“Αυτό το βιβλίο […] επιτρέπει τη γνωριμία με έναν από τους πιο αρχαίους πολιτισμούς του κόσμου και, παράλληλα, μια ασυνήθιστη προσέγγιση στη λογοτεχνία του φανταστικού” θα αναφέρει ο Χόρχε Λουίς Μπόρχες για τον Που Σονγκλίνγκ. Ο Μπόρχες πολλά χρόνια αργότερα από τον Κινέζο λόγιο του 17ου αιώνα θα γράψει τις δικές του φανταστικές ιστορίες παράξενων και μυθικών όντων, έχοντας διαβάσει τις παράξενες ιστορίες του και έχοντας εμπνευστεί από αυτές. Άλλωστε όπως γράφει και η μεταφράστρια “τις ενέταξε στο μεγαλόπνοο έργο του Η βιβλιοθήκη της Βαβέλ, που φιλοδοξούσε να αποτελέσει μια κιβωτό της παγκόσμιας λογοτεχνίας του φανταστικού”. Ο Που Σόνκγλινγκ, με έναν μοναδικό και ιδιαίτερο τρόπο μπορεί και περνάει τα μηνύματά του για τον τρόπο συμπεριφοράς των ανθρώπων της κοινωνίας της εποχής του και καταφέρνει με διδακτική αλλά και δηκτική ματιά να παραμένει επίκαιρος γιατί οι άνθρωποι δεν παύουν να είναι δέσμιοι αδυναμιών και προσωπικών παλινωδιών. Η τέχνη της έκφρασης που με δεξιοτεχνία υφαίνει του επιτρέπει να αναδείξει αυτά που διαπιστώνει γύρω του και τα εκφέρει με γλαφυρό τρόπο. Ο λόγος του δεν είναι παρά το όχημα εκείνο που συνδέει αβίαστα και άκοπα τον κόσμο των ζωντανών με εκείνο των νεκρών μέσα από συμβολισμούς, παραβολές, αλληγορίες και πολλά τεχνάσματα της σκέψης του που φωνάζουν όμως την αλήθεια και την σοφία που πρεσβεύει ο ίδιος.
Εδώ έχουν συγκεντρωθεί 12 ιστορίες από τις σχεδόν 500 που είχε γράψει εμπνευσμένος σκηνές και γεγονότα και από την δική του προσωπική ζωή και την αδυναμία του να εργαστεί στη δημόσια διοίκηση αποτυγχάνοντας στις εξετάσεις. Η παρούσα έκδοση, η οποία είναι και η πρώτη μετάφραση των ιστοριών του Που Σονγκλίνγκ στα ελληνικά, ακολουθεί στην μετάφραση το πνεύμα του Χέρμπερτ Τζάιλς. Ο τελευταίος ήταν αυτός που στα ταξίδια του στην Κίνα ήρθε σε επαφή με το έργο του Κινέζου λόγιου, τον ανακάλυψε και γοητεύτηκε από την αφήγησή του, την απλότητα, την αντίληψη και την περιγραφή των συμβάντων που αποτυπώνουν έκδηλα και μας αποκαλύπτουν ηθογραφικά και άλλα στοιχεία για τον τρόπο ζωής της περιόδου εκείνης. Είναι θαυμαστό το γεγονός πόσα πολλά μαθαίνει κανείς για τον κινέζικο πολιτισμό, πόσα εμβόλιμα σημεία ενέχουν οι ιστορίες του καθώς ο συγγραφέας αναφέρεται – οι παραπομπές χάρη στην επιμέλεια και την μετάφραση της Δέσποινας Κανελλοπούλου είναι άκρως διαφωτιστικές – σε διάφορα πολιτιστικά στοιχεία. Αυτά δεν είναι ξένα προς το περιεχόμενο των ιστοριών, είναι αναγκαία συνθετικά στον κόσμο που μας παρουσιάζει καθισμένος, όπως θα μπορούσαμε να τον φανταστούμε, στο γραφείο της εποχής εκείνης να παρατηρεί και να συνθέτει με την φαντασία του τα λογοτεχνικά κομμάτια του δικού του παζλ.
