Ο Παπαδιαμάντης είναι διαχρονικός. Που σημαίνει αξίζει να τον διαβάζει κανείς πάλιν και πολλάκις. Γιατί δεν καμώνεται, αλλά είναι. Κι έχουμε ανάγκη κι εμείς να είμαστε, οπότε ψάχνουμε βοηθούς πάνω στην προσπάθειά μας αυτή. Οι ιστορίες του σφύζουν από ζεστασιά. Όσο δραματικές κι αν είναι, όσο πόνο κι αν περιέχουν, σου αφήνουν χώρο να μπεις να ξεκουραστείς κι εσύ μέσα σ’ αυτές. Δεν σε διώχνουν, δεν σε προσβάλλουν. Και η γλώσσα του. Σε γυρνά στα εξ ων συνετέθης. Άμα δεις ότι δεν καταλαβαίνεις μια λέξη και ψάξεις να βρεις το νόημά της, τότε σου αποκαλύπτεται η λέξη και αποκαλύπτει κι εσένα μαζί. Ποιος είσαι και πού πας.
Λίγα λόγια για το έργο
Στην αρχή του διηγήματος «Πατέρα στο σπίτι», ένα πεντάχρονο παιδί πάει στον μπακάλη να ζητιανέψει λίγο λάδι και όταν το ρωτάει ο μπακάλης γιατί, του απαντάει αφοπλιστικά «γιατί δεν έχουμε πατέρα στο σπίτι». Εξ αφορμής της σπαρακτικής αυτής κατάθεσης ενός αθώου παιδιού, ξεδιπλώνεται το δράμα μιας οικογένειας. Της οικογένειας του Μανώλη και της Γιαννούλας. Που παντρεύτηκαν προ εννέα ετών και απέκτησαν πέντε τέκνα. Μιας οικογένειας που η φτώχεια και οι ανθρώπινες αδυναμίες έμελλε να χτυπήσουν καίρια.
«Το Χριστόψωμο» από την άλλη, ξεκινά με την παρουσίαση μιας νέας κοπέλας, της Διαλεχτής, που ενώ είναι παντρεμένη με τον καπετάν Καντάκη εδώ και επτά χρόνια, δεν έχει αποκτήσει παιδί. Θα θεωρηθεί στείρα, θα εγείρει την αντιπάθεια της πεθεράς της, και δι’ αυτής της αντιπάθειας της πεθεράς θα μολυνθεί και αυτή η αγάπη του συζύγου της προς αυτήν. Την παραμονή κάποιων Χριστουγέννων όμως, όλα θα αλλάξουν όταν η πεθερά θα προσέλθει στο σπίτι του ζευγαριού φέροντας επιτέλους δώρο: «εν χριστόψωμο».
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Τα στοιχειώδη τρόφιμα, λίγο λάδι στο ένα διήγημα και λίγο ψωμί στο άλλο διήγημα, θα σταθούν οι αφορμές, οι καταλύτες, για να μας εκμυστηρευτεί ο Παπαδιαμάντης δυο ιστορίες ανθρώπινες, φορέων του ανθρωπίνου πόνου, του πόνου που μεταμορφώνεται, που αλλάζει πρόσωπα, που αλλάζει τόπους και χρόνους, που μας ξεπερνά στην εφευρετικότητα και την απολυτότητά του, αλλά και που πάντοτε αφήνει μια μικρή ακαταίσχυντη ελπίδα, να κατατροπωθεί επ’ ελπίδι αναστάσεως.
Τα δύο διηγήματα εκτυλίσσονται ταυτόχρονα επί σκηνής, και με τη συμμετοχή όλων των ηθοποιών από την αρχή μέχρι το τέλος της παράστασης. Η αφήγηση των δύο διηγημάτων δηλαδή ξεκινά μαζί, και η πλοκή του καθενός προχωρά παράλληλα με την πλοκή του άλλου, κάνοντας το θεατή να παρακολουθεί ταυτόχρονα την εξέλιξη των δύο ιστοριών. Η παράσταση δηλαδή δεν αποτελείται από δύο μέρη, παρουσιάζοντας δύο διηγήματα του Παπαδιαμάντη ανεξάρτητα, αλλά δημιουργεί μια νέα υπερ-πλοκή, αποτελούμενη από τις δύο επιμέρους πλοκές. Ο θεατής καλείται να μπαινοβγαίνει στις επιμέρους ατμόσφαιρες των διηγημάτων, να μένει συνεχώς σε εγρήγορση, να κορυφώνει τις αγωνίες του από σκηνή σε σκηνή για να καθαρθεί στο τέλος ταυτόχρονα από τη διπλή λύση των δύο δραμάτων, που είναι και λύση τελικά του ενιαίου δράματος. Όλα τα δράματα των ανθρώπων άλλωστε, με κρυφές μυστικές συνδέσεις καταλήγουν στην ίδια μία αγωνία, την περί υπάρξεως.
Η γλώσσα του κειμένου είναι η πρωτότυπη και έχει κρατηθεί αυτούσια.
Ταυτότητα παράστασης
Κείμενο: Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης
Σκηνοθεσία, Υποκριτική διδασκαλία: Απόλλων Δρικούδης
Σχεδιασμός και εικαστικό αφίσας/ προγράμματος: Μαρία Δημόκα
Οργάνωση παραγωγής: θεατρική ομάδα «το τσέρκι»
Ηθοποιοί: Άννα Αγαλλιάδου, Μαρία Αγγελοπούλου, Κώστας Βλαχογιάννης, Νίνα Γιαζιτζή, Βασιλική Καλούση, Ελένη – Βασιλική Καμαριάρη, Μαρία Καραδημήτρα, Ελπίδα Κουϊτζόγλου, Θεολένια Ξανθάκη, Χρήστος Σιδηράς