Πρόγραμμα αποκατάστασης του κτιρίου της ΒΕΜ στο Μεταξουργείο

Όπως δήλωσε η Λίνα Μενδώνη, «στόχος του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού είναι η Βιομηχανία Ελληνικών Μαντηλιών (ΒΕΜ) να εξελιχθεί σε ένα ζωντανό Κέντρο Χειροτεχνίας στην ιστορική γειτονιά του Μεταξουργείου, με την ανάπτυξη συνεργειών με αντίστοιχα κύτταρα, τα οποία διατηρούν ζωντανές τις σπάνιες παραδοσιακές τεχνικές, που σταδιακά χάνονται. Πρόθεσή μας είναι -σε έναν βαθμό- να αναβιώσουμε την τέχνη του παραδοσιακού σταμπωτού και των συναφών τεχνών. Το οικοδόμημα που για πολλά χρόνια στέγαζε μια σημαντική παραδοσιακή παραγωγική δραστηριότητα μπορεί να αποτελέσει τον πυρήνα μίας ουσιαστικής παρέμβασης στην περιοχή αυτή του κέντρου της Αθήνας, και να λειτουργήσει καταλυτικά στην αναβάθμιση της περιοχής. Ο σχεδιασμός και η υλοποίηση του έργου της ανάδειξης και αξιοποίησης του ΒΕΜ στο Μεταξουργείο σε έναν σύγχρονο πολιτιστικό πόλο, αποτελεί προϊόν στενής διεπιστημονικής συνεργασίας πολλών ειδικοτήτων, όπως εθνολόγων, λαογράφων, μουσειολόγων, αρχιτεκτόνων, ειδικών στην ιστορία του υφάσματος και της μόδας».

Το ηλικίας 130 ετών κτίριο, το οποίο ήταν ενεργό έως τα τέλη της δεκαετίας του ’90, είναι συνδεδεμένο με την τέχνη του σταμπωτού υφάσματος. Το 1995 κηρύχθηκε διατηρητέο μνημείο, όπως και το σύνολο του εξοπλισμού του, συμπεριλαμβανομένων και κινητών αντικειμένων που αποτελούσαν μέρος της βιοτεχνικής παραγωγής. Το 1999 παραχωρήθηκε στο ΥΠΠΟΑ από την Κτηματική Εταιρεία του Δημοσίου, στην οποία ανήκε, ενώ το 2003 εγκρίθηκε η εξαγορά του.

Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα και την σειρά των εργασιών, στο πρώτο δεκαήμερο του Απριλίου ολοκληρώνονται οι καθαρισμοί στο κτήριο. Ηδη έχει γίνει η καταγραφή των σημαντικότερων από τα κινητά αντικείμενα, τα οποία απομακρύνθηκαν από το κτήριο προς φύλαξη. Μεταξύ αυτών συμπεριλαμβάνονται τελάρα, έπιπλα, σφραγίδες, υφάσματα, αντικείμενα από το χημείο και χαρτώο υλικό. Μέχρι το τέλος Μαϊου ολοκληρώνεται η αποτύπωση του κτηρίου και καθορίζονται οι μελλοντικές χρήσεις τους, ώστε να συνταχθεί το κτηριολογικό πρόγραμμα. Στη συνέχεια, και μέχρι το τέλος Οκτωβρίου, θα εκπονηθούν οι απαιτούμενες μελέτες (αρχιτεκτονική, στατική, ηλεκτρομηχανολογική) για την πλήρη αποκατάσταση του κτηρίου.

Παράλληλα, οι αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού θα εξετάσουν τη δυνατότητα συνεργασιών και συνεργιών του ΒΕΜ με άλλους φορείς του νεώτερου πολιτισμού, όπως το Κέντρο Μελέτης Νεώτερης Κεραμεικής – Ίδρυμα Οικ. Γ. Ψαρόπουλου ή το Ιστορικό Λαογραφικό Μουσείο Λάρισας, το οποίο έχει ήδη αξιοποιήσει την τεχνογνωσία των σταμπωτών του Τυρνάβου για την παραγωγή νέων σταμπωτών υφασμάτων, και η κλωστοϋφαντουργία Μέντη –παράρτημα πλέον του Μουσείου Μπενάκη-, προκειμένου να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για την ανάπτυξη του Κέντρου Χειροτεχνίας, το οποίο θα συνδεθεί οργανικά με το Μουσείο Νεώτερου Ελληνικού Πολιτισμού και θα συνεργάζεται στενά με τον Οργανισμό Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων.

Ο οδικός χάρτης για την αποκατάσταση του κτιρίου της ΒΕΜ συζητήθηκε σε σύσκεψη υπό την Υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη, στην οποία συμμετείχαν η Προϊσταμένη της Διεύθυνσης Προστασίας και Αναστήλωσης Νεωτέρων και Σύγχρονων Μνημείων Γιάννα Καράνη, η Προϊσταμένη της Διεύθυνσης Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς Βίλλυ Φωτοπούλου, η Διευθύντρια του Μουσείου Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού Έλενα Μελίδη και υπηρεσιακά στελέχη του ΥΠΠΟΑ.