Οι Πλατφόρμες ξεκινούν για έκτη συνεχή χρονιά με μία πρωτόγνωρη δυναμική, στη χαρτογράφηση της εικαστικής δράσης όπως αυτή εκφράζεται μέσα από ομαδικές πρωτοβουλίες σε Ελλάδα και εξωτερικό, την οποία εκφράζουν οι 56 χώροι και ομάδες 600 καλλιτεχνών από 17 χώρες, υπό την καλλιτεχνική επιμέλεια της Αρτέμιδος Ποταμιάνου και διεύθυνση της ιδίας και του Μιχάλη Αργυρού.
Κοινός τόπος η πειραματική διερεύνηση του σύγχρονου εικαστικού πεδίου και η ανάπτυξη και διασύνδεση εναλλακτικών τρόπων έρευνας, μέσα από τη σύνθεση ενός παγκόσμιου χάρτη και ενός δικτύου πολιτιστικών ανταλλαγών που αποτελείται από ανεξάρτητες καλλιτεχνικές ομάδες που βρίσκονται σε δημιουργική επικοινωνία μεταξύ τους.
Μοντερνισμός Re-Visited
Επισκέφτηκα την έκθεση κατά τη διάρκεια του στησίματος και με συνεπήρε ο συλλογικός ενθουσιασμός των δημιουργών που συνθέτουν ένα υφαντό καλλιτεχνικής παγκοσμιότητας. Η έμφαση από τις αναζητήσεις της φόρμας και του χώρου συχνά μετατοπίζονται σε έργα με έντονο πολιτικό μήνυμα, ακόμα και μέσα στο ίδιο το έργο. Παίρνοντας ως αφετηρία την εικαστική αναζήτηση της φόρμας μέσα από κινήματα όπως η ζωγραφική του Χρωματικού Πεδίου και ο Μινιμαλισμός, τα μέλη της ελληνικής ομάδας YAFCA (Yearn to Abstract Form Cube Analysis), που δραστηριοποιούνται σαν σύνολο με δράσεις σε εξωθεσμικούς χώρους διατυπώνοντας μία κριτική θέση στα θέσφατα των καιρών, ζωγραφίζουν μεγάλα τελάρα που ‘ανοικοδομούν’ την παράδοση του Μοντερνισμού, με τη ζωγραφική εικόνα της μεγάλης μπετονιέρας να προβάλλεται σαν ένα Ντουσαμπικό object trouve βγαλμένο εκτός κοινωνικο-ιστορικού πλαισίου.
Ο νέος Μοντερνισμός για τους ελληνο-αμερικανούς IFAC πλαγιοκοπεί την pop art, σε μία μαξιμαλιστική παρτίδα πινγκ πονγκ γεμάτη κοινωνικά συνθήματα και θραύσματα ανίερης καθημερινότητας. Στον αντίποδα η Ιρλανδική Ormston House αποτείει ένα πιο φορμαλιστικό homage στις απαρχές της μοντέρνας παράδοσης, σε μία θεατρική παρουσίαση των μεγάλων Σεζανικών πρωταγωνιστών, της σφαίρας και του κύβου.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Πολιτική Αρχιτεκτονική
Στην αγγλική Lubomirov ο Charlie Warde με τα Concrete Artifacts διαπραγματεύεται ένα προσφιλές σύγχρονο ζήτημα, αυτό της καλλιτεχνικής οικειοποίησης-appropriation. Η διάχυση της προσοχής του στην οικειοποίηση διαμετρικά αντίθετων καλλιτεχνικών ρευμάτων όπως ο Μινιμαλισμός.ή ο Υπερεαλισμός, και ιδεολογιών όπως η κατά Wolfflin ιδέα της αρχιτεκτονικής και των εικαστικών ως τέχνες που ανταποκρίνονται στην ανθρώπινη φόρμα, αλλά και πιο άμεσες μορφές πολιτικής τέχνης, είναι κομμάτια της πολυμορφίας μιας παράδοσης που παράγει ενδιαφέροντα αποτελέσματα όταν ‘ξαναδιαβάζεται’ στο σήμερα.