Θυμίζει ο Που Σονγκλίνγκ κατά κάποιο τρόπο τον δικό μας Αίσωπο αφού συχνά χρησιμοποιεί στις ιστορίες του ζώα όπως η αλεπού, το φίδι και άλλα για να προσδώσει στην αφήγησή του έναν χαρακτήρα συμμετοχής όλης της φύσης σε αυτό το παιχνίδι, το άλλοτε ευχάριστο και άλλοτε δυσάρεστο που λέγεται ζωή, όλοι είμαστε μέρη αυτού του συνόλου που λέγεται πλάση και ίσως να μην το έχουμε κατανοήσει στον βαθμό που πρέπει. Είναι ένας παραμυθάς του καιρού του και του καιρού μας, που με τις ιστορίες του αιχμαλωτίζει τον αναγνώστη και τον εντάσσει στο πλαίσιο της εποχής δημιουργώντας εικόνες παραμυθένιες και μια μαγεία εξωτική για έναν πολιτισμό όσο αρχαίος και θελκτικός είναι και ο ελληνικός. Παράξενα όντα όπως δράκοι και τέρατα που αγγίζουν το υπερφυσικό αλλά και γεγονότα που δεν ερμηνεύονται εύκολα πρωταγωνιστούν κάτω από την ίδια στέγη, έτσι που εμείς που τα διαβάζουμε ξαναγυρνάμε συνέχεια πίσω για να αντλήσουμε συμπεράσματα για τα τεκταινόμενα. Στην “Πριγκίπισσα λωτός”, μια περίεργα ρομαντική και ερωτική ιστορία, ο συγγραφέας δεν θα λησμονήσει να ονειρευτεί τον εαυτό του πετυχημένο μέλος της τάξης των μανδαρίνων κάτι που στην πραγματικότητα δυστυχώς δεν συνέβη ποτέ για τον ίδιο. Στην ιστορία αυτή όπως και στις περισσότερες ιστορίες παρά το γεγονός πως απειλείται το οικοδόμημα της φυσιολογικής ζωής και της ομαλότητας από διάφορους εξωγενείς παράγοντες στο τέλος και κατά βούληση του συγγραφέα όλα βαίνουν καλώς και η σωτηρία δεν χάνεται. Δηλαδή όλα μοιάζουν να έχουν τραγική κατάληξη αλλά μια ανώτερη δύναμη μοιάζει να παρεμβαίνει και σαν ένας από μηχανής Θεός να έρχεται να δώσει την λύση στον γόρδιο δεσμό.
“Αλλόκοτες και αινιγματικές, εξερευνούν και συνειδητά θολώνουν τα όρια ανάμεσα στην ψευδαίσθηση και στην πραγματικότητα, ανάμεσα στη ζωή και στον θάνατο, στον πάνω και στον κάτω κόσμο, σ’ αυτό που βλέπουμε και προσλαμβάνουμε με τις αισθήσεις μας και σ’ αυτό που είναι αόρατο και άπιαστο”. Η κινέζικη φιλοσοφία δια χειρός και του πνευματώδους Που Σονγκλίνγκ έχει τον δικό της ρόλο στην παγκόσμια κληρονομιά και έχει χαράξει την δική της ιστορία. Οι ιστορίες του Που Σονγκλίνγκ είναι ένα ισχυρό “όπλο” στην προσπάθεια ερμηνείας και προσέγγισης της ανθρώπινης φύσης και του μάταιου κόσμου από τον οποίο κληθήκαμε όλοι να περάσουμε.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Αποσπάσματα:
“Μ’εσένα στο πλευρό μου αγαπημένη μου, είπε ο Ντου στην πριγκίπισσα, νιώθω τέτοια ευτυχία, που θα μπορούσα να ξεχάσω ακόμα και τον θάνατο. Φοβάμαι όμως πως είναι όλα ένα όνειρο, πως δεν συμβαίνουν στ’ αλήθεια”. – Από την ιστορία Η πριγκίπισσα λωτός
“Μη μιλάς για λίμνες και ρυάκια
σ’ αυτόν που είδε το μεγαλείο της θάλασσας
τα σύννεφα γύρω απ’τις μαγικές κορφές του Γου
είναι τα μόνα σύννεφα για μένα”
Από την ιστορία Η δεσποινίς Τζιαονούο