Την Παρασκευή 1 Απριλίου 2016 και ώρα 19:00, εγκαινιάζεται στο Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών Α.Π.Θ. η έκθεση φωτογραφίας της Ευγενίας Κουμαντάρου «Πέρα από το Λευκό».
Με έναυσμα την αρχιτεκτονική των νησιώτικων ξωκκλησιών και με εργαλείο το ελληνικό φως οι φωτογραφίες της Ευγενίας Κουμαντάρου αποδίδουν την αίσθηση του αιγιοπελαγίτικου τοπίου με τα ελάχιστα στοιχεία: ένα κλαδί ελιάς, μία ασβεστωμένη κόγχη, ένα λευκό λιθόστρωτο. Ο φωτογραφικός της φακός ακολουθεί μία νοητή διαδρομή από το εξωτερικό τοπίο στο εσωτερικό των ξωκκλησιών, μεγεθύνοντας αρχιτεκτονικές λεπτομέρειες που μεταφέρουν με μινιμαλιστική καθαρότητα τη μυσταγωγική αίσθηση του χώρου. Αφαιρώντας σταδιακά, σχεδιάζει με φως λιτές γραμμές και διάφανες χρωματικές επιφάνειες, αποδίδοντας την πεμπτουσία του αιγιοπελαγίτικου τοπίου. Τα έργα της οπτικοποιούν εύστοχα τη ρήση του Ελύτη «Από το ελάχιστο φτάνεις πιο σύντομα οπουδήποτε. Μόνο που ‘ναι πιο δύσκολο».
Καλή συγκυρία έφερε στο Τελλόγλειο παράλληλα με την έκθεση «Ο Κόσμος του Οδυσσέα Ελύτη» τις φωτογραφίες της Ευγενίας Kουμαντάρου «Πέρα από το λευκό». Δεν θα μπορούσε να αναζητήσει κανείς πιο κοντινή οπτικοποίηση των αιγιοπελαγίτικων «αισθήσεων» που εκπέμπει ο ποιητικός λόγος του Ελύτη. Αφετηρία της ένα ταπεινό ξωκκλήσι, σαν αυτά που συναντούμε σε κάθε αιγιοπελαγίτικο νησί. Το κτίσμα, ο χώρος, οι ξερολιθιές, τα ασβεστωμένα λιθόστρωτα της δίνουν το θέμα: ο φακός της μεγεθύνει τη λεπτομέρεια, συχνά στα άκρα, μετατρέποντάς τη σε μινιμαλιστική αφηρημένη σύνθεση πάνω σε μια επιφάνεια θαμπή και διάφανη που δίνει την αίσθηση της ακουαρέλας.
Λιτότητα, διαφάνεια, μαλακές μεταβάσεις του λευκού, γαλάζιου, γκρι, απαλά ρόδινα, ώχρες από το φως που διαπερνά τα ανοίγματα των λίθινων διαφραγμάτων, αρχιτεκτονικά στοιχεία στην απόλυτη αφαιρετική τους χρήση, σκιές και κηλίδες να υπαινίσσονται το θέμα, ποιότητες ασπρισμένων όγκων, η φλόγα του κεριού ή τα λεπτά στάχια σαν κινέζικη πινελιά, το αεράκι στο ασπροκέντημα της κουρτίνας, υποβάλλουν και επιβάλλουν εσωτερικές διαδρομές, μετατρέποντας τα έργα σε ένα μεταφυσικό παιχνίδι φωτός και σκιάς. Μια ανείπωτη αίσθηση υπερβατικής υποβολής σχημάτων φέρνει κάπως στο νου τις μεγεθυμένες λεπτομέρειες της πετούνιας της Georgia O’Keeffe, ενώ για μια στιγμή μοιάζει να αντιλαμβάνεται κανείς την καταγωγή της μονοκοντυλιάς στα σχέδια του Χαλεπά, αυτή την απέραντη απλότητα και σιγουριά που υποβάλλει το μοναδικό και ευλογημένο τοπίο του Αιγαίου. Τα στοιχεία αυτά μετέπλασε ο Ελύτης σε λέξεις και η Ευγενία Κουμαντάρου τους έδωσε σχήμα.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Αλεξάνδρα Γουλάκη-Βουτυρά
Καθηγήτρια Σχολής Καλών Τεχνών ΑΠΘ
Γεν. Γραμματέας Δ.Σ. Τελλογλείου Ιδρύματος
ΣΥΝΤΟΜΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ
Η Ευγενία Κουμαντάρου είναι πτυχιούχος Αγγλικής Φιλολογίας και Φωτογραφίας του Πανεπιστημίου Princeton της Αμερικής. Από το 1989 ασχολείται με φωτογραφίσεις για τον ελληνικό τύπο. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος του περιοδικού Odyssey και συνεργάστηκε με Ελληνικές εταιρείες για την παραγωγή εταιρικών εντύπων. Στην πρόσφατη δουλειά της, φωτογραφίζει θέματα στο Αιγαίο. Ο Ταπεινός Παράδεισος αποτελεί συλλογή από ασπρόμαυρες φωτογραφίες που έχουν παρουσιαστεί στην Τήνο στη Σχολή Ουρσουλινών, στα Λουτρά το 2008 και στο Μουσείο Μαρμαροτεχνίας, στον Πύργο το 2009, στη PhotoBiennale 2010 του Μουσείου Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης και στο Παράρτημα της Εθνικής Πινακοθήκης στη Σπάρτη έως τις αρχές του 2012. Η έκθεση Πέρα από το Λευκό, μια συλλογή αφαιρετικών έγχρωμων εικόνων των εξωκκλησιών του Αιγαίου, παρουσιάστηκε στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης το 2012, στο Ιστορικό Αρχείο-Μουσείο Ύδρας το 2013-14, και στο Παράρτημα της Εθνικής Πινακοθήκης στο Ναύπλιο το 2015-2016.