Πούτιν – Η εξουσία εκ των έσω – Χούµπερτ Ζάιπελ

Μόλις κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Καστανιώτη το βιβλίο του Γερμανού δημοσιογράφου Χούμπερτ Ζάιπελ «Πούτιν – Η εξουσία εκ των έσω».

Πώς ο Βλαντίµιρ Πούτιν από αξιωµατικός της Κα Γκε Μπε στην Ανατολική Γερµανία κατάφερε να γίνει ο ισχυρότερος άνδρας και ο διαµορφωτής της νέας Ρωσίας, η οποία αποµακρύνεται όλο και περισσότερο από τις αντιλήψεις της Δύσης; Ο Μπαράκ Οµπάµα χαρακτηρίζει τον Βλαντίµιρ Πούτιν έναν από τους µεγαλύτερους κινδύνους της ανθρωπότητας – αµέσως µετά τον Έµπολα και τους τροµοκράτες του Ισλαµικού Κράτους. Ο Ρώσος πρόεδρος, από την άλλη, ασκεί δριµεία κριτική «στη διπλή ηθική της Δύσης». Από τα γεγονότα της πλατείας Μαϊντάν και µετά επικρατεί ένα πάγωµα που έχει πολλές πιθανότητες να εξελιχθεί σε µια νέα «Εποχή των Παγετώνων» µεταξύ Ανατολής και Δύσης. Πώς έφτασαν τα πράγµατα ως εδώ, δεκαετίες ολόκληρες µετά το τέλος της Σοβιετικής Ένωσης;

Ο Χούµπερτ Ζάιπελ είναι ο µοναδικός Δυτικός δηµοσιογράφος που καταφέρνει να συνοδεύει τον Πούτιν τα τελευταία πέντε χρόνια. Το βιβλίο του είναι η ιστορία µιας αµοιβαίας αποξένωσης και απογοήτευσης. Δίνει στον αναγνώστη τη δυνατότητα να κατανοήσει βαθιά τα κίνητρα και τις απόψεις του Βλαντίµιρ Βλαντίµιροβιτς Πούτιν.

Είναι κοινή διαπίστωση το πόσο μεροληπτικά αντιμετωπίζεται από τα Δυτικά ΜΜΕ η Ρωσία και οι ρωσικές θέσεις γύρω από τις συντελούμενες αντιπαραθέσεις και τις συγκρούσεις για την εν δυνάμει διαμόρφωση της  νέας γεωπολιτικής αρχιτεκτονικής του κόσμου μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, καθώς και ο πρόεδρός της, ο Βλαντίμιρ Βλαντίμιροβιτς Πούτιν, τον οποίο  αντιμετωπίζουν  με όρους  δυσπιστίας και δαιμονοποίησης.

Ο έγκυρος Γερμανός δημοσιογράφος  και συγγραφέας Χούμπερτ Ζάιπελ, συντάκτης και ξένος ανταποκριτής για τα περιοδικά Stern και Spiegel, και αργότερα, από τις αρχές του 1990, σχολιαστής της τηλεόρασης, γράφει στο βιβλίο του Πούτιν – Η εξουσία εκ των έσω:

