Στην αρχή της τρίτης δεκαετίας των ROOMS από την πρώτη διοργάνωσή τους το 1999, η Αίθουσα Τέχνης Καππάτος σε συνεργασία με τη Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία Πάνθεον παρουσιάζει την έκθεση με τίτλο «PERFORMANCE ROOMS2019». Δεκαεννέα επιμελητές παρουσιάζουν performers από τις εικαστικές τέχνες καθώς και από άλλα καλλιτεχνικά πεδία όπως το θέατρο, τον χορό, τη μουσική, τα multimedia, στα δωμάτια ενός ξενοδοχείου. Σε κάθε δωμάτιο θα επιτελείται και μια ζωντανή performance κατά την τετραήμερη διάρκεια της έκθεσης, η οποία θα είναι ανοιχτή στο κοινό για τρεις ώρες κάθε μέρα.
Σκοπός της έκθεσης είναι να παρουσιαστούν και να καταγραφούν συστηματικά οι σύγχρονες τάσεις και προτάσεις στον καλλιτεχνικό χώρο της Performance, καλλιτεχνικά και θεωρητικά, ώστε να δημιουργηθεί ένας ουσιαστικός και γόνιμος διάλογος μεταξύ των συμμετεχόντων, σαν συνέχεια των προηγούμενων διοργανώσεων για τις οποίες εκτιμάται ότι έχουν συμβάλει στην ανάδειξη ενός μεγάλου αριθμού καλλιτεχνών και επιμελητών.
Συμμετέχοντες Καλλιτέχνες
Μαριλένα Αλιγιζάκη, Μαρία Γαλαζούλα, Γιάννης Γαρδικλής, Κατερίνα Δρακοπούλου, ZS Ensemble, Αντιγόνη Θεοδώρου, GΑΑΜ (Κωνσταντίνος Γκαραμέτσης) και Άννα Παπαθανασίου, Βέρα Ιονά (Παπαδοπούλου) και Ελίζα Κρικώνη, Ρούλα Καραφέρη, Σπύρος Κουβαράς, Γιώργος Νικόπουλος, Άρτεμις Ορφανίδου, Ευγενία Παπαγεωργίου, Ηρώ Παπακώστα, Μάριος Σταμάτης, Βασίλης Σκαρμούτσος και Φωτεινή Αλεξοπούλου, Ευτυχία Τζανετουλάκου, Θοδωρής Τράμπας, Ελένη Τσαμαδιά.
Συμμετέχοντες Επιμελητές
Αντώνης Βολανάκης, Δόμνα Γούναρη, Δηώ Καγγελάρη, Νάσια Καλαμάκη, Δώρα Κεχαγιά, Francesco Kiàis, Άλκηστις Μαρία Κοντοπούλου, Macklin Kowal, Μαρία Μαραγκού, Βαλεντίνη Μαργαριτοπούλου, Δήμητρα Μαρίνη, Christina Mot, Σιμώνη Νιάρου, Μαρία Ξυπολοπούλου, Βασιλική-Μαρία Πλαβού, Νικολέτα Πρέπη, Ειρήνη Σαββανή, Λίνα Τσίκουτα, Ευτυχία (Φαίη) Τζανετουλάκου
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Σύντομη περιγραφή των έργων, Performance Rooms2019
Fake ID, Μαριλένα Αλιγιζάκη | Επιμέλεια: Νάσια Καλαμάκη
Το έργο, είναι μια πειραματική διαδικασία που ο χρήστης δημιουργεί ένα εικονικό πρόσωπο, μέσω της χρήσης ενός ψηφιακού προσομοιωτή / avatar. Ο δέκτης ακούει μια ηχογραφημένη φωνή και καλείται να δημιουργήσει ένα avatar μέσω του προγράμματος FaceGen modeler, αντίστοιχο με αυτό που φαντάζεται ότι αντιπροσωπεύει η φωνή που άκουσε. Mέσω του φωνητικού ήχου γίνεται μια φανταστική οπτικοποίηση της οντότητας και ο ακροατής οδηγείται στην κατηγοριοποίηση των χαρακτηριστικών του προσώπου, καθώς και σε έναν φυλετικό και κοινωνικό προσδιορισμό, ενώ στο τέλος βλέπει το πραγματικό πρόσωπο της φωνής που άκουσε. Το πρότζεκτ σχολιάζει τα στερεότυπα, που πηγάζουν από οπτικούς και ακουστικούς παράγοντες.
