Ένα καλό αστυνομικό μυθιστόρημα είναι αυτό που πηγαίνει πέρα από την απλή ανακάλυψη του δολοφόνου και την εξιχνίαση του εγκλήματος. Είναι αυτό που διαθέτει λογοτεχνική ευστροφία, αφηγηματικό ειρμό, αυθεντική και όχι επιτηδευμένη αγωνία, αυτό που με λίγα λόγια συνδυάζει αστυνομικό δαιμόνιο και χτίσιμο ευφάνταστων χαρακτήρων. Είναι πολλές φορές εμποτισμένο με κοινωνικές, ιστορικές, πολιτικές ή άλλες εκφάνσεις που αφορούν σε γεγονότα πραγματικά ή κοντά στην πραγματικότητα έτσι που να αιχμαλωτίζει τον αναγνώστη με μια αύρα μυστηρίου.
Η τέχνη του αστυνομικού μυθιστορήματος ίσως να είναι και η πιο δύσκολη ως προς την σύλληψη των χαρακτήρων, την συνοχή και την εξιστόρηση με τέτοιο τρόπο που ο αναγνώστης να νιώθει πως το αστυνομικό που κρατά στα χέρια του δεν αντιγράφει μανιέρα αλλά διατηρεί την δική του προσωπική χροιά και ύφος.
Τα παρακάτω αστυνομικά μυθιστορήματα αποτελούν μια επιλογή αυτών που πληρούν τα παραπάνω κριτήρια, χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει πως είναι τα μόνα. Και επειδή ο διάλογος με τον αναγνώστη είναι πρωταρχικής σημασίας για μένα, αναμένω και τα δικά σας σχόλια…
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Anna Katharine Greenwood, Υπόθεση Λέβενγουορθ, Εκδόσεις Gutenberg
Η Υπόθεση Λέβενγουορθ εκδόθηκε το 1878, εννιά χρόνια πριν κάνει την εμφάνισή του ο πιο διάσημος ήρωας του αστυνομικού μυθιστορήματος, ο Σέρλοκ Χόλμς. Η συγγραφέας Anna Katharine Green (1846-1935) έμελλε να αναδειχθεί σε πρωτοπόρο του αμερικάνικου αστυνομικού μυθιστορήματος, στα χνάρια βεβαίως του μεγάλου δασκάλου E. A. Poe. Η Agatha Christie τη θαύμαζε, ο Wilkie Collins είχε επαινέσει την τεράστια ευρηματικότητά της, το Πανεπιστήμιο Yale περιέλαβε το έργο στο πρόγραμμα της Νομικής Σχολής. Μέχρι την ήμερα του θανάτου της το βιβλίο είχε πουλήσει ένα εκατομμύριο αντίτυπα.
Ανοίγοντας την πρώτη σελίδα του έργου θα βρείτε τον νεαρό και φιλόδοξο δικηγόρο Έβερετ Ρέιμοντ καθισμένο στο γραφείο του. Κάποιος έρχεται να του ανακοινώσει τη δολοφονία του κυρίου Λέβενγουορθ. Το μυστήριο αρχίζει. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Dorothy B. Hughes, Σ’ έναν έρημο τόπο, Εκδόσεις Μίνωας
