Η Ρουμπίνη Μοσχοχωρίτη, είναι θεατρολόγος, σκηνοθέτις και ηθοποιός, με σημαντικές και αξιοζήλευτες συνεργασίες. Φέτος, με την θεατρική της ομάδα ΑΝΙΜΑ, διερευνούν την συμμετοχή γυναικών σε ηρωικές στιγμές της ελληνικής ιστορίας. Με αφορμή λοιπόν, την παράσταση «Έξοδος» , μιλάει στο culturenow.gr για την δυσκολία του εγχειρήματος, μα και την σημασία της καλλιτεχνικής δημιουργίας μέσα στα πλαίσια μιας ομάδας.
Συνέντευξη: Αναστασία Ρίζου
Culturenow.gr: κ. Μοσχοχωρίτη, ύστερα από την περσινή παραγωγή «Ιούλιος Καίσαρας: Scripta Femina», η ομάδα Anima, επανέρχεται με το έργο «Έξοδος». Τι αφορά αυτή η θεατρική έρευνα;
Ρουμπίνη Μοσχοχωρίτη: Το κείμενο της παράστασης «Έξοδος» συντίθεται από αφηγηματικά κείμενα-μονολόγους αλλά και αληθινές μαρτυρίες γυναικών που έδρασαν την περίοδο από την επανάσταση του 1821, μέχρι τον πόλεμο του 1940, τον εμφύλιο αλλά και μέχρι σήμερα.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Η παράσταση διαπραγματεύεται το ερώτημα: Εγώ θα έβαζα σε κίνδυνο την ζωή μου για κάτι μεγαλύτερο και ανώτερο από το ατομικό? Ένα ερώτημα άκρως επίκαιρο και κρίσιμο για την ανθρώπινη κατάσταση, ειδικά σε περιόδους κρίσης, όπως αυτή που διανύουμε.
Το θέμα της παράστασης στοχεύει να αναδείξει τις αντιφάσεις, τους δισταγμούς, τις αποφάσεις, αλλά και τις πράξεις εντέλει των γυναικών στη διάρκεια της Νεοελληνικής ιστορίας (μέσα από τη διαφορετικότητα του γυναικείου ψυχισμού), φωτίζοντας αξίες και ήθη ξεχασμένα στην σημερινή εποχή.
Cul. N.: Ποιο είναι το στοιχείο που σας ώθησε στην διερεύνηση της γυναικείας οπτικής της ιστορίας, δίνοντας ένα καθαρά φεμινιστικό νόημα στην παράσταση;
Ρ. Μ.: Πράγματι, η παράσταση δεν είναι καθόλου φεμινιστική. Ο όρος δημιουργήθηκε μια εποχή που ήταν επιτακτική η ανάγκη να αναδειχθεί το θηλυκό στοιχείο. Τώρα τα πράγματα είναι αλλιώς, η γυναίκα υπάρχει ως επιβεβαιωμένη οντότητα όπως και ο άντρας, αλλά τώρα υπάρχει η ανάγκη ενός ουσιαστικού διαλόγου των δυο φύλων και κυρίως υπάρχει η ανάγκη μιας ουσιαστικής ανάμειξης των στοιχείων που τους αποτελούν.
Η παράσταση φωτίζει τη γυναικεία πλευρά επειδή η εμπλοκή των γυναικών στις διάφορες ελληνικές επαναστάσεις και συρράξεις, αποτελεί ένα υλικό που δεν είναι γνωστό σε σχέση με τα ηρωικά κατορθώματα των αντρών, που έδρασαν σε αντίστοιχες περιόδους. Επιπλέον, επειδή, όταν η γυναίκα εμπλέκεται σε ένα πόλεμο, η γυναίκα που φέρει πιο συντηρητικά χαρακτηριστικά με την έννοια της συντήρησης, της διατήρησης, σημαίνει ότι δεν μπορεί να γίνει αλλιώς και ήρθε η ώρα μιας ανατροπής.
Cul. N.: Πόσο δύσκολη ή εύκολη ήταν η θεατρική διασκευή των κειμένων, τα οποία όταν διαθέτουν ιστορική υφή, αποδεικνύονται πιο απαιτητικά;
Ρ. Μ.: Το δύσκολο, κατ’ αρχήν -όταν έχεις να κάνεις με ένα μη θεατρικό κείμενο, με κείμενο που θα προκύψει από αυτοσχεδιασμούς και από αποδελτιώσεις ιστορικών κειμένων και βιογραφιών- είναι η σύνθεση των παραπάνω στοιχείων ώστε να προκύψει μια συνεκτική παράσταση.
Στην προκειμένη περίπτωση, η μεγαλύτερη δυσκολία ήταν η απόδοση του 1821. Μιλάμε για μια περίοδο για την οποία δεν υπάρχει δραματουργία και την γνωρίζουμε (εκτός από τα ιστορικά κείμενα) κυρίως από τις ελληνικές ταινίες της δεκαετίας του ’70, οι οποίες όμως είχαν μια φολκλόρ οπτική. Προσπάθησα δηλαδή να εφεύρω μια φόρμα που να αποδώσει το 1821 στο ‘σήμερα’, χωρίς να μοιάζει ξένο και απομεινάρι μιας μακρινής εποχής που είχε ως χαρακτηριστικό τη φουστανέλα και τον απόμακρο ηρωισμό.