Με το να απομονώνει στοιχεία από γνωστές μοντερνιστικές-και ηθικά δίκαιες-εργατικές πολυκατοικίες του Λονδίνου και να τα ‘επισυνάπτει’ στον επίπεδο καμβά κόντρα σε έναν καταγάλανο ουρανό, δημιουργεί στο θεατή την ανάγκη να αποδομεί και αυτός από τη μεριά του την αρχιτεκτονική αλλά και την ίδια την οπτική εμπειρία καθημερινών εικόνων, δίνοντας έμφαση στα επιμέρους στοιχεία ως αυτόνομα αισθητικά αντικείμενα και όχι ως λειτουργικά μέρη ενός χρηστικού συνόλου, μία θεώρηση που μοιάζει να αγγίζει την εννοιολογική πλευρά του Μινιμαλισμού. Η ύλη επιπλέει στο απέραντο μπλε χωρίς να χρειάζεται να αποδείξει την ‘υλικότητά’ της.
Μα η ενδιαφέρουσα συστροφή της δημιουργίας αυτών των έργων είναι ότι η ‘πρώτη ύλη’ για την ύλη, δεν είναι ούτε τοίχος, ούτε μωσαϊκό, ούτε πέτρινο βοηθητικό γείσο πεζοδρομίου, είναι μόνο το χρώμα και τίποτα άλλο εξωγενές, όσο κι αν αυτό φαντάζει αδύνατο. Και εδώ ξεδιπλώνεται η πολιτική χροιά του έργου σε σχέση με το σοβαρό οικιστικό πρόβλημα των μεγάλων αγγλικών πόλεων, όταν μεταπολεμικά λαϊκά συγκροτήματα δίνουν τη θέση τους στην ανέγερση λίγων και ακριβών κατοικιών μόνο για όσα βαλάντια τα αντέχουν, ενώ συμβαίνουν τραγωδίες όπως ο Grenfell Tower και οι πολλοί άστεγοι στους δρόμους.
Γη και Ύδωρ
Εκτός από την προστασία που παρέχει στον άνθρωπο η στέγαση, άλλο ένα αναφαίρετο ανθρώπινο δικαίωμα είναι η πρόσβαση σε καθαρό νερό, ένα δυστυχώς όχι και τόσο αυτονόητο αγαθό, όπως και το δικαίωμα στον καθαρό αέρα, το οποίο γίνεται όλο και πιο συχνά σήμερα casus belli στον πλανήτη όπως και το πετρέλαιο. Μόνο που το τελευταίο μπορεί να αντικατασταθεί με ορθολογική διαχείριση των φυσικών πόρων ενώ το νερό δεν αντικαθίσταται με τίποτε άλλο. Είναι χαρακτηριστικό ότι μόλις το 2010 αναγνωρίστηκε από τον ΟΗΕ ως Ανθρώπινο Δικαίωμα. Στην πλατφόρμα Water: Casus Belli, κάτω από την επιμέλεια της Άννας Χατζηγιαννάκη, έξι Έλληνες καλλιτέχνες με ψηφιακά μέσα προσεγγίζουν ποιητικά τη σχέση τους με το νερό.
Η ολλανδική Kunstenaarsinitiatief elders μας προσφέρει πολλές και διαφορετικές εξόδους διαφυγής από τα καθημερινά προβλήματα που μοιάζουν να λειτουργούν σαν τις κουνελότρυπες ενός ονειρικού ταξιδιού προς το άγνωστο. Ένα πολυσυλλεκτικό και δημοκρατικό ταξίδι σε ένα αλλόκοτο βιομορφικό σύμπαν γεμάτο κάθε είδους εικαστικές δημιουργίες εν είδη salon μας προσφέρει ο Ορίζοντας Γεγονότων. Η επιλογή είναι του θεατή που θα αφήσει τη ματιά του να εμπνευστεί, να βυθιστεί ή και να ξεκουραστεί επάνω στο έργο που θα τον εκφράσει.
