένδυση στην αφήγηση
• Χρήση μουσικών οργάνων από τον αφηγητή
• Ρυθμικά αφηγήματα, τραγουδίσματα και μελωδική εκφορά του λόγου.
• Παραδοσιακές μορφές ρυθμικού λόγου: ταχταρίσματα, επωδές, αινίγματα κ.λ.π.
• Ποιητικός λόγος, έμμετρος και πεζός λόγος
Γ΄ ΚΥΚΛΟΣ: 19 Μαρτίου – 28 Μαϊου
ΜΥΘΟΠΛΑΣΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΓΡΑΦΗ ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗΝ ΠΡΟΦΟΡΙΚΗ ΑΦΗΓΗΣΗ: ΦΤΙΑΞΤΕ ΤΙΣ ΔΙΚΕΣ ΣΑΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ
Μερικά από τα θέματα:
• Απλές τεχνικές και αφορμές από την καθημερινότητα για να φτιάξετε ιστορίες
• Αυθόρμητες ιστορίες, αυτόματη γραφή, και ιστορίες με προδιαγραφές
• Τα βασικά συστατικά στην κατασκευή μιας ιστορίας
• Ο τρόπος επεξεργασίας ανάλογα με το είδος της ιστορίας – μορφολογία του κειμένου (έμμετρο, πεζό, ανάλογα με την έκταση και τη δομή κ.λ.π.)
• Δομή του αφηγήματος: το στήσιμο και ο «χάρτης» επεξεργασίας του
• Τεχνικές μυθοπλασίας εμπνευσμένες από παγκόσμια προφορικά είδη αφήγησης
• Ο συν – τονισμός των λέξεων: πως έχουμε ένα κριτήριο για αυτό που γράψαμε
ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ:
• Δεν απαιτείται ιδιαίτερη ικανότητα ή προεργασία για την παρακολούθηση του σεμιναρίου και μπορεί να το παρακολουθήσουν άτομα από κάθε επαγγελματικό χώρο
• Το σεμινάριο είναι ομαδικό και βιωματικό και ζητείται συνέπεια στην παρακολούθηση όλων των συναντήσεων του κάθε κύκλου
• Θα προτιμηθούν τα άτομα εκείνα που έχουν την διάθεση να παρακολουθήσουν και τους τρεις κύκλους
• Υπάρχει η πρόθεση στο τέλος του κάθε κύκλου να γίνονται παρουσιάσεις σε σχέση με το θέμα που επεξεργαστήκαμε, εφόσον υπάρχει η διάθεση από τους συμμετέχοντες
• Δίνεται βιβλιογραφία, σημειώσεις και βεβαίωση σπουδών
Η παραμυθού Σάσα Βούλγαρη
Ανήκει στους πρωτεργάτες της νέο-αφήγησης (για ενήλικο και παιδικό κοινό) στην Ελλάδα με διαρκή επαγγελματική δραστηριότητα από το 1993.
Η πλούσια και ποιοτική καλλιτεχνική της παραγωγή την καθιστά μια από τους πιο σημαντικούς δημιουργούς στο χώρο της επαγγελματικής αφήγησης, με έντονη επιρροή στις νεότερες γενιές αφηγητών.
Έχοντας διαμορφώσει τη δική της μέθοδο, διδάσκει σε σεμινάρια και συμμετέχει σε συνέδρια και ημερίδες, για την τέχνη της αφήγησης από το 1995.
Με τις σταθερές εμφανίσεις της έχει δημιουργήσει «στέκια παραμυθιών» και από το 1996 συνεργάζεται τακτικά με Μουσεία, δημιουργώντας εξειδικευμένα διαθεματικά προγράμματα. Έχει καταπιαστεί με πολλά και διαφορετικά είδη κειμένων, τόσο από την προφορική παράδοση όσο και από την γραπτή λογοτεχνία, ενώ συχνά αφηγείται και γράφει δικά της κείμενα.