Άρα το θέμα μου δεν ήταν η ακριβής ιστορική απόδοση, αλλά οι απαιτήσεις μιας εποχής που αναζητά τη θέση της σήμερα. Γιατί; Γιατί έχει να μεταφέρει κάτι χρήσιμο και απαραίτητο για μας τους πολίτες αυτής της χώρας το 2014: το ήθος, την ιδεολογία και την οπτική μιας άλλης εποχής.
Cul. N.: Πείτε μας δύο λόγια για μια ξεχωριστή παρουσία στο έργο, αυτή της Κατίνας Σηφακάκη. Πώς προέκυψε η συνεργασία και τι αποκομίζετε από εκείνη;
Ρ. Μ.: Στην παράσταση δεν συμμετέχει μόνο η κυρία Κατίνα Σηφακάκη, αλλά και η κυρία Ζωή Πετροπούλου, ετών 89. Δυστυχώς η κυρία Σηφακάκη έχει κάποια προβλήματα υγείας και δεν μπορεί να συμμετάσχει σε κάθε παράσταση ενεργά, θα συμμετέχει σε λίγες παραστάσεις, είναι 98 ετών. Έτσι μαζί μας θα είναι η κυρία Ζωή, η οποία είναι πρόεδρος των εξόριστων γυναικών από το Τρίκερι. Η ιδέα για τη ζωντανή παρουσίαση της ζωής μιας τέτοιας γυναίκας προέκυψε κατά τη διάρκεια των προβών, από την ανάγκη των ηθοποιών να ακούσουν μία μαρτυρία από το πραγματικό πρόσωπο. Εγώ είχα βρει και μια συνέντευξη της κυρίας Κατίνας, που μιλούσε για τη ζωή και τη δράση της μέχρι σήμερα και σκέφτηκα ότι αν έβρισκα την ίδια, με τη μαρτυρία της, θα φτάναμε στο σήμερα και αυτό θα δικαίωνε την όλη προσπάθεια. Έτσι την βρήκαμε και κατά τον ίδιο τρόπο βρήκαμε και την κυρία Ζωή, και οι δυο είναι υπέροχες και είναι σπουδαία εμπειρία να κάνεις θέατρο μαζί τους αλλά και να ανταλλάσεις απόψεις. Φέρνουν μια τέτοια δύναμη ζωής και αντοχής, που όχι μόνο διαψεύδουν το DNA, αλλά σου μεταφέρουν και κάτι μεταφυσικό.
Cul. N.: Μιλήστε μας για την «Anima», μετράει ήδη κάποια χρόνια στα θεατρικά πράγματα, από την εποχή της Πειραματικής Σκηνής του Εθνικού και έχει αρκετές δουλειές στο ενεργητικό της. Πώς φαντάζεστε τη συνέχεια;
Ρ. Μ.: Είναι δύσκολη σήμερα η επιβίωση μιας μικρής ομάδας. Και λέω μικρής, εννοώντας ότι η ίδια η ομάδα είναι η παραγωγός των παραστάσεών της και άρα δεν έχει τη δυνατότητα να κάνει οικονομικά μεγάλες παραγωγές. Αυτό που μπορεί και πρέπει να κάνει, είναι να πειραματίζεται πάνω σε νέες και παλιές θεατρικές φόρμες, σε κείμενα θεατρικά και μη θεατρικά και γενικά να δουλεύει για μεγάλα χρονικά διαστήματα, ιδέες, που απαιτούν χρονοβόρα έρευνα. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι οι ηθοποιοί που απασχολούνται αντίστοιχο διάστημα, πρέπει να πληρώνονται, κάτι που δυσχεραίνει τα οικονομικά μιας ομάδας, που δεν επιχορηγείται και προσπαθεί μόνη της να προσφέρει στον πολιτισμό.
Πάντως η αλήθεια είναι ότι σιγά-σιγά και με επιμονή, μπορείς να παραμείνεις κοντά στο στόχο σου, ο οποίος είναι, να μπορείς να συνδιαλέγεσαι και με τα άλλα θεατρικά σχήματα του τόπου σου. Και τα δυο τελευταία χρόνια, η φωνή της ομάδας ακούγεται πιο δυνατά στο χώρο. Αυτό μας κάνει αισιόδοξους για το μέλλον. Η φετινή παραγωγή είναι η πιο μεγάλη της ομάδας μέχρι τώρα και ελπίζουμε η παράσταση να αρέσει, ώστε να έχουμε καταφέρει να πούμε κάτι από αυτά που θα θέλαμε.
Cul. N.: Τι επιδιώξεις έχετε για το άμεσο μέλλον; Κάποια θεατρικά όνειρα προς πραγματοποίηση;
Ρ. Μ.: Θα ήθελα να επαναλάβω ένα κείμενο «Το καλοκαίρι του κυρίου Ζόμερ» του Ζίσκιντ, που ανέβασα για μικρό διάστημα πριν δυο χρόνια, ίσως στη δεύτερη σεζόν.
Ύστερα να πάει καλά αυτή η παράσταση, η «ΕΞΟΔΟΣ», για την οποία δουλεύαμε δύο ολόκληρα χρόνια και μετά βλέπουμε. Πάντως θα ήθελα αυτή τη φορά, για αλλαγή, να δουλέψω πάνω σε θεατρικό κείμενο και όχι σε διασκευή.
Η Ρουμπίνη Μοσχοχωρίτη και η ομάδα ΑΝΙΜΑ παρουσιάζουν κάθε Δευτέρα και Τρίτη στο Studio Μαυρομιχάλη, την παράσταση «Έξοδος». ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