Το ‘Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, στο πλαίσιο των παραστάσεων Αρχαίου Δράματος για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, φιλοξενεί φέτος την παράσταση της ομάδας πείρα(γ)μα “Πλούτος” του Αριστοφάνη, βραβευμένη για την σκηνοθεσία της Αγγελικής Κασόλα με τον “Έπαινο Αρχαίου Δράματος 2012” της Ένωσης Κριτικών Θεάτρου και Μουσικής.
Μια διαδραστική μουσικοθεατρική ουτοπία για τη δίκαιη αναδιανομή του πλούτου.
Ένας ύμνος στη Δημοκρατία.
Η παράσταση, η οποία έχει ήδη διανύσει μία εξαιρετικά επιτυχημένη πορεία τα τελευταία δύο χρόνια στην Αθήνα και την επαρχία, φέτος θα παίζεται όλη τη σαιζόν στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης για τα σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Έχει αποσπάσει ενθουσιώδεις κριτικές ως ένα «γνήσιο και ευρηματικό αριστοφανικό ανέβασμα με πρωτοποριακή ματιά», που προκαλεί συνάμα προβληματισμό και ευφορία στους θεατές, μέσα από τις ζωηρές ερμηνείες και το δυναμισμό των ηθοποιών, τους γοργούς ρυθμούς, το χιούμορ και τις πολλαπλές σκηνικές εκπλήξεις, καθώς και τις έμμεσες νύξεις και αναφορές της στην παρούσα κατάσταση της χώρας εν μέσω κρίσης, χωρίς να αλλοιώνει το πρωτότυπο κείμενο του Αριστοφάνη.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Οδοιπορικό
Ως μέρος του προγράμματος της ομάδας πείρα(γ)μα “θέατρο και κοινωνία” (community theater), ο “Πλούτος” επισκέφτηκε το καλοκαίρι του 2012 χωριά και κωμοπόλεις της Ελλάδας, εντάσσοντας μέσα στην παράσταση τις δημιουργικές δυνάμεις τοπικών καλλιτεχνών, χορευτών, μουσικών αλλά και μελών της Κοινότητας, κατόπιν κοινών θεατρικών εργαστηρίων που κατέληγαν σε πανηγυρική γιορτή.
Το καλοκαίρι του 2013, η ομάδα πείρα(γ)μα παρουσίασε και πάλι τον “Πλούτο”, αυτή τη φορά με μέλη από τη θεατρική ομάδα “Αμαρύσσω” της Αμαρύνθου Εύβοιας, μετά από σύμπραξη και συνεργασία ενός χρόνου εργαστηριακής δουλειάς στην Κοινότητα. Δόθηκαν 5 παραστάσεις (συμπεριλαμβανομένων και 2 παραστάσεων στο Αρχαίο Θέατρο της Ερέτριας) που παρακολούθησαν πάνω από τρεις χιλιάδες θεατές.
Το Έργο
Ο «Πλούτος» γράφτηκε γύρω στο 388 π.Χ., όταν πλέον η Αθηναϊκή Δημοκρατία έχει παρακμάσει, και αποτελεί την τελευταία σωζόμενη κωμωδία του Αριστοφάνη.
