Μετά το καινοτόμο ροκ μιούζικαλ με ταριχευμένα ζώα «The Sea Between My Soul» στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, ο Λιβανέζος καλλιτέχνης Raed Yassin επιστρέφει στην Αθήνα με μια ακόμη πρωτοποριακή ατομική έκθεση. Καθρεφτίζοντας το γνωστό καυστικό χιούμορ του καλλιτέχνη, η έκθεση «Η Θεατρικότητα Ενός Αναβληθέντος Θανάτου» εγείρει καίρια ερωτήματα για τον πόλεμο και τη θλίψη, για τη δοκιμή και την αποτυχία, το ρόλο της τέχνης σε περιόδους αναταραχών, τον προσωπικό και κοινωνικοπολιτικό αντίκτυπο της καλλιτεχνικής λογοκρισίας. Σε μια περίοδο μεγάλης οικονομικής και κοινωνικοπολιτικής αναταραχής, η έκθεση του Yassin είναι πιο επίκαιρη από ποτέ.
Ορισμένες φορές, μια συλλογική πράξη που λαμβάνει χώρα μόνο μία φορά έχει την ικανότητα να μείνει ανεξίτηλα χαραγμένη στη μνήμη των ανθρώπων για πολλές δεκαετίες. Το 1984, στις πιο σκοτεινές μέρες του εμφυλίου πολέμου στη Βηρυτό, μια σουρεαλιστική θεατρική πομπή κατάφερε να σταματήσει τον πόλεμο για λίγες ώρες ενώ βάδιζε από την πόλη προς τη θάλασσα. Ο Raif Karam, καθηγητής του καλλιτέχνη, διοργάνωσε την πομπή-περφόρμανς ως διαμαρτυρία κατά του πολέμου, αλλά και ως διαμαρτυρία κατά των περιορισμών που βίωνε ο χώρος του θεάτρου. Ένας από τους κεντρικούς χαρακτήρες αυτής της περφόρμανς βασίστηκε στον Shushu –έναν διάσημο Λιβανέζο κωμικό– ο οποίος είχε έναν τραγικό θάνατο αφού τα όνειρά του να χτίσει ένα θέατρο γκρεμίστηκαν με την έναρξη του πολέμου. Στην περφόρμανς που οργάνωσε ο Karam συμμετείχαν πολλοί ηθοποιοί, χορευτές, καλλιτέχνες και κάτοικοι. Η πομπή άφησε ανεξίτηλο σημάδι στις καρδιές και στο μυαλό των κατοίκων της Βηρυτού εκείνη την εποχή.
Ταξιδεύοντας με ταχύτητα στον χρόνο και φτάνοντας στο 2022, υπό τη σκιά του πολέμου που είχε επισκεφθεί ξανά την Ευρώπη, ο καλλιτέχνης Raed Yassin αποφάσισε να αναπαραστήσει την παρέλαση στους δρόμους του Γκρατς της Αυστρίας, δημιουργώντας ένα είδος νεκρικής πομπής που συμβαίνει μόνο μία φορά, εναρμονιζόμενη με το πνεύμα της αρχικής περφόρμανς της δεκαετίας του ΄80. Εδώ, ο Shushu, αναδημιουργείται ως ένα γιγάντιο φουσκωτό μπαλόνι που πρωτοστατεί στην παρέλαση. Μοιάζει σαν να βρίσκεται σε κώμα, μεταξύ ζωής και θανάτου, μια αλληγορική αναφορά στην τρέχουσα κατάσταση του Λιβάνου ως αποτυχημένου κράτους. Η μουσική της παρέλασης βασίζεται στα πολιτικά και παιδικά τραγούδια της εποχής του Shushu, αλλά μεταμορφώνονται σε μια νεκρώσιμη παρτιτούρα σε στυλ Νέας Ορλεάνης.
