Πλόες 2015: η έκθεση – θεσμός στο Ίδρυμα Π. & Μ. Κυδωνιέως της Άνδρου

Ο εικαστικός θεσμός «Πλόες», που παρουσιάζεται τα καλοκαίρια στο Ίδρυμα Π. & Μ. Κυδωνιέως της Άνδρου, έχοντας πέρυσι ολοκληρώσει την 20ετή του διαδρομή, η οποία διεύρυνε – με έργα καλλιτεχνών και θεωρητικά κείμενα – τις έννοιες των μεταπολεμικών «ρεαλισμών», συνεχίζει κι εφέτος να ταξιδεύει, προς νέους στόχους και καινούριες πορείες.

Οι 21οι «Πλόες», που θα παρουσιαστούν εφέτος, από το Σάββατο 1 Αυγούστου και μέχρι τις 27 Σεπτεμβρίου 2015, έχουν ως προσδιοριστικό υπότιτλο, τα «Νηπενθή και Εωθινά». Τα «νηπενθή» (λέξη ομηρική, που ακόμη χρησιμοποιείται στη νεοελληνική μας γλώσσα, όπως σε ποιητικές συλλογές), είναι όλα όσα δεν προκαλούν πόνο και θλίψη. Τα «εωθινά», είναι όσα εμφανίζονται με το πρώτο φως του ήλιου.

Η έκθεση είναι αφιερωμένη στον ζωγράφο, εικονογράφο, χαράκτη και συγγραφέα Ράλλη Κοψίδη (1929-2010), που εφέτος κλείνουν 5 χρόνια από τον θάνατό του. Ο Ράλλης Κοψίδης (του οποίου θα παρουσιαστούν αντιπροσωπευτικά έργα), αξιοποίησε πολλά στοιχεία της μεταβυζαντινής και λαϊκής παράδοσης, συνδυάζοντάς τα εμπνευσμένα με στοιχεία του μετεμπρεσιονισμού, του υπερρεαλισμού, του εξπρεσιονισμού και του κυβισμού, διαμορφώνοντας στις συνθέσεις του έναν γόνιμο διάλογο παρελθόντος και παρόντος, Δύσης κι Ανατολής, μύθων και καθημερινότητας, αρχετύπων και πραγματικότητας. Υπήρξε μαθητής και κατόπιν συνεργάτης του Φώτη Κόντογλου, εμπνεύστηκε από την πνευματικότητα της ορθοδοξίας, αλλά μέσα από ένα πρίσμα ελευθερίας. Τόνισε ιδιαιτέρως την ανάγκη να γνωρίσουμε βαθύτερα όσα μας χαρακτηρίζουν και μας συγκροτούν – ατομικά και συλλογικά – εστιάζοντας περισσότερο στους κινδύνους που απειλούν το περιβάλλον και στην προστασία του. Λόγω της σεμνότητας που τον διέκρινε, τα έργα του δεν είναι ιδιαίτερα γνωστά, αλλά δεν παύει να θεωρείται ένας από τους πρωτοπόρους της γενιάς του, όπου – μέσα από το εκφραστικό του ιδίωμα – υπογράμμισε πόσο απαραίτητη είναι η οικολογική συνείδηση στον σύγχρονό μας πολιτισμό.

Με αφορμή το συνοπτικό αυτό αφιέρωμα στον Ράλλη Κοψίδη, η ομαδική αυτή έκθεση επικεντρώνεται και παράλληλα επεκτείνεται στις πολλές και ποικίλες σημασίες, αλλά και στις πραγματικότητες που εμπεριέχει σήμερα ως έννοια το «περιβάλλον», όπως είναι η φύση που μας πλαισιώνει, την παρατηρούμε και μας αντανακλά, καθώς παράλληλα με αυτήν, εκλαμβάνεται και το «περιβάλλον» των συναναστροφών μας, εκείνο των επιλογών μας, το κοινωνικό/οικονομικό μας και ιδεολογικό «περιβάλλον», όλα όσα ως πλαισιωτικό consensus επίσης διαμορφώνουν το υποσυνείδητό μας, (το οποίο δέχεται, τροποποιεί ή απορρίπτει τα ερεθίσματα του βίου). Σ’ αυτά συμπεριλαμβάνονται ακόμη οι αισθαντικότητες, οι μνήμες, οι αυταπάτες, τα όνειρα, οι ελπίδες, οι φοβίες, οι φαντασιώσεις μας, τα πλανέματα του νου, οι αντιφάσεις κι αντιδράσεις μας, οι παραδοξότητες και τα αδιέξοδά μας. Τα έργα των καλλιτεχνών που συμμετέχουν, παρουσιάζουν εκδοχές της εξωτερικής «φύσης» και του «εαυτού», όπως επίσης των «αντανακλάσεων», αλλά και των τρόπων που επιλέγουμε να ταυτιζόμαστε ή να παίρνουμε αποστάσεις, από αυτού του είδους τα «περιβάλλοντα», διαμορφώνοντας εντέλει την συλλογική και ατομική μας παρουσία κι ευθύνη, μέσα από όσα μας χαρακτηρίζουν, μας εκφράζουν και δημιουργούν τα ίχνη των μικρών ή μεγαλύτερων «ιστοριών» μας της ζωής.

Οι συμμετέχοντες (11+1 καλλιτέχνες), εκτός του Ράλλη Κοψίδη, είναι αλφαβητικά οι ακόλουθοι:

Χρύσα Βέργη, Σάββας Γεωργιάδης, Πέρης Ιερεμιάδης, Αντιγόνη Καββαθά, Μάρκος Καμπάνης, Γιώργος Κουβάκις, Αλέξης Κυριτσόπουλος, Αλέκος Λεβίδης, Φωτεινή Στεφανίδη, Αντώνης Τσακίρης, Μυρτιά Χέλνερ. 

Σκεπτικό, επιλογή καλλιτεχνών & έργων, κείμενα έκθεσης και Καταλόγου, επιμέλεια: Αθηνά Σχινά

Φωτό 1: Έργο του Ράλλη Κοψίδη

Φώτο 2: Έργο του Αντώνη Τσακίρη