Ο θεός Πλούτος είναι τυφλός, με αποτέλεσμα να πηγαίνει μόνο προς τους πονηρούς, τους άδικους και τους ανέντιμους, ενώ οι σοφοί, οι τίμιοι και οι εργατικοί υποφέρουν. Ο φτωχός πλην έντιμος αγρότης Χρεμύλος, μετά από χρησμό του Απόλλωνα, ακολουθεί τον τυφλό Πλούτο, τον βοηθάει να βρει και πάλι το φως του και τον πείθει από άδικος να καταστεί δίκαιος, αφού πρώτα εξορίσει μαζί με τον χορό την Πενία από τη σκηνή. Με την εκπλήρωση της ουτοπίας (θεραπείας) και την αποκατάσταση της δικαιοσύνης, ένα γαϊτανάκι από χαρακτηριστικούς τύπους παρελαύνει από τη σκηνή, είτε για να ευχαριστήσει τον θεό Πλούτο, είτε για να τον κατηγορήσει, με κομβική τη σκηνή του Συκοφάντη (το δεύτερο πρόσωπο που εξορίζει ο ποιητής από τη σκηνή) και το έργο καταλήγει εορταστικά από το προσωπικό όφελος στο συλλογικό, με την τοποθέτηση του Πλούτου στο θησαυροφυλάκιο της Πόλης για την ευημερία των πολιτών της…
Η παράσταση
Καθώς η «Πενία» και η συνεπακόλουθη καταστρατήγηση της ποιότητας στην ιδιωτική, κοινωνική αλλά και πολιτική ζωή μας, εξαπλώνεται σε όλη την Ευρώπη, σαρώνοντας και συκοφαντώντας τις κατακτήσεις ενός ανθρωπιστικού πολιτισμού κι απαιτώντας την εξαθλίωση και την υποδούλωση μας, η ομάδα πείρα(γ)μα αρνείται να καταπέσει σε κατάθλιψη, αντιστέκεται μέσα από τη δημιουργία και ανακαλύπτει στον Αριστοφάνη έναν δαιμόνιο σύμμαχο. Μέσα από ένα λόγο δημοκρατικά αναρχικό, αλλά και λόγο ανθρώπινο, ο Αριστοφάνης επιμένει στην αναγκαιότητα της δικαιοσύνης και στη χαρά της ζωής ως ύψιστα αγαθά, καθώς και στην εορταστική διακωμώδηση κι εκδίωξη από σκηνής κάθε άδικης και ανέντιμης εξουσίας που τη «ζωή μας κυνηγά…».
Η παράσταση είναι αφιερωμένη στον σκηνογράφο του ελληνικού θεάτρου και κινηματογράφου Τάσο Ζωγράφο, αγαπημένο φίλο και συνεργάτη της θεατρικής ομάδας πείρα(γ)μα, που η ομάδα είχε την ευτυχία να γνωρίσει και να αγαπήσει λίγο πριν φύγει από τη ζωή.
Σκηνοθετικό σημείωμα:
Η παράσταση του «Πλούτου» επιζητεί την αμεσότητα της επικοινωνίας της σκηνικής πράξης με τους θεατές και βασίζεται σε τρεις άξονες: στο σεβασμό προς το ποιητικό κείμενο του Αριστοφάνη που ακούγεται χωρίς τις συνήθεις «παρεμβολές», στη διαδραστικότητα μεταξύ σκηνής και πλατείας – αξιοποιώντας φόρμες του λαϊκού μας θεάτρου- και, τέλος, στην ιδιαίτερη μεταχείριση και παρουσία του χορού ως δρώντος κοινωνικού σώματος επί σκηνής, και που -μέσα από ζωντανούς αυτοσχεδιασμούς- δομείται από ξεχωριστές προσωπικότητες.
Η δράση εξελίσσεται μπροστά, γύρω κι ανάμεσα από τους θεατές σε ένα εικαστικό και μουσικό «καρναβάλι», κάνοντας σκόπιμες αισθητικές και ερμηνευτικές αναφορές στα θεατρικά «μπουλούκια» άλλων εποχών που έφεραν το θεατρικό λόγο στη στερημένη θεατρικά ελληνική επαρχία…
Τέλος η παράσταση φωτίζει τη σκηνή της Πενίας μέσα από το πρίσμα της αναγκαιότητας για τον εξορισμό της φτώχειας και των συμφερόντων που την εξυπηρετούν, και που συνήθως κατευνάζουν την ανέχεια μας με το ρητό «κάλιο φτωχοί και έντιμοι», αναδεικνύοντας το πάντα επίκαιρο αίτημα για δίκαιη κατανομή στον πλούτο ως απαραίτητο συστατικό για τη λειτουργία της δημοκρατίας. Μίας δημοκρατίας που βάλλεται από λογής λογής συκοφάντες, που στην παράσταση της ομάδας πείρα(γ)μα προσωποποιείται από ένα συκοφάντη-καρικατούρα νεο-ναζί. Με την πανηγυρική εκδίωξη της Πενίας και του Συκοφάντη από σκηνής πραγματοποιείται η αριστοφανική ουτοπία αλλά και η δική μας που απαιτεί δικαιοσύνη και δημοκρατία.