Στην έκθεση που παρουσιάζεται στην γκαλερί Kalfayan, το φουσκωτό μπαλόνι Shushu, τα γλυπτά-γιγάντιες μάσκες κεφαλής που βασίζονται στα πορτρέτα του θεατρικού θιάσου καθώς και πρόσθετο αρχειακό υλικό από την περφόρμανς παρουσιάζονται σε μια μουσειακού τύπου έκθεση, αναδεικνύοντας τη δύναμη αυτών των αντικειμένων ως απομεινάρια ενός τελετουργικού που συνέβη κάποτε, σαν κηδεία. Αφαιρώντας τα από το αρχικό τους πλαίσιο, τα αντικείμενα αυτά μετατρέπονται πλέον σε νέα ‘υποκείμενα’, σε νέα θέματα-έργα τέχνης για να τα περιεργαστεί κάποιος με προσοχή από κοντά και μέσω αυτών αποτυπώνεται ένα διαφορετικό μέλλον με ποικίλες νέες πιθανότητες.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Raed Yassin
Ο Raed Yassin (γεν. 1979, Βηρυτός, Λίβανος) είναι εικαστικός καλλιτέχνης και μουσικός. Το 2003 ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Institute of Fine Arts στη Βηρυτό και έκτοτε αναπτύσσει την εννοιολογική του πρακτική μέσα από διαφορετικά μέσα όπως βίντεο, ήχος, φωτογραφία, κείμενο, γλυπτική και περφόρμανς. Στο έργο του ο Yassin συχνά αντλεί από τη διερεύνηση των προσωπικών του αφηγήσεων και τον συσχετισμό τους με τη συλλογική ιστορία, μέσα από το πρίσμα της καταναλωτικής κουλτούρας και της μαζικής παραγωγής. Έχει συμμετάσχει σε residencies [De Ateliers, Άμστερνταμ (2008-2010), the Delfina Foundation, Λονδίνο (2010 & 2014), Akademie der Künste der Welt, Cologne (2015)], τιμήθηκε το 2012 με Abraaj Group Art Prize και την περίοδο 2019-2020 ήταν Onassis Air Critical Practices Mentor στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση. Έχει πραγματοποιήσει performances και έχει συμμετάσχει σε πλήθος εκθέσεων και εικαστικών φεστιβάλ διεθνώς: Στέγη Ιδρύματος Ωνάση (Αθήνα), Stedelijk Museum (Άμστερνταμ), Castrum Peregrini (Άμστερνταμ), Kunsthalle Wien; ICA, (Λονδίνο); Gwangju Museum of Art, Castello Di Rivoli (Τορίνο), Boghossian Foundation – Villa Empain (Βρυξέλες), 4th Thessaloniki Biennale of Contemporary Art, Singapore Art Museum (Σιγκαπούρη), Mori Art Museum (Τόκιο), Beirut Art Center (Βηρυτός), New Museum (Νέα Υόρκη); Sharjah Biennial (Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα), Centre Georges Pompidou (Παρίσι) κ.α. Ως μουσικός, είναι ένας από τους διοργανωτές του Φεστιβάλ Πειραματικής Μουσικής Irtijal στη Βηρυτό και έχει κυκλοφορήσει αρκετά σόλο μουσικά άλμπουμ. Επίσης είναι μέλος μουσικών σχημάτων όπως το “A” Trio και το PRAED. Το 2009 ίδρυσε την ανεξάρτητη δισκογραφική εταιρεία παραγωγής Annihaya. Ο Raed Yassin ζει σήμερα μεταξύ Βερολίνου και Βηρυτού.
Κεντρική φωτογραφία θέματος: Raed Yassin, The Theatricality of a Postponed Death (2022), περφόρμανς (πρόβα), φεστιβάλ steirischen herbst ’22, Γκρατς, Αυστρία. Foto: J. J. Kucek. Ευγενική παραχώρηση του καλλιτέχνη και των Kalfayan Galleries