«Δεν περνά μέρα που να μην διαβάσουμε στις εφημερίδες για τον Ρώσο πρόεδρο, και κατά κανόνα δεν πρόκειται για κάτι θετικό. Αν κατ’ εξαίρεση αυτό που του καταλογίζεται δεν είναι ιδιαίτερα κακό, σίγουρα πάντως θα κατηγορηθεί ότι υπερεκτίμησε για άλλη μια φορά τον εαυτό του ή ότι συμπεριφέρθηκε ανάρμοστα – ένας πολιτικός άνδρας που προφανώς δεν κατάλαβε τα σημεία των καιρών, αλλά ο οποίος είναι με κάποιον τρόπο τόσο σημαντικός, ώστε δεν μπορείς να αποφύγεις να αναφερθείς σ’ αυτόν. Τόσο σημαντικός που ακόμα και οι πολιτικοί μας είναι αναγκασμένοι να τον συναντούν σφίγγοντας τα δόντια. Δεν υπάρχει άλλος πολιτικός ξένης χώρας που να μνημονεύεται τόσο πολύ όσο ο Βλαντίμιρ Βλαντίμιροβιτς Πούτιν. Κι όμως, ό,τι γράφεται γι’ αυτόν δεν διαφέρει από τα όσα λέγονταν άλλοτε για την πάλαι ποτέ Σοβιετική Ένωση. Ως επί το πλείστον πρόκειται για συμπεράσματα βασισμένα στην καφεμαντεία. Κρεμλινολόγοι που επινοούν κάθε μέρα νέες θεωρίες, χωρίς οι ίδιοι να έχουν πρόσβαση στα κέντρα εξουσίας. Πράγμα που, ομολογουμένως, δεν είναι και απλό […] Στη Δύση οι πάντες τον υποπτεύονται ότι μόνο κακά έχει κατά νου. Εδώ και χρόνια έχει μπει στο στόχαστρο των γερμανικών κυρίαρχων ΜΜΕ, τα οποία ωστόσο ενίοτε σημειώνουν ότι ο διάδοχος ή οι διάδοχοί του πιθανώς να είναι χειρότεροι. Κοντολογίς, υπονοούν ότι από εκείνη τη γωνιά του πλανήτη δύσκολα μπορεί να περιμένει κανείς κάτι καλό».

Αυτή ακριβώς την αντίληψη καταρρίπτει ο συγγραφέας,  χρησιμοποιώντας ως επί το πλείστον υλικό που προέρχεται από τις μακρόχρονες συζητήσεις που είχε με τον πρόεδρο Πούτιν. 

Δεν περιορίζεται όμως μόνο σ’ αυτές τις συζητήσεις. Από την πλούσια παράθεση των πηγών του στο τέλος του βιβλίου συνάγεται ότι όντως συζήτησε ή πήρε συνέντευξεις από τους σημαντικότερους αντιπάλους και φίλους του Ρώσου προέδρου στη Ρωσία και στο εξωτερικό, ενώ μίλησε και με πολλούς πολιτικούς στο Βερολίνο, στις Βρυξέλλες και στην Ουάσινγκτον. 

Το βιβλίο του Ζάιπελ δεν είναι μια αγιογραφία για τον πρόεδρο Πούτιν. Είναι μια ανάλυση που προσπαθεί να σταθεί στα πραγματικά γεγονότα και στις αιτίες που τα υποκίνησαν και όχι σε φανταστικές επινοήσεις. Οι σημαντικοί σταθμοί της πολιτικής ζωής του προέδρου Πούτιν εξετάζονται παράλληλα με τα σημαντικότερα γεγονότα-ορόσημα που συνέβησαν τις τελευταίες δεκαετίες στη Ρωσία.

Τα πλήρη περιεχόμενα του βιβλίου έχουν ως εξής:

Η Αυτοκρατορία του Κακού και οι καλοί 

Ένας πρόλογος

1              Ο συνήθης ύποπτος

Το ερώτημα για τον ένοχο μετά την κατάρριψη του επιβατικού αεροσκάφους MH17

2              Καταγωγή και πράξη

Πώς το παρελθόν καθορίζει τη σχέση μεταξύ Πούτιν και Μέρκελ

3              Νέοι κανόνες ή παιχνίδι χωρίς κανόνες 

Ο Πούτιν και η αξίωση των ΗΠΑ να είναι μοναδική υπερδύναμη 

4              Δούναι και λαβείν – Ένας προσωρινός λογαριασμός

Η Ρωσία και η γεωπολιτική της Δύσης 

5              Επιθυμία και πραγματικότητα

Ο νέος παλιός πρόεδρος και το κίνημα διαμαρτυρίας του 2012

6              Η εξουσία και το τίμημά της, ή Εκκλησία και κράτος

Η αναγέννηση της ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας ως πολιτικής δύναμης 