Αγγελική Κασόλα
Η θεατρική ομάδα πείρα(γ)μα,
με ιδρυτικό πυρήνα τους ηθοποιούς Γιάννη Καρούνη, Ειρήνη Μελά και τη σκηνοθέτιδα Αγγελική Κασόλα, είναι μία από τις πιο παραγωγικές κι ενδιαφέρουσες ανεξάρτητες επαγγελματικές θεατρικές ομάδες στην Ελλάδα. Μέσα σε τέσσερα χρόνια έχει αναπτύξει 4 διαφορετικά τμήματα παραγωγής, τη ΒΡΑΔΙΝΗ σκηνή που στοχευει σε ένα σύγχρονο ελληνικό λαϊκό θέατρο, την ΠΑΙΔΙΚΗ και ΝΕΑΝΙΚΗ σκηνή, με παραστάσεις κι εκπαιδευτικές δράσεις για παιδιά και νέους, το θεατρικό της ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ για ηθοποιούς και μη ηθοποιούς καθώς και την ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ σκηνή και το χώρο θεατρικής έρευνας της ομάδας studio 20/21 πάνω στο σύγχρονο Εναλλακτικό θέατρο και τα πρωτοποριακά κινήματα του 20ου αιώνα. Μέσα από το πρόγραμμα της «θέατρο και κοινωνία» συνεργάζεται με τοπικές κοινότητες, φοιτητές και ανέργους στη δημιουργία παραστάσεων και τη λειτουργία θεατρικών εργαστηριών με στόχο την κοινωνικοποίηση, την εμψύχωση και την έμπρακτη αλληλεγγύη. Το θέατρο για την ομάδα πείρα(γ)μα είναι πολιτική πράξη. Οι παραστάσεις της επιζητούν τη διαδραστικότητα με το κοινό και την κατάλυση του «τοίχου» της σκηνής. Πάνω σε αυτήν την αρχή, που δεν είναι μόνο καλλιτεχνική αλλά και πολιτική, βασίζεται η έρευνα και η δουλειά της, είτε είναι για μεγάλους είτε είναι για παιδιά.
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
ΠΑΡΑΓΩΓΗ: Θεατρική ομάδα πείρα(γ)μα –
Μετάφραση: Ειρήνη Μελά
Σκηνοθεσία: Αγγελική Κασόλα
Κινησιολογία: Μυρτώ Παπαδοπούλου
Μουσική Επιμέλεια: Γιάννης Καρούνης
Σκηνικά-Κοστούμια: Ασπασία Μπότα
Ποιητικά κείμενα:
Κώστας Βάρναλης, Τάσος Λειβαδίτης, Μήτσος Κασόλας, Μανόλης Πολέντας
Παίζουν οι ηθοποιοί:
Πλούτος: Παναγιώτης Διαμαντόπουλος
Χρεμύλος: Αλέξανδρος Τρανουλίδης
Καρίωνας: Γιάννης Καρούνης
Πενία/Γριά/Ιερέας: Ειρήνη Μελά
Βλεψίδημος/Συκοφάντης/Νέος: Σπύρος Ξένος
Γυναίκα Χρεμύλου: Μυρτώ Παπαδοπούλου
Δίκαιος: Κώστας Πέτρου
Παιδί/Ερμής: Αχιλλέας Σκεύης
Χορός: Σπύρος Ξένος, Μυρτώ Παπαδοπούλου, Κώστας Πέτρου, Αχιλλέας Σκεύης