Πρώτη Ύλη, Μαρία Γαλαζούλα | Επιμέλεια: Δόμνα Γούναρη
H υλικότητα του μαλλιού ως, φυσικού, πρωτογενούς και καθημερινού αγαθού αποτελεί τον πυρήνα του καλλιτεχνικού έργου, όπου η δημιουργός δίνει έμφαση στη συμβολική παράμετρο του υλικού στοιχείου, το οποίο είναι φορτισμένο με ποικίλες εμπειρίες.
Η επιτελεστική διαδικασία, η σωματικότητα και η συμμετοχικότητα, ξεκινώντας από τη χειρωνακτική εργασία και την επεξεργασία του υλικού, εξελίσσονται μέσα από πράξεις μοιράσματος και ανταλλαγής και εντέλει, δημιουργούν ένα περιβάλλον αμοιβαίας επαφής και επικοινωνίας. Η πρώτη ύλη, πέρα από τον διαχρονικό της ρόλο στην οικονομική ανάπτυξη της ανθρώπινης κοινωνίας, προβάλλεται ως ενδεικτικό στοιχείο της ανθρώπινης ταυτότητας, της ιστορίας, του πολιτισμού αλλά και της ίδιας της ύπαρξης.
Γιάννης Γαρδικλής | Επιμέλεια: Christina Mot
Το δωμάτιο του ξενοδοχείου αποτελεί μια πλατφόρμα, έναν κοινό και προσωπικό μη-τόπο. Πρόκειται για ένα μέρος όπου εν δυνάμει μπορούν να συμβούν τα πάντα, ενώ οποιαδήποτε παρελθοντική δράση αντικαθίσταται από τη δράση του επόμενου. Στο time based project που προτείνει ο Γιάννης Γαρδικλής παρουσιάζεται το εν λόγω δωμάτιο με τοποθετημένες αποσκευές που οι (παροδικοί) ένοικοί του χρειάστηκε να αφήσουν στον χώρο. Κάθε αποσκευή εμπεριέχει τα αντικείμενα που οι θαμώνες έφεραν και ένα soundwalk του καθενός, στο οποίο θα μπορεί να ακούσει το κοινό, αλλά ταυτόχρονα να συνεχίζει την επιτέλεση της δράσης του. Το κοινό μπορεί να αλληλεπιδράσει με τις βαλίτσες των προηγούμενων επισκεπτών, καταθέτοντας έτσι το προσωπικό του αποτύπωμα σε ένα προϋπάρχον αντικείμενο σύνθεσης.
OUTLAND, Κωνσταντίνος Γκαραμέρτσης και Άννα Παπαθανασίου | Επιμέλεια: Μαρία Ξυπολοπούλου
Το project Outland αποτελεί μια συνεργατική performance που επιχειρεί να διερευνήσει τις σχέσεις μεταξύ άφυλου και έμφυλου, πραγματικού και φαντασιακού, μέσα από την πολυπλοκότητα των σύγχρονων ταυτοτήτων. Ο όρος outland χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον βρετανό συγγραφέα Lewis Carroll στο έργο “Sylvie and Bruno” (1889) για να περιγράψει έναν χώρο που υπερβαίνει τόσο την πραγματικότητα όσο και τη φαντασία. Μέσα από τη χρήση υλικών που στοχεύουν στη δημιουργία παραποιημένων ειδώλων, οι δύο performers προτείνουν έναν διαφορετικό τρόπο θέασης της ανθρώπινης συνθήκης δημιουργώντας δύο υβριδικές φιγούρες, που μοιάζουν να γεννιούνται ξανά επί σκηνής μέσα από τη διαδικασία της μεταμόρφωσης.
PANDORA 2022, Κατερίνα Δρακοπούλου | Επιμέλεια Δώρα Κεχαγιά
Αφορμώμενη από τις 610 χρονοκάψουλες του Andy Warhol, η καλλιτέχνις επιχειρεί τη δηµιουργία µιας συλλογικής «χρονοκάψουλας», η οποία θα περιέχει τις προσωπικές εµπειρίες των συµµετεχόντων.
