Όπως κάθε χρόνο από το 2013 έτσι και φέτος περιμέναμε με μεγάλο ενδιαφέρον την άφιξη στην πόλη του διεθνώς αναγνωρισμένου Platforms Project. Η έκπληξη που μας επιφύλασσε να λάβει χώρα ως αυτόνομη έκθεση στους έξι ορόφους στο νούμερο 121 της Χαριλάου Τρικούπη, μας αποζημίωσε μέσα από τη μεγάλη πληθώρα των συμμετοχών (42 πλατφόρμες), την ποικιλομορφία και τη συνολική ποιότητα των παρουσιάσεων. Τι πιο δυναμικό για καλωσόρισμα από το τεράστιο πόστερ Free the Women Artists of Europe! των ανατρεπτικών Guerilla Girls να μας υποδέχεται στην είσοδο σε πανευρωπαϊκή πρώτη, προετοιμάζοντας το έδαφος για μία τέχνη εξωθεσμική, ανεξάρτητη, άμεση και συλλογική.
Ένας κοινός, και μάλλον ούριος, άνεμος ‘νομαδισμού’ έμοιαζε να διαπερνά το σύνολο των πρότζεκτ, τα οποία με τον έναν ή τον άλλον τρόπο αναφέρονταν στο ζήτημα της μετακίνησης, ανθρώπων, ιδεών και αξιών. Η ιστορία παύει να είναι γραμμική, και σπάνια κάτι μένει ακίνητο, πάγιο, καθορισμένο ή δεδομένο. Η φυσική εντροπία διαπερνά τις ανθρώπινες πράξεις και τις δονεί εκτός του άξονά τους, εστιάζοντας σε μεσοδιαστήματα που λειτουργούν ως ‘δωμάτια’ σκέψης και αναθεώρησης. Την ίδια στιγμή η σημερινή Ελληνική πραγματικότητα αποτελεί σημείο αναφοράς για αρκετούς καλλιτέχνες που φαίνεται να έχουν αληθινά ‘μάθει’ από την κατάσταση που βιώνει η χώρα.
Η 24hrs project από την Ελβετία στα κενά ανάμεσα sτο εκθεσιακό της πρόγραμμα της αίθουσας τέχνης Tart καλεί καλλιτέχνες να εργαστούν με όποιο τρόπο θέλουν για 24 ώρες. Στις έξι μέρες της έκθεσης της Αθήνας παρουσιάζονται αντίστοιχα πρότζεκτ- την δεύτερη μέρα της επίσκεψής μας οι φωτογραφίες και τα βίντεο της Δέσποινας Βαρβέρη με την έμφαση τους σε έναν γραμμικό απροσδιόριστο ορίζοντα τον οποίο άνθρωποι διαρκώς διασχίζουν και αφήνουν, ζώντας σε μία γκρι ζώνη ‘ανάμεσα’, με αστικά τοπία στο φόντο που διαρκώς αλλάζουν χωροταξία όπως η Κωνσταντινούπολη (τόπος σπουδών της καλλιτέχνιδας) και το Ντουμπάι (τόπος αναπόφευκτης μετοίκησης των γονέων της) και σχολιάζουν χαμηλόφωνα την έννοια της ταυτότητας και του ‘ανήκειν’.
Η Ολλανδική Unnoticed Art παραμένει εμφατικά κενή σε κάθε είδους παραγωγή και κατανάλωση, ενώ η Ελληνική lo and behold προσφέρει το χώρο της, τον οποίο επικυρώνει επίσημα ως ανεξάρτητη εικαστική ζώνη, για ‘εποίκηση’ και χρήση από όσους καλλιτέχνες αναζητούν ένα δημιουργικό καταφύγιο! Αντίστοιχα η Blind Platform δουλεύει μέσα σε έναν έτερο ‘γκρίζο’ χώρο, το camp μεταναστών στον Ελαιώνα δημιουργώντας συλλογικές δράσεις μεταξύ καλλιτεχνών που άφησαν την πατρίδα τους και κρατούνται εκεί και συναδέλφων τους από την Αθήνα και τη Νέα Υόρκη όπου διδάσκει ο επιμελητής των δράσεων Αντώνης Βολανάκης. Ανάμεσά τους ο Salahedin με τη συγκλονιστική παστέλ τοιχογραφία που παρουσιάζει τη γυναίκα του να σφιχταγκαλιάζει τα δυο τους παιδιά ανάμεσα στα κύματα, θυμίζοντας τη θρυλική φωτογραφία του 1936 ‘Migrant Woman’ της Dorothea Lange. Στην Σουηδική ID:I ο Alexander Mood με το σχέδιο του πλοίου που πριν δύο αιώνες κατασκευάστηκε για τη μεταφορά σκλάβων, εν έτι 2017 φαντάζει παράξενα οικείο..