Η ελβετική 24hrs Project, με την επιμέλεια του ανεξάρτητου χώρου τέχνης Tart της Ζυρίχης, υπήρξε μία από τις σημαντικές περσινές εμφανίσεις. Το ‘πρότζεκτ της μίας ημέρας’ συμβαίνει ανάμεσα από το κανονικό εκθεσιακό πρόγραμμα και ως εκ τούτου φέρει έναν πιο πειραματικό εφήμερο χαρακτήρα. Καλλιτέχνες καλούνται να δημιουργήσουν έργο για 24 ώρες και μέσα σε αυτόν τον περιορισμένο χρόνο, η έννοια του γραμμικού χρόνου αντικαθίσταται από την έννοια της συγχρονικότητας-ένα αέναο θραύσμα του παρόντος χωρίς πριν και μετά.
Ο Καλύτερος Φίλος
Η καναδική ΑΚΑ x UAS με το Only Dog Can Judge Me, μέσα από σχέδια, πλέξη με χάντρες και κείμενα, πραγματεύεται την αποξένωση του ατόμου από το φυσικό του τοπίο με μοναδικό συμπορευτή τον σκύλο ο οποίος αναγκάζεται κι αυτός να ζήσει εκτός του φυσικού του χώρου, μία ελπίδα της ύπαρξης της φυσικής μας οντότητας, μέσα σε ένα τεχνητό περιβάλλον κρίσης και άγχους. Το αγαπημένο κατοικίδιο ανθρωποποιείται, αποκτά υπαρξιακά άγχη, τα βάζει με τους μηχανισμούς της τέχνης και ρέπει προς κάθε λογής απαγορευμένες απολαύσεις
Ταυτότητα Παρακαλώ
Η ελληνική ARTIA Gallery με το πρότζεκτ WE33⁰ αναφέρεται στο ζήτημα του ‘Εμείς’ το οποίο εκλαμβάνεται ως αυτόνομη μονάδα που ενεργοποιείται αμέσως με τη σύσταση της ομάδας σε μία πράξη δημιουργικής αυτό-θυσίας. Το έργο που παράγεται από την όσμωση του εγώ στο εμείς, αποτελείται από 33 πορτραίτα που δημιουργούν ένα ενιαίο χώρο κατόπτρων όπου το εγώ αντανακλάται και εξελίσσεται στο εμείς, όπου η αλήθεια διαρκώς εξετάζεται μέσα από τα πολλαπλά πρίσματα του ενιαίου, συνολικού, ζωντανού και ρευστού οργανισμού, όπου το ανοίκειο γίνεται γνώριμο και ο φόβος απομυθοποιείται και δίνει τη θέση του στην αποδοχή και την ταύτιση. Ταυτόχρονα, η αγγλική Fronteer γεμίζει τον τοίχο ζευγάρια ασπρόμαυρων πολαρόϊντ, όπου το οικείο έξαφνα εντοπίζεται μέσα στο ανοίκειο σε πορτραίτα θραυσμάτων μνήμης και ανθρώπινης παρουσίας/απουσίας.
Η γερμανική DAS ESSZIMMER space for art παρουσιάζει τη φευγαλέα εικόνα της σύγχρονης αποξένωσης και μοναξιάς μέσα από μία σειρά από φωτογραφίες, ακουαρέλες και τυπώματα, με την αγγλική Beaston Project να ακολουθεί την παράδοση των μικρών έργων, μέσα από μια πιο φλεγματική θεώρηση των πραγμάτων. Η ολλανδική Bcademie γίνεται ακόμα πιο σκωπτική όταν στο κεντρικό έργο δηλώνεται ευθαρσώς ότι ‘the world is a toilet’. H γνώριμη για τις πολιτικές της παρεμβάσεις βελγική MILENA PRINCIPLE συνδυάζει τη χρήση της λέξης ‘ΟΥΤΟΠΙΑ’ με το ισχυρό μοτίβο του ανθρώπινου χεριού, σύμβολο θέλησης μα και βίας, όργανο τρυφερότητας μα και αιματηρών προκλήσεων.