Κατά τη διάρκεια της δράσης, ο επισκέπτης εισέρχεται καταθέτοντας ένα προσωπικό αντικείµενο-ανάµνηση. Η performer καταγράφει και συσκευάζει το υλικό. Μετά το τέλος της έκθεσης, οι χρονοκάψουλες αποθηκεύονται και φυλάσσονται. Το άνοιγµά τους θα διεξαχθεί τρία χρόνια µετά, το 2022, στο πλαίσιο µιας εγκατάστασης-performance. Η Κατερίνα Δρακοπούλου επιχειρεί να διερευνήσει πρακτικές με τις οποίες συνδεόμαστε, αντιλαμβανόμαστε και επαναδιαπραγματευόμαστε το παρελθόν μας. Στόχος της είναι να ερευνήσει το σώμα ως πεδίο ανάγνωσης, ερμηνείας, καταγραφής και (ανά) κατασκευής της μνήμης και ως δυνάμει φορέας μιας ιστορίας που ενδέχεται να μην ειπωθεί ποτέ.
part of the game, ZS Ensemble, Επιμέλεια: Άλκηστις Μαρία Κοντοπούλου
Οι ZS ensemble συμμετέχουν στην έκθεση δημιουργώντας ένα περιβάλλον βασισμένο στις αντιθέσεις. Στόχος είναι η ανάδειξη της έννοιας της οριακής οικειότητας. Ζεστό-κρύο, ταχύτητα-βραδύτητα, φως-ημίφως, θόρυβος-ησυχία, μέσα-έξω είναι κάποιες από τις αντιθέσεις της διαδρομής για τη συνάντηση με το σώμα, το μυαλό, τον εαυτό του επισκέπτη. Οι δρόμοι διατρέχουν την πόλη, οι διάδρομοι το ξενοδοχείο, οι αρτηρίες το σώμα. Όλα κάπως κάπου οδηγούν. Ένα παιχνίδι με τον χωροχρόνο και τις αισθήσεις, μια συζήτηση, η επαφή με τον άλλον και με εμένα, μια παρουσία, μια οικειότητα νοούμενη μέσα από το πρίσμα του ορίου ως συνθήκη χρονική, αλλά κυρίως ποιοτική.
NEVERMORE | ΠΟΤΕ ΠΙΑ, Αντιγόνη Θεοδώρου | Επιμέλεια: Francesco Kiàis
H καλλιτέχνις θα κατοικήσει σε αυτό το δωμάτιο ελευθερώνοντάς το από τον σημασιολογικό δεσμό των συμβόλων του, υφαίνοντας έναν ιδανικό ιστό από νέες σημασίες, έναν παιχνιδιάρικο αστερισμό εννοιών και αναφορών στη ζωή και στον μύθο*. Σε μια ταύτιση με την ιστορία του τόπου, η Θεοδώρου μετατρέπει το δωμάτιο σε δεξαμενή, για να γίνει χώρος αποδοχής και δοχμή** σαν τις παλάμες των χεριών μας, όταν τις ενώνουμε για να αφήσουμε τον κόσμο να κοιμηθεί μέσα τους, και να ονειρευτεί.
* Κατά τη μυθολογία ο Λυκαβηττός ήταν ένας βράχος που κουβαλούσε η θεά Αθηνά στα χέρια της και της έπεσε έπειτα από μια κακή είδηση που της έφερε ένα κοράκι.
** Η λέξεις δεξαμενή και δοχμή (παλάμη) αποτελούν ομμόριζα του ρήματος «δέχομαι».
Εξομολογήσεις, Βέρα Ιονά (Παπαδοπούλου) και Ελίζα Κρικώνη | Επιμέλεια: Λίνα Τσίκουτα
Δύο νεαρές καλλιτέχνιδες δημιουργούν μια καινούργια κοινή περφόρμανς ειδικά φτιαγμένη για τα Rooms2019. Στην είσοδο του δωματίου ένας εθελοντής μοιράζει στους θεατές νούμερα εισόδου, καθρεφτάκια και οδηγίες.
