Η πρώτη μου επαφή με τον Ρέιμοντ Κάρβερ έγινε με το διήγημα του Το Μπάνιο στη συλλογή Birthday Stories του Χαρούκι Μουρακάμι…
Απο τον Γιάννη Γαλιάτσο
Το Μπάνιο (μια συντομότερη, πιο σκοτεινή εκδοχή του διηγήματος “Μια μικρή παρηγοριά” που περιλαμβάνεται στον Καθεδρικό Ναό) ήταν ένα υπέροχο δείγμα απλής, ευθείας μινιμαλιστικής γραφής. Το απότομο, σχεδόν βίαιο τέλος του μου είχε δώσει μια αρκετά διαφορετική εντύπωση για τον Κάρβερ απ’αυτή που αποκόμισα διαβάζοντας τη συλλογή του Καθεδρικός Ναός. Η εκτενέστερη εκδοχή του διηγήματος, παρόλο που παραμένει σκοτεινή (εφόσων αφορά, όπως και να ‘χει, ένα παιδί σε κώμα, την ημέρα των γενεθλιών του) βρίσκεται περισσότερο εναρμονισμένη με τα υπόλοιπα διηγήματα της συλλογής: μια κοντινή, αντρική (με όλα τα καλά και κακά επακόλουθα που έχει αυτό) ματιά στον πανικό, τη γαλήνη, τον αλκοολισμό, τη φθορά και την ελπίδα ανθρώπων της εργατικής τάξης στην Αμερική.
Το ύφος του Κάρβερ είναι τόσο απλό που καταντά σχεδόν αφοπλιστικό. Στεγνή περιγραφή (αλλά όχι δημοσιογραφική) που στόχο έχει να αναδείξει, μάλλον, παρά να κατασκευάσει ατμόσφαιρες και συναισθήματα. Σ’αυτό το σημείο θεωρώ αναγκαίο να αναφερθεί ότι η μετάφραση, διεκπεραιωτική ως επί το πλείστον, πέφτει σε σχεδόν κωμικές απροσεξίες (πχ. το επιφώνημα “ugh” μεταφρασμένο ως “ούγκ”) και σε αρκετά σημεία περισσότερο υπονομεύει παρά βοηθάει το ύφος του συγγραφέα.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Από τα δώδεκα διηγήματα που απαρτίζουν τη συλλογή, ξεχώρισα τα εξής:
Τα Φτερά, όπου με υπαινικτικό και σχεδόν παιγνιώδη τρόπο αποδίδεται η σήψη του γάμου ενός ζευγαριού (με κομβικό σημείο την επίσκεψη τους σε ένα φιλικό ζευγάρι).
Τη Συντήρηση, όπου ο Κάρβερ εξερευνεί τις δυναμικές μεταξύ ενός άνεργου, παθητικού συζύγου και της πιο ενεργητικής γυναίκας του.
Το Μια μικρή παρηγοριά, που, σε αντίθεση με την συντομότερη εκδοχή του, καταφέρνει και δίνει μια τρυφερή και γλυκειά νότα σε ένα γεγονός που κατά τ’άλλα αποτελεί το χειρότερο μάλλον εφιάλτη των περισσότερων γονιών.
Ο Καθεδρικός Ναός, το τελευταίο διήγημα που δάνεισε και το όνομα του στη συλλογή, που αφορά την επίσκεψη ενός τυφλού στο σπίτι μιας φίλης του και του άντρα της, και την αμηχανία του άντρα της απέναντι του.
Η οικονομία της γραφής του Κάρβερ είναι δίκοπο μαχαίρι, καθότι εξαρτάται αποκλειστικά απ’τη δύναμη των γεγονότων που περιγράφει. Όταν αυτά είναι ξεχωριστά, τότε η ισχύς τους σε χτυπάει σχεδόν αδιαμεσολάβητη. Όταν είναι αδύναμα, τότε αφήνουν την εντύπωση απλώς τυχαίων περιστατικών που κάπως συνέβη και παρακολούθησες.
Πέρα από τις αδυναμίες της μετάφρασης, το στήσιμο της έκδοσης είναι εξαιρετικό, τόσο στο εξώφυλλο όσο και στη γραφιστική δουλειά – απλό και ελκυστικό, περίπου όπως και το περιεχόμενο.