Την ενδιαφέρει ο συν-τονισμός με το ακροατήριο και η μετα-μόρφωση του χρόνου σε α-χρονο, μέσα από τα εργαλεία της γλώσσας, της φωνής και της αναπνοής που δίνει στο σώμα μια λειτουργική ετοιμότητα «σαν να χορεύει». Δεν αποστηθίζει … «τραγουδάει» τα παραμύθια και ψάχνει μιαν αρμονική σχέση της γλώσσας μεταξύ παλιού και νέου.
Έχει συνεργαστεί με το Μουσείο Λαϊκής Τέχνης, το Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, το Μουσείο Μπενάκη Ισλαμικής Τέχνης, το Μουσείο Γουλανδρή – κέντρο Γαία, το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, το Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών, το Μουσείο του Λουτρού των Αέρηδων, το Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, το ίδρυμα Άγγελου και Λητώς Κατακουζηνού, το Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς, το Μουσείο Παιδικής Τέχνης, τα θέατρα Μεταξουργείο και Φούρνος, το Τσάι στη Σαχάρα, το Μπαράκι του Βασίλη, το Παιδικό Μουσείο, κ.α.
Έχει αφηγηθεί σε διάφορους χώρους σε όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό.
Από το 1996 συνεργάζεται σταθερά με τις Βιβλιοθήκες του Κολεγίου Αθηνών σχεδιάζοντας διαθεματικά προγράμματα αφήγησης με στόχο την φιλαναγνωσία.
ΠΕΡΙ «ΕΝΟΡΧΗΣΤΡΩΣΕΩΣ»
Ο ανθρώπινος λόγος εμπεριέχει ρυθμό και μουσικότητα. Η γοητεία μια αφήγησης προφορικών ιστοριών βασίζεται ακριβώς στην σωστή «ενορχήστρωση» λέξεων, ήχων, κινήσεων, παύσεων, αναπνοών.
Όταν η αφήγηση συνοδεύεται με ζωντανή μουσική, αυτή θα πρέπει να δένει αρμονικά με το λόγο σε ένα σφιχτοδεμένο αγκάλιασμα που όμως να επιτρέπει, ανά πάσα στιγμή, τον ελεύθερο αυτοσχεδιασμό ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε ακροατηρίου
Η παραμυθού Σάσα Βούλγαρη – εδώ και χρόνια – ερευνά τη σχέση λόγου και ρυθμού, στις αφηγήσεις της. Δεν αποστηθίζει το υλικό της βασίζοντας τη δουλειά της στον αυτοσχεδιασμό, και στα προγράμματά της χρησιμοποιεί μια μεγάλη ποικιλία απλών κρουστών οργάνων από όλο τον κόσμο, ενώ τραγουδάει και αυτοσχεδιάζει φωνητικά.
Κατά τη διάρκεια επεξεργασίας του παραμυθικού υλικού μελετά, κατά το δυνατόν, τη μουσική και τα τραγούδια του τόπου προέλευσης, είτε πρόκειται για την Ελλάδα είτε για άλλες περιοχές του πλανήτη.
Έχει παρακολουθήσει μαθήματα φωνητικής αγωγής και τραγουδιού, μαθητεύοντας για δέκα περίπου χρόνια με την Μίρκα Γεμεντζάκη.
Το χάρισμα του τραγουδιού πήρε από την οικογένεια της μητέρας της, από την Καρδίτσα της Θεσσαλίας, όπου υπάρχει μια μακριά παράδοση στο τραγούδι, την αφήγηση, και τους λεκτικούς και φωνητικούς αυτοσχεδιασμούς.
Στις εκάστοτε συνεργασίες της με μουσικούς «ενορχηστρώνει» κυριολεκτικά το υλικό – αφηγηματικό και μουσικό – με στόχο πάντα την ανάδειξη του λόγου και της ιστορίας, χρησιμοποιώντας δομικά και το τραγούδι.