Στο δωμάτιο, με άναρχα τοποθετημένες καρέκλες, η Ελίζα και η Βέρα κάθονται και «εξομολογούνται», συνομιλούν, δρουν, κοιτάζοντας μέσα από το καθρεφτάκι. Η συνεχής δράση, επαφή, ανταλλαγή, συνομιλία χαρακτηρίζεται από ηρεμία, εντάσεις, αναπάντεχα γεγονότα, αλλά και ποικίλα συναισθήματα.
Δημιουργείται μια συνθήκη, και δίνεται ο χώρος και ο χρόνος να ακούσεις τον εαυτό σου, τον άλλο και τον θεατή.
Συνάψεις 2, Ρουλά Καραφέρη, Ήχος: Whodοes (σύνθεση-παραγωγή) | Επιμέλεια: Βαλεντίνη Μαργαριτοπούλου
Το σώμα της performer αναδύεται στο σκοτάδι του δωματίου καθώς βυθίζεται στον δαίδαλο προβολών των ζωγραφικών «Συνάψεων» της εικαστικού Νόρας Θεοδοσιάδου, αποκαλύπτοντας κατά την κίνησή του μια ενέργεια ζωτική, μιμούμενο την ελεύθερη γραφή της μελάνης πάνω στον καμβά. Δύο ενέργειες μαζί, δύο αυθόρμητες εικαστικές ασυνείδητες σκέψεις, κίνηση και ζωγραφική, που τέμνονται στον βωμό των εσωτερικών τους παρορμήσεων. Η performance μετατρέπεται σε μια παλλόμενη σύναψη· το σώμα εκπέμπει τα αντισυμβατικά του σήματα σε συνδυασμό με το ηχητικό τοπίο και αγγίζει το ασυνείδητο γεννώντας μια αίσθηση αρχέτυπης εικαστικής γλώσσας.
memOria futuRa, Σπύρος Κουβαράς | Επιμέλεια: Αντώνης Βολανάκης
Ο Σπύρος Κουβαράς ξεκινά από τον χορό και ίσταται στο διάκενο μεταξύ περφόρμανς και εικαστικής εγκατάστασης. Ο ίδιος μας αφηγείται: «Το παρελθόν μεταμορφώνεται» και μέσα από τη χορογραφία (ενέργειες του παρόντος) αποκτά σταδιακά μια υποκειμενική διάσταση φουτουρολογίας, η οποία ισχυροποιείται από την άχρονη συνύπαρξη σώματος και χώρου. Η χορογραφία, επιδιώκοντας να ενεργοποιήσει αυτούς τους ετεροχρονισμούς, διαφοροποιεί και συνενώνει, ρέει και σταθεροποιείται, εκδιπλώνει και εμπερικλείει στιγμιαίες εκλάμψεις και θραύσματα. Παρουσίες και απουσίες, εικόνες και φαντασιώσεις από το παρελθόν και το μέλλον, δημιουργούν με αυτό τον τρόπο «ένα ζωντανό παρόν», το οποίο αρχίζει να δονείται υπό τους δικούς του όρους.
URBANOX, Γιώργος Νικόπουλος, Μουσική: Δήμητρα Τρυπάνη, Μάσκες: Νίκος Κόκκαλης | Επιμέλεια: Μαρία Μαραγκού
Oι πρωταγωνιστές της μεγάλου μήκους ταινίας animation ΤΗΕΟΧ, παρουσιάζονται σε πραγµατικό τόπο και χρόνο µέσα από τη ζωντανή δράση ενός και µόνο performer. Στο URBANOX ένας άνθρωπος επανεμψυχώνει τους πέντε χαρακτήρες της ταινίας, το Βόδι, τον Γέρο, τη Γριά, το Κορίτσι και τον Άγγελο, φέρνοντας την ψευδαίσθηση της τέχνης του animation στην πραγματική ζωή. Βασισμένη στη μέθοδο εμψύχωσης Animating Human Dolls, μια μέθοδο υπό ανάπτυξη, αποτέλεσμα της ακαδημαϊκής έρευνας του Γιώργου Νικόπουλου, η performance παρακάµπτει την «καθοµιλουµένη» σωµατική γλώσσα προτείνοντας ένα εκφραστικό και αισθητικό υβρίδιο κατασκευασµένο µε όρους που ξεπερνούν τα όρια της γλώσσας και των εθνών.