Μετά τον πόλεμο, ο κυνικός βετεράνος Ντιξ Στιλ έχει εγκατασταθεί στο Λος Άντζελες και την ίδια εποχή ένας κατά συρροήν δολοφόνος τρομοκρατεί την πόλη, βάζοντας στο στόχαστρό του νεαρές γυναίκες. Όταν ο Ντιξ συναντά έναν παλιό του φίλο, τον ντετέκτιβ Μπραμπ Νικολάι, ενθουσιάζεται καθώς μπορεί να παρακολουθεί από κοντά την πρόοδο της αστυνομίας στην υπόθεση του στραγγαλιστή. Η ζωή του θα αποκτήσει νόημα και θα γεμίσει με ακόμα περισσότερο ενθουσιασμό όταν θα γνωρίσει τη φιλήδονη και όμορφη ηθοποιό Λόρελ Γκρέι. Ο δολοφόνος, όμως, τριγυρνάει ακόμη ελεύθερος στους δρόμους του Λος Άντζελες. Μήπως η Λόρελ διατρέχει μεγαλύτερο κίνδυνο απ’ όσο νομίζει;
Ένα κλασικό καλιφορνέζικο νουάρ με μια φεμινιστική οπτική, ένα προφητικό μυθιστόρημα του 1947 που φώτισε τον μισογυνισμό της μεταπολεμικής αμερικανικής κοινωνίας, και αυτό ακριβώς το καθιστά πρωτοποριακό. Γραμμένο με συγκρατημένη κομψότητα, το μυθιστόρημα της Ντόροθι Μπ. Χιουζ κόβει την ανάσα, γεμάτο ένταση και ανατροπές μέχρι το τέλος. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Santiago Gamboa, Νυχτερινές ικεσίες, Εκδόσεις Πόλις
Κατηγορούμενος για κατοχή ναρκωτικών και προφυλακισμένος στην Μπανγκόκ, ο Μανουέλ Μανρίκε, Κολομβιανός φοιτητής φιλοσοφίας, κινδυνεύει να καταδικαστεί σε θάνατο, αν δεν παραδεχτεί στο δικαστήριο την ενοχή του. Θα εμπιστευτεί την ιστορία του στον πρόξενο της Κολομβίας που έχει αναλάβει να χειριστεί την υπόθεσή του, θα του εξομολογηθεί τη μοναχική ζωή του και τη φυγή από την αβάσταχτη καθημερινότητα μέσα από τη λογοτεχνία και τον κινηματογράφο, που του αποκαλύπτουν ότι υπάρχουν κι άλλοι άνθρωποι σαν κι αυτόν, «μοναχικοί μέσα σε πόλεις-φαντάσματα, άνθρωποι εύθραυστοι σε λεωφόρους και καφετέριες, με μια τεράστια ανάγκη να επινοούν κίνητρα για να συνεχίζουν να ζουν και με την αίσθηση πως έχουν χάσει πριν καν μπουν στο παιχνίδι, ότι κάτι πήγε εντελώς λάθος ευθύς εξαρχής».
Το μόνο πρόσωπο που αγάπησε ο Μανουέλ, η αδελφή του Χουάνα, εξαφανίστηκε πριν από τέσσερα χρόνια, κι εκείνος, ακολουθώντας τα ίχνη της, πέρασε από την Μπανγκόκ με τελικό προορισμό το Τόκιο, όπου έχει μάθει ότι ζει μπλεγμένη σε ένα κύκλωμα πορνείας. Όσα αγνοεί ο Μανουέλ θα τα αφηγηθεί η αδελφή του, ενώ ο πρόξενος, συγκλονισμένος από την περιπέτεια της ζωής τους, είναι η τρίτη φωνή της αφήγησης. «Θα σας πω κάτι: αυτό το μυθιστόρημα δεν θα είναι αστυνομικό, αλλά μια ιστορία αγάπης», δηλώνει ο ρομαντικός Μανουέλ, κάτοικος των ονείρων, που, όπως και η κυνική πραγματίστρια Χουάνα, θα συγκρουστεί με δυνάμεις πιο ισχυρές από τον ίδιο.