Λογική και Ευαισθησία
Στην περιήγησή μας στο χώρο συναντούμε πλατφόρμες με έμφαση στη σχεδόν μαθηματική τυπολογία του χώρου όπως οι Topologies of an Ad Hoc Future από τις βρετανικές ALISN & Darling Pearls & Co υπό την καθοδήγηση του Alessandro Falbo, μέσα από έργα που ‘διαβάζονται ανάμεσα από τις γραμμές’ και ένα πρόγραμμα προβολών καταγραφής αφηγημάτων εικονικών πόλεων που κινούνται μεταξύ ντοκιμαντέρ και βίντεο αρτ. Ανάλογα αποτυπώματα μνήμης από ά-χρονα και ά-τοπα περιβάλλοντα όπου ακούμπησε τα χνάρια του ο άνθρωπος ψηλαφίζουμε με το βλέμμα μας στις εικόνες της σουηδικής Fragment S, με δάνεια ιαπωνικά, sublime αλλά και σύνθεσης σύγχρονων φωτογραφιών από drone.
Τα Αυτοβιογραφικά Συστήματα υπό την καθοδήγηση του ομότιμου καθηγητή Εμμανουήλ Μαυρομμάτη διατυπώνουν με τη σειρά τους την λογική διαλεκτική στην ανάπτυξη μίας ανθρωπογεωγραφικής βάσης στη θεώρηση του κόσμου. Η αναθεώρηση της ιστορίας και της παράδοσης προτείνεται στις φωτογραφίες της ελληνικής VITAL SPACE όπου το ισχυρό θυμητικά σύμβολο του αμφορέα, ως το δοχείο που περιέχει τη ρευστότητα της μνήμης και εμπεριέχεται το ίδιο στο χώρο, πολλαπλασιάζεται σε πρωτοβιομηχανικά περιβάλλοντα γεμάτα σιλό-δοχεία, χωρία με τη σειρά τους μιας νέας υπερκαταναλωτικής εποχής.
Πνεύμα από Ύλη
Στον αντίποδα της αφαιρετικής γοητείας της φιλοσοφίας της λογικής είναι η γνήσια υλικότητα της υφασμάτινης ματιέρας, με λατινοαμερικάνικες καταβολές από την κυπριακή Binary Group, αλλά και από την ελληνική SYN-ERGASIA, τα ξύλινα γλυπτά της γαλλικής Bureau d’ Art et de Recherche, ενώ οι ελληνικές Post και MATERIALIZED παρουσιάζουν κάποια από τα πιο δυνατά γλυπτά της έκθεσης όπως το κόκκινο σιδερένιο γυναικείο αναπαραγωγικό σύστημα, το πάρκινγκ παιδικών αυτοκινήτων αλλά και το διόραμα της φωτεινής σκάλας που προχωρεί προς το άπειρο. Εντυπωσιακή είναι και η κρυστάλλινη προβολή της Σουηδικής Candyland.
Η ελληνική Space 52 μπορούμε να πούμε ότι δημιουργεί το δωμάτιο του τέλειου μινιμαλιστή, με μία υποψία δημιουργικής αταξίας (ειδικά στα εγκιβωτισμένα ενδύματα), ενώ η Library Gallery από τον Καναδά ενσωματώνει στην επιτοίχια εγκατάσταση artist books τη ζωγραφική εικόνα ενός προφυλακτικού (το οποίο αποτέλεσε σε πολλές εκδοχές και το κεντρικό μοτίβο της αμερικάνικης Transformer), που επισύρει πολλές ερμηνείες περί ύλης και πνεύματος, περί απόλαυσης και περισυλλογής, περί επικινδυνότητας της κατάχρησης της ύλης μα και του ίδιου του λόγου. Ο λόγος, πολιτικός ή γραφειοκρατικός, γίνεται ο πρωταγωνιστής στην ελληνο-ολλανδική Future Scenarios και στο χαοτικό της bureau γεμάτο κλασέ φακελώματος και απρόσωπες σφραγίδες.