«…της Ελένης», Άρτεμις Ορφανίδου | Επιμέλεια: Eιρήνη Σαββανή
Η Άρτεμις Ορφανίδου, με αφορμή την ιστορία και το δραματικό τέλος της ηθοποιού Ελένης Παπαδάκη, κατά τη διάρκεια των Δεκεμβριανών, ιχνηλατεί τα λεπτά όρια μεταξύ προδοσίας, αφέλειας και παρεξήγησης.
Η ηρωίδα της, η Ελένη, βρίσκεται στον προσωπικό της χώρο-δωμάτιο και ετοιμάζεται για την τελευταία πράξη: την έξοδο από τη ζωή. Μέσα από το κείμενο που έχει γράψει η ίδια η καλλιτέχνις, το οποίο ερμηνεύει με λιτές, ιεροτελεστικές κινήσεις, ξεκινάει ένας σιωπηλός διάλογος μεταξύ της ίδιας και του κοινού.
Στόχος της Ορφανίδου είναι να προκαλέσει το θεατή να συμμετάσχει, ως λάθρος παρατηρητής, στις τελευταίες στιγμές της πρωταγωνίστριάς της.
Fresco, Ευγενία Παπαγεωργίου | Επιμέλεια: Δήμητρα Μαρίνη
Το έργο αποτελεί μια ψηφιακή τοιχογραφία που συντίθεται σε ρεαλιστικό χρόνο. Η performer, μέρος της ομάδας των επισκεπτών, αποσχίζεται από αυτήν για να παραλάβει τον επισκέπτη από τις κοινές τους ψυχολογικές κλίμακες και χέρι-χέρι να τον οδηγήσει στο απόσταγμα του αφηγήματος. Η ελλειπτική αναπαράσταση κατά το χρόνο της δράσης αποκαλύπτει νέα διαδραστικά σχήματα, χορογραφημενα πάνω σε ηχητικές αντιστίξεις. H performer προσεγγίζει το ψηφιακό της ανάλογο, για να επανατοποθετηθεί απέναντι στον επίκαιρο εαυτό της.
«Η σύγκλιση τεχνολογίας και τέχνης απορρέει όχι μόνο από το αίτημα της ρεαλιστικής αναπαράστασης του φαντασιακού, αλλά και ως δομική τάση», σύφωνα με την επιμελήτρια.
Urban Jungle, Ηρώ Παπακώστα | Επιμέλεια: Δηώ Καγγελάρη
Η Ηρώ Παπακώστα εμπνέεται από τις γκραβούρες του J. J. Grandville και δημιουργεί ένα σκηνικό αστικής ζούγκλας στο δωμάτιο ενός ξενοδοχείου με ζωόμορφους ενοίκους, που φέρνουν μαζί τους το φυσικό περιβάλλον τους.
Genesis21 <3, Μάριος Σταμάτης | Επιμέλεια: Βασιλική-Μαρία Πλαβού
Ο Μάριος Σταμάτης εξετάζει τη σωματικότητα στη σύγχρονη ψηφιακή εποχή, μέσα από πλατφόρμες γνωριμιών (dating apps). Εστιάζει στην ανάπτυξη νέων τεχνολογιών που απευθύνονται στο προσωπικό απόθεμα με ανάδραση στην πραγματικότητα. Παράλληλα, σχολιάζει την αμφίδρομη ταυτοτική συγκρότηση του υποκειμένου-χρήστη, ως φυσικό πρόσωπο και ψηφιακή παρουσία.
Η performance επεξεργάζεται προσομοιώσεις σχετικών συναισθηματικών ενορμήσεων χρησιμοποιώντας ως πρώτες ύλες τους μετασχηματισμούς συμβόλων της ποπ κουλτούρας. Στίχοι ποπ τραγουδιών απομονώνονται και συντάσσουν το λεξιλόγιο ενός ερωτικού διαλόγου online. Μέσω ενός φανταστικού περιβάλλοντος εμπνευσμένο από τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης, που αναπτύσσονται στην εποχή του digital matchmaking, ο καλλιτέχνης αναγάγει το δωμάτιο σε αναδυόμενη μορφή συνομιλίας (chatbox) στοχεύοντας στην αναθέσπιση ενός ηλεκτρονικού διαλόγου ανάμεσα στον performer και τον θεατή ως εν δυνάμει εραστή.
