Η Ζαζί στο μετρό, ένα από τα πιο διασκεδαστικά και συνάμα σύνθετα μυθιστορήματα του Ρεμόν Κενό (Raymond Queneau), κυκλοφόρησε για πρώτη φορά στα γαλλικά το 1959 και χαρακτηρίστηκε ευρέως από τους ερευνητές του έργου του ως το «Μανιφέστο των νέο-γαλλικών». Βαθιά επηρεασμένος από τη σύγκρουση μεταξύ δημοτικής και καθαρεύουσας που είχε ανακαλύψει κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του στην Ελλάδα το 1932, ο Κενό ξεκινά να ασχολείται με τη συγγραφή της Ζαζί ήδη από το 1945, για να μας δώσει, δεκατέσσερα χρόνια αργότερα, ένα κείμενο όπου η φωνητική γραφή πρωταγωνιστεί. Αναζητώντας τρόπους να αναδημιουργήσει τον γραπτό λόγο, ο συγγραφέας επιδίδεται σε ένα διαρκές παιχνίδι με τη γλώσσα, μέσα από τη χρήση αρχαϊσμών, καθαρεύουσας και νεολογισμών, αλλά και την ανάμειξη του εξεζητημένου ύφους με το λαϊκό και το παραφθαρμένο μέσα στην ίδια πρόταση. Οι περιπέτειες της μικρής Ζαζί, που καταφτάνει από τη γαλλική επαρχία στο Παρίσι της δεκαετίας του 1950 για να περάσει ένα Σαββατοκύριακο με τον θείο της, χάρισαν στον Κενό τον τίτλο του «εφευρέτη μιας νέας γλώσσας» στην οποία η σύνταξη ακολουθεί τη ροή του προφορικού λόγου και η θεατρικότητα κυριαρχεί. Έξι δεκαετίες μετά την πρώτη κυκλοφορία του στα γαλλικά, το πιο δημοφιλές έργο του Γάλλου συγγραφέα κατορθώνει να διατηρεί αναλλοίωτο το χιούμορ και την πρωτοτυπία του.
Ρεμόν Κενό
Ο Ρεμόν Κενό (Raymond Queneau) γεννήθηκε το 1903 στη Χάβρη, στη βόρεια Γαλλία. Σπούδασε φιλοσοφία στη Σορβόννη και στην École Pratique des Hautes Études. Το 1924 προσχώρησε στο κίνημα του σουρεαλισμού, από όπου, όμως, αποχώρησε έξι χρόνια αργότερα. Το 1933 εξέδωσε το πρώτο του μυθιστόρημα με τίτλο Le Chiendent. Κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου επιστρατεύθηκε για σύντομο χρονικό διάστημα. Εργάστηκε στον εκδοτικό οίκο Gallimard, σε διάφορες θέσεις, μεταξύ των οποίων και η διεύθυνση της σειράς Encyclopédie de la Pléiade. Ασχολήθηκε, επίσης, με τη δημοσιογραφία και τη μετάφραση. Συμμετείχε στην ίδρυση της ομάδας Oulipo. Υπήρξε μέλος της Ακαδημίας Goncourt, της Μαθηματικής Εταιρίας της Γαλλίας και του Collège de ‘Pataphysique. Στο έργο του συμπεριλαμβάνονται μυθιστορήματα, διηγήματα, ποιήματα και θεατρικά έργα. Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους ανανεωτές της γαλλικής γλώσσας και λογοτεχνίας. Πέθανε το 1976 στο Παρίσι.