7              God’s own country στα ρωσικά, ή Μια χώρα στην αναζήτηση της ιστορίας της 

Πώς το παρελθόν οφείλει να ενισχύσει τη συλλογική αυτοπεποίθηση 

8              Κατάσκοποι ή πράκτορες της κοινωνίας των πολιτών

Ο Πούτιν και ο ρόλος ξένων ανθρωπιστικών οργανώσεων στη Ρωσία 

9              Η ηθική ως πολιτικό όπλο

Ομοφυλοφιλία και Pussy Riot 

10           Η επιστολή του Μπερεζόφσκι, ή Χαιρετίσματα από το παρελθόν

Τα χρόνια του Πούτιν στην Αγία Πετρούπολη 

11           Το Κρεμλίνο, ή Ρώσικη ρουλέτα

Πώς το ρωσικό κράτος λεηλατήθηκε τη δεκαετία του ’90

12           Η αποτυχία ως ευκαιρία και οι συνθήκες

Ο Πούτιν εγκαταλείπει την Αγία Πετρούπολη και εγκαθίσταται στη Μόσχα 

13           Άφιξη στο Κρεμλίνο

Η ανέλιξη, ή Learning by doing 

14           Η επέκταση της εμπόλεμης ζώνης

Ο πόλεμος στην Τσετσενία και η άμυνα έναντι των ολιγαρχών 

15           Εξουσία και μέσα μαζικής ενημέρωσης

Η βύθιση του «Κουρσκ» και οι συνέπειές της 

16           Οι σκιές του παρελθόντος

Η υπόθεση Μιχαήλ Χοντορκόφσκι 

17           Η δοκιμή

Το ΝΑΤΟ και ο πόλεμος στη Γεωργία 

18           Σότσι και «ήπια δύναμη»

Πώς η Συρία και ένας πληροφοριοδότης αναζωπυρώνουν την ένταση μεταξύ Μόσχας και Ουάσινγκτον 

19           Απογοήτευση και ελευθερία

Η σκληρή διελκυστίνδα για την Ουκρανία

20           Συμφωνία και εμπιστοσύνη

Η εξέγερση στο Κίεβο και η απάντηση του Πούτιν στην Κριμαία

21           Πόλεμος και ειρήνη

Πώς χιλιάδες νεκροί εξανάγκασαν τις δύο πλευρές να ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις στο Μινσκ

Η ψυχρή ειρήνη

Ένας επίλογος 

O Χούµπερτ Ζάιπελ γεννήθηκε το 1950 στο Αλτσενάου-Βάσαρλος. Αρχικά εργάστηκε ως συντάκτης και ξένος ανταποκριτής για τα περιοδικά Stern και Spiegel, πριν µετακινηθεί στις αρχές του 1990 στην τηλεόραση, ως ειδικός σε θέµατα οικονοµίας και πολιτικής. Το 2012 το κανάλι ARD πρόβαλε το ντοκιµαντέρ του Ζάιπελ Εγώ ο Πούτιν: Ένα πορτρέτο. Στις αρχές του 2014 πραγµατοποίησε την πρώτη συνέντευξη παγκοσµίως µε τον Έντουαρντ Σνόουντεν. Τον Νοέµβριο του 2014 πήρε συνέντευξη από τον πρόεδρο Πούτιν µε θέµα τη θέση της Ρωσίας στην ουκρανική σύγκρουση, για λογαριασµό του καναλιού ARD. Τα ντοκιµαντέρ του έχουν λάβει δύο φορές το Βραβείο Γερµανικής Τηλεόρασης, το Δηµοσιογραφικό Βραβείο Χέλµουτ Σµιτ, καθώς και το Βραβείο Άντολφ Γκράιµ.