Dictum Factum (Μαζί με το λόγο και το έργο), Βασίλης Σκαρμούτσος και Φωτεινή Αλεξοπούλου | Επιμέλεια: Νικολέτα Πρέπη
Tο δωμάτιο του ξενοδοχείου μετατρέπεται σε έναν ετεροτοπικό τόπο όπου ο συμβατικός χώρος γίνεται ιδιωτικός, γίνεται μνήμη και προσωπική ιστορία. Ο καλλιτέχνης, προκαλεί στον επισκέπτη μια εσωτερική διερεύνηση που θα μετουσιώσει σε έργο τέχνης. Καθισμένος σε ένα τραπέζι, καλεί τους επισκέπτες σε συνέντευξη με ερωτήσεις που θα διεγείρουν ενδόμυχες σκέψεις. Κάθε απάντηση καταγράφεται σε μορφή σημειώσεων και επικολλούνται στον άδειο καμβά, πάνω στο κρεβάτι του δωματίου. Παράλληλα, η εικαστικός Φωτεινή Αλεξοπούλου μεταφέρει όσα ακούει στις in situ δημιουργίες της.
Βελέσι, Ευτυχία Τζανετουλάκου | Επιμέλεια: Ευτυχία (Φαίη) Τζανετουλάκου
Η δράση αποτυπώνει τη συρμάτινη πλεχτή κατασκευή γυναικείου φορέματος θρήνου, σε ζωντανό χρόνο. Το Βελέσι (παράγωγο του βενετικού: valessio) είναι εσωτερικό γυναικείο φόρεμα (μεσοφούστανο). Kατά περιοχές η σημασία της λέξης αλλάζει. Το Βέλεσι στην περιοχή της Μάνης συναντιέται σαν φόρεμα χρώματος μπλε σκούρο με χαρακτηριστικό γνώρισμα της κόκκινης ζώνης στη μέση και κόκκινης οριζόντιας φαρδιάς λωρίδας (το μπουγάζι), πλάτους μιας πιθαμής στο ύψος των γονάτων. Το μπουγάζι το φορούσαν οι χαιράμενες, παντρεμένες ή ανύπαντρες. Όταν πέθαινε ο άντρας της γυναίκας, πάνω στον τάφο του ξήλωνε ένα μέρος του μπουγαζιού, ενώ όταν είχαν αδελφό το ξήλωναν όλο.
Σύγκλιση, Θοδωρής Τράμπας | Επιμέλεια: Σιμώνη Νιάρου
Ο Θοδωρής Τράμπας εφαρμόζει στην πράξη κάθε είδος σωματικής έκφρασης, με στόχο τη διάκριση ενός υψηλού σημείου καθολικής ταύτισης όλων των τεχνών. Η έννοια του «εδώ και τώρα» δεν υφίσταται σε έναν χώρο, όπου το έργο συνεχώς εξελίσσεται μέσα από μια ημιτελή δράση στην εικαστική ολοκλήρωση. Ξεφεύγει από τα στενά παραστατικά της όρια, γίνεται μια αυτόνομη και αέναη πράξη, χωρίς να υποτάσσεται σε αφηγηματικούς κανόνες αρχής, μέσης και τέλους. Το σώμα αναδεικνύεται ως το σημείο σύγκλισης κάθε ανθρώπινης πράξης, σε ένα εικαστικό έργο που συμπράτουν καλλιτέχνης και κοινό μαζί.
Ελένη Τσαμαδιά | Επιμέλεια: Macklin Kowal
Η Ελένη Τσαμαδία προτείνει μια περφόρμανς αναπαραστατική και ταυτόχρονα συμμετοχική, εσωστρεφή και εξωστρεφή. Το κοινό καλείται να εμπλακεί στη δράση μέσα από μια σειρά μικρό-γεγονότων που ξετυλίγονται στη σκηνή της πράξης. Αφορμώμενη από ζητήματα όπως τα καταναλωτικά πρότυπα και η ομοιομορφία, στο έργο η Τσαμαδιά προβάλλει μια κοινή αισθητική, μέσα από αναλώσιμα υλικά, προβάλλοντας μια κριτική στάση στην επιδημία του φιλελεύθερου καπιταλισμού.
Φωτό θέματος: Έργο του Σπύρου Κουβαρά