Τελικά, αυτό το μυθιστόρημα είναι και αστυνομικό και ιστορία αγάπης που ενώνει δύο αδέλφια. Και πολιτική καταγγελία του καθεστώτος της Κολομβίας, και ποιητική προσέγγιση. Με λογοτεχνικές και κινηματογραφικές αναφορές, με διαδρομές ανάμεσα στην Μπογκοτά, το Δελχί, την Μπανγκόκ, το Τόκιο και την Τεχεράνη. Μιλώντας για την αγάπη, την οδύνη, την εξέγερση, τη βία, τη μοναξιά, τον φόβο, την ενοχή. Με ένα όραμα ως το τέλος απλησίαστο: «Την αυγή, οπλισμένοι με φλογερή υπομονή, θα μπούμε σε πολιτείες μεγαλόπρεπες» (Α. Ρεμπώ). (Α. Κ., από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Tobie Nathan, Σαράκα Μπο, Εκδόσεις Άγρα
“Είμαι ο Νεσσίμ Ταγέμπ, ποιητής και ψυχαναλυτής, πρίγκιπας της ζωής και της μιζέριας, λάτρης του μπέρμπον Four Roses, ενσαρκωτής άλλοτε της υστερίας του διαβόλου, άλλοτε της τρελής επιθυμίας για θάνατο, μερικές φορές προφήτης για ορισμένους και μερικές φορές μουδιασμένος από την πολλή ευτυχία του πρωινού, μπορώ να πω λόγια διαφωτιστικά, αλλά μπορώ και να αγαπώ και να μισώ”. Ένας παρανοϊκός δολοφόνος που εξολοθρεύει τους αστούς μιας πλούσιας κοινότητας των παρισινών προαστίων, ένας αστυνόμος πλέυμποϋ, έμπειρος στις σύγχρονες μεθόδους της αστυνομίας, ένας ψυχίατρος παθιασμένος με τη λογοτεχνία της αρχαιότητας, ένας επιζών των ιδεολογιών του 70 και μια ντουζίνα Αφρικανοί μετανάστες στη Γαλλία… Μια αφήγηση για τη συμφορά από την απώλεια κάθε σημείου αναφοράς, ένα πραγματικό αστυνομικό αίνιγμα που επιλύεται βήμα προς βήμα, μια εκ των θραυσμάτων τους ανασύσταση ζωών αποδομημένων από τις πολιτικές συγκυρίες των τελευταίων δεκαετιών.
Ένα αστυνομικό μυθιστόρημα του σήμερα, που είναι επίσης ηθικό και μυθολογικό παραμύθι. Το Σαράκα Μπο, εθνογραφικό και ταυτόχρονα αστυνομικό, με απόλυτα δικό του ύφος, πρωτοδημοσιεύτηκε το 1993. Με αφορμή τις δολοφονίες πλούσιων αστών, αφηγείται την αυτοκαταστροφική δύναμη που η απώλεια της ταυτότητας μπορεί να εξαπολύσει. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Philip Kerr, Η άλλη πλευρά της σιωπής, Εκδόσεις Κέδρος
Γαλλική Ριβιέρα, 1956. Ο Μπέρνι Γκούντερ δουλεύει με ψευδώνυμο σε ξενοδοχείο και προσπαθεί να μείνει μακριά από φασαρίες. Παίζει μπριτζ και συνδέεται φιλικά με τον διάσημο συγγραφέα Σόμερσετ Μομ, που επίσης ζει στην Κυανή Ακτή. Στην υπέροχη βίλα του, ο Μομ αναφέρει στον Μπέρνι την ύπαρξη μιας ενοχοποιητικής φωτογραφίας: δείχνει τον Μομ ανάμεσα σε ένα γκρουπ γυμνών αντρών δίπλα σε μια πισίνα – ένας από αυτούς είναι ο διαβόητος κατάσκοπος Γκάι Μπέρτζες, ο οποίος αυτομόλησε πρόσφατα στη Μόσχα μαζί με τον Ντόναλντ Μακλίν.
Το παρελθόν χτυπά την πόρτα του Μπέρνι. Τη φωτογραφία έχει στην κατοχή του ένας παλιός του γνώριμος, ο Χάρολντ Χένιχ, πρώην λοχαγός στις υπηρεσίες ασφαλείας των ναζί και αδίστακτος εκβιαστής, ο οποίος ευθύνεται για το θάνατο χιλιάδων ανθρώπων το 1945, μεταξύ αυτών και της γυναίκας που αγαπούσε ο Μπέρνι. Ο Χένιχ απαιτεί από τον Μομ πενήντα χιλιάδες δολάρια για να του επιστρέψει τη φωτογραφία. Όταν ο συγγραφέας προτείνει στον Μπέρνι να αναλάβει την υπόθεση, εκείνος στην αρχή διστάζει. Όμως νοσταλγεί τη δουλειά του ντετέκτιβ και θέλει επίσης να πάρει πίσω το αίμα του από τον Χένιχ. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)