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Ψάχνοντας να ανακαλύψει τη μεγαλύτερη εικόνα, και πειραματιζόμενος με τον ήχο και τη θερμότητα, ο Brett Despotovich, από το γνώριμο στις πλατφόρμες, ήπιων τόνων μα πάντα ενδιαφέρον, Καναδικό Ed Video Media Arts Centre, αναμοχλεύει και χαράσσει πίσω από την επιφάνεια πλαστικοποιημένων φύλλων εύκαμπτου λαμπερού αλουμινίου αντανακλώντας την εικόνα του θεατή, που διασκορπίζεται σε δίνες βιομορφικών σχηματισμών δημιουργώντας μία λυρική προσωπική big bang στιγμή για τον καθένα. Μεγάλη αποκάλυψη η ποιητική που αναπτύσσει η επίσης Καναδική VSVSVS. Έξι καλλιτέχνες, μέσα από την καταγραφή και συλλογή πετρωμάτων, έρχονται αναπόφευκτα αντιμέτωποι με αρχέγονες ερωτήσεις σχετικά με την ενυπάρχουσα αισθητική της φύσης που απαιτεί σεβασμό, το καθεστώς ιδιοκτησίας της γης, την αποψίλωση της φυσικής της ομορφιάς αναλόγως της επίπλαστης αξίας που της προσδίδουμε. Η αρχέγονη μνήμη του τοπίου που έχει εγγραφεί επάνω σε κάθε βράχο, αυτομάτως χάνεται όταν αυτός βγει έξω από το φυσικό του χώρο για να γίνει μέρος κάποιας ανούσιας συλλογής ή να χρησιμοποιηθεί στην τεχνολογία όπως πχ στην κατασκευή μονάδων κινητής τηλεφωνίας. Οι καλλιτέχνες κατά τη διάρκεια της παραμονής τους στην Αθήνα επισκέφτηκαν το Λαύριο και συνέλεξαν μικρά δείγματα πετρωμάτων για να καταδείξουν τη ματαιότητα μιας τέτοιας συλλογής η οποία έχει πλέον καλλιτεχνικό στάτους καθώς εκτίθεται σε γυάλινες προθήκες στους χώρους μίας εικαστικής παρουσίασης αλλά γίνεται και interactive βιντεοπαιχνίδι συσσώρευσης και κατάρρευσης ως μία μικρογραφία του ‘jenga’ πολιτισμού μας. Αντιθέτως η απτική μας σχέση με το απέραντο γεωλογικό μας κέλυφος αναπροσαρμόζει και τη σχέση μας με τα όρια και το χρόνο- μέσα τους οι πέτρες κρύβουν τόσο πολύ χρόνο όσο και το σύμπαν που μας περιβάλλει. Βαθιά ποιητικό ήταν και το ‘wunderkammer’ Green Mango, ένα μείγμα παράδοσης και εξωτισμού με ένα νέο-ντανταιστικό βουνό από ready-made έπιπλα και κάθε λογής paraphernalia από την Future Scenarios με Ολλανδούς και Έλληνες καλλιτέχνες.
Δεν λείπουν και οι πλατφόρμες με γόνιμη εικονοκλαστική διάθεση όπως η γνωστή Φιλανδική Kallio Kunsthalle όπου όλοι οι καλλιτέχνες έχουν εξαιρετικά έργα, όπως τα Αϊτινά επιτοίχια τοτέμ του Andre Eugene, η καθηλωτική γραφή της Ελένης Σακελάρη, ή το Kafe Kombit από τους Steve Michel και Petri Saarikko, όταν για κάθε αγορά ενός φλιτζανιού εσπρέσο Αιτής το ποσό μεταφράζεται σε ιντερνετικό νόμισμα για την καλυτέρευση των συνθηκών παραγωγής καφέ, ως σχόλιο στην πρώτη χώρα που αναγνώρισε το νέο Ελληνικό κράτος το 1821 χαρίζοντάς της 25 τόνους καφέ! Η Αγγλο-Βραζιλιάνικη Αlisn, με το ‘Southern Reveries-E Domingo de Carnaval’ προτείνει μεταξύ άλλων ένα αποδομημένο καρναβάλι αντίστασης στην διαφθορά που μαστίζει τις χώρες της Λατινικής Αμερικής και γενικά το Νότο. Το Museum of Contemporary Cuts με έργα των Lanfranco Aceti και Γιάννη Μελανίτη σαρκάζει ανίερα τους ηγέτες της πρόσφατης ιστορίας. ενώ τα ψευδο-αρχαιολογικά ευρήματα του SCI ανατρέπουν το ανέγγιχτο της αρχαιότητας. Το uber kitsch σοκολατένιο booth Mnky Bizz από τον Παναμά σφύζει από νέον καλοκαιρινή διάθεση και εκδίκηση για το παράλογο κόσμο του art market, ενώ τα αριστοτεχνικά νοσηρά prints σε μέταλλο, παιδικών παιχνιδιών σε εφιαλτικά περιβάλλοντα του Κωνσταντίνου Δημόπουλου, του Ελληνικού Metapolis, αποτελούν μία εντυπωσιακή κατηγορία από μόνα τους.
Ξεχωρίζουν επίσης το Ελληνικό Beton7, η Ελβετική Dienstgebaude, η IFAC του Situationist Lee Wells, η Duchamp-ική Kraatz, η Ισπανο-Ελληνική 9th Art Wave με τις εντυπωσιακές οσμώσεις θρησκευτικών κειμένων, το διακρατικό Fragments of Truth, το Ελληνοαυστριακό Dada Da Academy και το πολυσυλλεκτικό Foreign Affairs που αποτελείται από τους 5 χώρους Beaston, Juje, Paper, rosalux, Scotty. Η επιμελητική δουλειά της Άρτεμις Ποταμιάνου με τη διεύθυνση του Μιχάλη Αργυρού, σε έναν νέο χώρο με ιδιαίτερες απαιτήσεις, υπήρξε άκρως αποδοτική.
Πληροφορίες για το πρότζεκτ: Platforms Project 2017 στο Κέντρο Τεχνών | 20 – 25 Μαΐου 2017
Διαβάστε επίσης: Platforms Projects: Ένας διεθνής θεσμός ενηλικιώνεται
Άρτεμις Ποταμιάνου: Χαρτογραφώντας εποικοδομητικά την σύγχρονη εικαστική δράση