Τα κοινά στοιχεία στα έργα των αρμένιων συνθετών που παρουσιάζει η Συμφωνική Ορχήστρα Δήμου Αθηναίων το Σάββατο, 29 Μαρτίου στο Ολύμπια, Δημοτικό Μουσικό Θέατρο «Μαρία Κάλλας» πηγάζουν από την εθνική παραδοσιακή μουσική. Η συναρπαστική ποικιλία των ρυθμών στους λαϊκούς χορούς της Υπερκαυκασίας και οι αυτοσχεδιασμοί των ντόπιων τροβαδούρων εμπνέουν τους λόγιους συνθέτες να δημιουργήσουν έργα γεμάτα αντιθέσεις, με βαθιές ρίζες στην αρμένικη και ρωσική λαϊκή παράδοση, όπως το δυναμικό Κοντσέρτο για βιολί σε ρε ελάσσονα και η δημοφιλής σουίτα Μασκαράτα του σπουδαίου Αράμ Χατζατουριάν, η ορχηστρική σουίτα Αραράτ του διεθνώς καταξιωμένου Ιρανοαρμένιου συνθέτη Λόρις Τσεκναβοριάν και η αισθαντική Aria-Vocalise του «καλλιτέχνη του λαού της ΕΣΣΔ», Άρνο Μπαμπατζανιάν. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει επίσης δύο άριες από τις εθνικές όπερες του αρμενικού λαού, την όπερα Ανούς του Αρμέν Τιγκρανιάν και την όπερα Αρσάκ ΙΙ του Ντικράν Τσουχατζιάν.

«Όλη μου η ζωή, όλα όσα δημιούργησα ανήκουν στον αρμενικό λαό».  –Αράμ Χατζατουριάν

Τη Συμφωνική Ορχήστρα Δήμου Αθηναίων διευθύνει ο Ανδρέας Τσελίκας
Σολίστ: Σιρανούς Τσαλικιάν (σοπράνο), Γιάννης Γεωργιάδης (βιολί)

Στη συναυλία θα παρουσιαστούν τα έργα:

  • Κοντσέρτο για βιολί και ορχήστρα σε ρε ελάσσονα & Σουίτα από το μπαλέτο Μασκαράτα του Αράμ Χατζατουριάν
  • Αραράτ, σουίτα για ορχήστρα, έργο 34 σε Α’ Πανελλήνια Εκτέλεση του Λόρις Τσεκναβοριάν
  • Aria-Vocalise του Άρνο Μπαμπατζανιάν
  • Άρια από την όπερα Ανούς του Αρμέν Τιγκρανιάν
  • Άρια από την όπερα Αρσάκ ΙΙ του Ντικράν Τσουχατζιάν

Λίγα λόγια για τα έργα

Τα έργα, που έκαναν τον Αρμένιο συνθέτη Αράμ Χατσατουριάν διάσημο, γράφτηκαν πριν αυτός να συμπληρώσει την τέταρτη δεκαετία της ζωής του. Σε αυτή την πρώιμη, μα τόσο δημιουργική περίοδο ανήκουν το μπαλέτο «Γκαγιανέ» (1939-1941), η σκηνική μουσική για το δράμα «Μασκαράτα» (1941) του Μιχαήλ Λέρμοντωφ, το Τρίο για βιολί, κλαρινέτο και πιάνο (1932), το Κοντσέρτο για πιάνο (1936) και βεβαίως το Κοντσέρτο για βιολί. Το τελευταίο γράφτηκε το καλοκαίρι του 1940 για το μεγάλο βιολονίστα Ντάβιντ Όιστραχ (1908-1974). Ο Χατσατουριάν σχολίασε χαρακτηριστικά για τη δουλειά του στο έργο: «Εργαζόμουν χωρίς καμία προσπάθεια. Κάποιες φορές οι ιδέες και η φαντασία μου ξεπερνούσαν το χέρι μου, που γέμιζε τα πεντάγραμμα με νότες. Τα θέματα έρχονταν στο μυαλό μου με τέτοια αφθονία, που δυσκολευόμουν να τα βάλω σε κάποια σειρά». Κατόπιν ο Όιστραχ επιμελήθηκε του σολιστικού μέρους και έγραψε μία δική του καντέντσα για το πρώτο μέρος, αρκετά διαφορετική από την αρχική του Χατσατουριάν. Η πρεμιέρα του Κοντσέρτου δόθηκε από τον Όιστραχ στις 16 Νοεμβρίου 1940 στη Μόσχα. Η επιτυχία του έργου ήταν μεγάλη και επισφραγίστηκε αμέσως μετά (1941) με την απονομή του σημαντικού βραβείου Στάλιν στον Χατσατουριάν για το κοντσέρτο του.

ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!

Το Ararat Suite Op. 34, του Λόρις Τσεκναβοριάν, που αποτελείται από 7 μέρη, σχετίζεται με τον βιβλικό μύθο της Κιβωτού του Νώε που βρήκε έναν τόπο ανάπαυσης στη Γη στο όρος Αραράτ μετά τον Κατακλυσμό. Ταυτόχρονα, το έργο αποτελεί έκφραση του φόρου τιμής του συγγραφέα στους προγόνους του – το Αραράτ, παραμένοντας έξω από τα σύνορα της Αρμενίας, είναι το σύμβολο, η αιώνια νοσταλγική εικόνα της χαμένης πατρίδας.

Ο Αρμέν Τιγκρανιάν (1879 – 1950) δημιούργησε την πρώτη αρμενική εθνική όπερα Ανούς (βασισμένη στο έργο του Οβαννές Τουμανιάν). Ο Τιγκρανιάν συνέθεσε αμέτρητες καντάτες, έργα για πιάνο και ορχήστρα, ρομάντζα και τραγούδια, κατά κύριο λόγο βασισμένα στα ποιήματα του Αβεντίκ Ισαακιάν. Πρόλαβε να τελειώσει και την πατριωτική όπερα «Ταβίτ Πεκ» (βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Ραφφί).

O Ντικράν Τσουχατζιάν, γεννημένος το 1837 στο Πέρα της Κωνσταντινούπολης, έλαβε κυρίως ιταλική μουσική παιδεία, σπουδάζοντας και στο Μιλάνο. Θεωρείται από τους πρωτοπόρους της αρμενικής μουσικής. Ήταν μοναδική η ικανότητά του να συνδυάζει τις ανατολικές μελωδίες με τα δυτικά στοιχεία. Στις πολυάριθμες συνθέσεις του ξεχωρίζει ο «Ύμνος των Ζεϊτουντσί», σε στίχους του ποιητή Χαρουτιούν Τσακιριάν. Από τα κλασικά του έργα έχουν διασωθεί έξι όπερες, με εξέχουσα την Αρσάκ ο Β΄, την πρώτη αρμενική όπερα, με ιστορική θεματολογία (βασίζεται στα ιστορικά θέματα των εθνικών πολέμων ανεξαρτησίας των Αρμενίων έναντι των Περσών και του Βυζαντίου).

H Aria-Vocalise του Άρνο Μπαμπατζανιάν αποτελεί ένα από τα πιο δημοφιλή φωνητικά έργα του, όπου προφανής είναι η επιρροή της αντίστοιχηςVocalise που ο Σεργκέι Ραχμάνινοφ έγραψε σχεδόν 70 χρόνια νωρίτερα. Όπως εκείνη, έτσι και η σύνθεση του Αρμένιου μουσουργού είναι σύντομη και χωρίς κείμενο, αφού τραγουδιέται σε ένα φωνήεν. Κι όμως, η απουσία κειμένου αναδεικνύει τον λυρισμό και την εκφραστικότητα της μελωδίας, καθώς αυτή ξεδιπλώνει την δραματική έντασή της πάνω στις πλούσιες αρμονίες της συνοδείας.