Η Transformer από την Ουάσιγκτον προσφέρει μία πλατφόρμα ανάδειξης νέων καλλιτεχνών μέσα από πειραματικές δράσεις, επιμέλειες και εκπαιδευτικά προγράμματα που εξερευνούν εναλλακτικούς τρόπους διαχείρισης του πολιτισμού. Για παράδειγμα, στην έκθεση The Environmental Performance Agency: Department of Weedy Affairs που παρουσιάζεται αυτές τις μέρες και μέχρι τις 16 Ιουνίου στην Ουάσινγκτον, η κολεκτίβα στήνει ένα διαδραστικό γλυπτό που αποτελείται από νέες αστικές καλλιέργειες που ‘μετανάστευσαν’ στα πιο απροσδόκητα περιβάλλοντα του αστικού ιστού όπως χαραγματιές στην άκρη της ασφάλτου, και παρουσία χώματος εκεί όπου θεριεύει η οικιστική δόμηση. Ο θεατής καλείται να δημιουργήσει συνέργειες και γόνιμες αλληλεπιδράσεις με αυτό το φανταστικό φυσικό οικοσύστημα που προσπαθεί να επιβιώσει και να εξελιχθεί μέσα σε ένα εχθρικό περιβάλλον, καταγράφοντας τις πράξεις του και μεταδίδοντάς τες στον παγκόσμιο ιστό, όπως και οργανώνοντας στο τέλος της έκθεσης ένα μεγάλο συλλαλητήριο, διαμαρτυρόμενος ενάντια στις επικίνδυνες περιβαλλοντικές πρακτικές της νέας τάξης πραγμάτων.
Μία από τις σημαντικότερες πλατφόρμες για φέτος είναι η γερμανο-σουηδική THE MUESUM παρουσιάζει την επιβλητική επιτοίχια εγκατάσταση της σουηδέζας Anna Livia Lowendahl-Atomic με τίτλο Untitled-Άτιτλο. Παλιά εσώφυλλα και σελίδες βιβλίων και φιλοσοφικών δοκιμίων φέρουν μαζί τους την αύρα του χρόνου που πέρασε και μαζί της σημειώσεις των ανώνυμων χρηστών τους. Η γνώση, η εμπειρία, η μνήμη και η λήθη, όλες υφαίνονται μαζί με το τυχαίο και ξαναζωντανεύουν μέσα από την επιλογή του καλλιτέχνη/αρχειοθέτη-βιβλιοθηκονόμου, αλλά περισσότερο του καλλιτέχνη ως συνδετικού ιστού μεταξύ παρελθόντος και μέλλοντος και αφηγητή και των δύο, μίας νέας ποιητικής απόδοσης των αποσπασματικών κεφαλαίων του σεναρίου της ανθρώπινης ιστορίας.
Πληροφορίες Δράσεων και Ομιλιών
Στη διάρκεια των τεσσάρων ημερών της λειτουργίας της, η έκθεση εμπλουτίζεται από ένα πλούσιο παράλληλο πρόγραμμα ομιλιών, προβολών, ατομικών και ομαδικών εκθέσεων και ανοιχτών εργαστηρίων της Σχολής, για τα οποία αναλυτικό πρόγραμμα και πληροφορίες παρέχει η ιστοσελίδα www.platformsproject.com.
Κεντρική φωτογραφία θέματος: YAFCA – Ελλάδα, Είναι ακόμη ανθηρά τα βαμμένα όνειρα; / Are the dyed dreams still green?
Διαβάστε επίσης:
Platforms Project 2018 στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών | 17 – 20 Μαΐου 2018
