Τί είναι η τέχνη; Είναι αυτό που είναι έξω από τα υπόλοιπα; Είναι ένα είδος πολυτελείας για την ελίτ;
Η τέχνη από μόνη της είναι ένα άψυχο μπιμπελό. Η κοινότητα, η πολιτική, η παιδεία, είναι η κινητήριος δύναμη, είναι η μήτρα της τέχνης ή μάλλον ακόμα καλύτερα του καλλιτέχνη. Κύημα του κόσμου ο καλλιτέχνης, δίνει με τη σειρά του ζωή στην τέχνη. Τη συλλαμβάνει, την ονομάζει και της δίνει πνοή. Από την άλλη μεριά, μέσα από την τέχνη γίνεται η εκ νέου σύλληψη και γέννηση του ίδιου του ανθρώπου.
Η τέχνη δεν έχει ένα ρόλο, ή καλύτερα δεν έχει ρόλο. Είναι και μαμά και παιδί και παιδαγωγός και μαθητής και πολιτικός και πολίτης και φίλος και εραστής και δράστης και δέκτης και περφόρμερ και θεατής.
Η τέχνη είναι παιδαγωγική εφόσον καλλιεργεί το πνεύμα, το νου, τη φαντασία, την έμπνευση, τη δημιουργικότητα. Είναι παιδαγωγική όταν μοιράζεται και καλεί το θεατή να υπάρχει όχι απέναντί της αλλά ως μέρος της, ως συμμέτοχος της αναπαράστασης και όχι ως παθητικός δέκτης. Και αν κάτι κάνει την τέχνη παιδαγωγό είναι ακριβώς εκείνη η ιδιότητά της να μην προσφέρει απαντήσεις αλλά να ερεθίζει ερωτήσεις και να προκαλεί τον θεατή της να ξεκινά το δικό του μονοπάτι αναζήτησης και περιπλάνησης. Η τέχνη δεν αποτελεί λύση και απάντηση αλλά ενεργό και ζωντανό πεδίο γένεσης νέων ερωτημάτων. Γιατί η τέχνη είναι η πλάνη (ως περιπλάνηση και ως αποπλάνηση), είναι η αλητεία κι όχι η έκθεση και η επίδειξη ενός αποτελέσματος. Μέσο της τέχνης είναι η αναπαράσταση. Ένα μέσο επικοινωνίας με τον κόσμο είναι η αναπαράσταση κι όχι αυτοσκοπός αυτοπραγμάτωσης.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Η τέχνη είναι πολιτική εφόσον καλλιεργεί τη συνείδηση της ομάδας και της μονάδας, της συλλογικότητας και της ιδιαιτερότητας. Η τέχνη δημιουργεί σύμπαντα, δηλαδή συμβάντα. Το γεγονός αυτό είναι από μόνο του πολιτική πράξη. Η τέχνη θα μπορούσε να παρομοιαστεί με ένα ποτάμι που ρέει παράλληλα με την πόλη και αλληλοπλέκεται μαζί της δίνοντας και παίρνοντας. Γυρίζοντας στην ετοιμολογία της λέξης παιδαγωγός βρίσκουμε τον αγωγό καλλιτέχνη που δε διδάσκει αλλά φέρει το ποτάμι, δεν εκπαιδεύει αλλά φυτεύει σπόρους, που θα γίνουν πηγές γένεσης άλλων ποταμών.
Πράγματι η τέχνη δεν διδάσκει αλλά παράγει ένα “επιπλέον”, εκφράζει αυτό που ξεπερνά το αναγκαίο, αυτό που πάει πέρα από το βασικό**. Εκφράζει και είναι το ανάμεσα. Το γεγονός αυτό δεν είναι απλώς πολιτικό, είναι επαναστατικό.
Η τέχνη, παραφράζοντας τον Ρίλκε που μιλά για την αγάπη, προσφέρει στον άνθρωπο μία ανοιχτή παλάμη, που να του επιτρέπει χωρίς εμπόδια, να σταματά ή να φεύγει μακριά.
*Με αφορμή τη συνέντευξη της Claudia Castellucci (πηγή: http://www.dancepress.gr/?i=news.el.people.3293)
** Ordine Nuccio «Η χρησιμότητα του άχρηστου», μτφ Ανταίος Χρυσοστομίδης, εκδόσεις Άγρα 2014, σελ. 24
Info: Η Πωλίνα Κρεμαστά είναι χορεύτρια και χορο-αγωγός. Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Είναι αριστούχος απόφοιτος της Επαγγελματικής Σχολής Χορού «Ραλλού Μάνου» και απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Χορεύει και χορογραφεί για την ομάδα Creo (www.creodancecompany.wordpress.com), συμμετέχοντας σε ελληνικά και διεθνή φεστιβάλ. Με το έργο GODOT απέσπασε το α΄ βραβείο Silver Snowflake στο Διεθνές Φεστιβάλ του Σεράγεβο το 2012. Είναι μέλος της κολλεκτίβας Now is Now και της καλλιτεχνικής ομάδας Ρεόν. Από το 2011 είναι συνεργαζόμενη καλλιτέχνις με το Κέντρου Χορού Ι. & Ρ. Ντάνκαν και συνδημιουργός του εκπαιδευτικού κινητικού προγράμματος C ή η Σκυτάλη. Διδάσκει σύγχρονο χορό και αυτοσχεδιασμό στην Ανώτερη Επαγγελματική Σχολή Χορού «Ραλλού Μάνου» και είναι μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Σωματείου Ελλήνων Χορογράφων.
* Αναδημοσίευση από το περιοδικό Culturenow Mag, τεύχος 31