Σιωπηλές Αφηγήσεις: Έκθεση του Σταύρου Παναγιωτάκη στο Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης

Με αφορμή το μεταναστευτικό ζήτημα η εικαστική εγκατάσταση, εστιάζει στις ακούσιες και εξαναγκαστικές μεταγγίσεις των πληθυσμών. Πρόκειται για μία σειρά έργων που δημιουργήθηκαν το 2016 και 2017 από ποικίλα υλικά (χαρτί, μουσαμάς, ακρυλικά, μέταλλο, ζελατίνες, πλαστικά, χρωστικές ύλες, κλωστές, σύρμα κλπ.).

Λίγα λόγια για την έκθεση

Η εγκατάσταση δημιουργήθηκε με τη λογική της σύνθεσης ενός  συνολικού έργου στο χώρο και το χρόνο, αντιστρέφοντας τη σχέση μεταξύ αντικείμενου-υποκείμενου, διαμέσου των μηχανισμών της διάδρασης, προκαλώντας μία βιωματική εμπειρία στο θεατή.

Η περιπλάνηση, η ταυτότητα, η ένταξη σε μια μεταβατική κοινωνία, η αναζήτηση της επιβίωσης/ευτυχίας, είναι στοιχεία της θεωρητικής δομής του έργου.

Η συλλογική μετάβαση από τόπο σε τόπο, η περιπλάνηση και η διάσπαση του ορίου του ιδιωτικού με το δημόσιο χώρο, δημιουργούν την ολική μεταμόρφωση της κοινωνικής συνοχής. Οι άνθρωποι φτιάχνουν την ιστορία τους κάτω από τις περιστάσεις της ζωής στις οποίες βρίσκονται, περιστάσεις όμως που δεν τις επιλέγουν οι ίδιοι.

Από τη στιγμή που ένας πολίτης (citizen),  ως πρόσφυγας έχει χάσει οποιοδήποτε ανθρώπινο δικαίωμα θεωρείται αναφαίρετο, στη χώρα που έχει πολιτογραφηθεί, εντάσσεται σε μια μάζα μη πολιτών (Denizens / μέτοικοι) που είτε δεν μπορούν, είτε δεν θέλουν να επαναπατριστούν ή να πολιτογραφηθούν.

Στο κείμενο που συνοδεύει την έκθεση ο κ. Μανώλης Μαυρομάτης, ομότιμος Καθηγητής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης αναφέρει χαρακτηριστικά: “Αυτή η αποκόλληση στις εργασίες του Σταύρου Παναγιωτάκη, από την αυτονομία και τον αυτοπροσδιορισμό των καλλιτεχνικών σχέσεων ως μιας αυτάρκους δομής των εσωτερικών της συσχετισμών της μοντερνιστικής λογικής της καλλιτεχνικής αναζήτησης των χρόνων 1960, έχει οδηγήσει  την έρευνά του στην προσέγγιση της έκφρασης μέσα από τα πλαίσια της κοινωνικής ανθρωπολογίας και της εθνολογίας, αναζητώντας δηλαδή στους θεσμούς την αξιολόγηση των σχέσεων ανάμεσα στα πράγματα, στις συμπεριφορές και στην ηθική της αναγκαιότητάς τους…

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο Παναγιωτάκης πλησιάζει με τις εργασίες του την αιχμή της σύγχρονης κοινωνιολογικής έρευνας σχετικά με την αποικιοκρατία των τελών του δέκατου αιώνα, που εννοούσε την απώλεια της εθνικής ιδιοκτησίας του τόπου και τη μετακίνηση του τόπου στην υπαγωγή του και στην υποτέλεια της κυριαρχικής εξουσίας ενός άλλου τόπου…. Και η αντιπαραβολή σ’ αυτή την έκθεση ανάμεσα στον περιπλανώμενο πολίτη, στον μη-πολίτη και στην περιπλανώμενη τέχνη ως παγκοσμιοτική χωρίς προέλευση, είναι ενδεικτική των θεμάτων των εικόνων του που δεν έχουν συνοχή (αισθητική ή άλλη, σύμφωνα με ένα σύστημα), αλλά συμπεριφέρονται ως ακριβώς τα μέρη ενός ρευστού κοινωνικού συνόλου που παγκοσμιοποιείται : η απουσία της συνοχής ανάμεσα στον τόπο και στην μετοίκηση, ανάμεσα στην καταγωγή (το γενεαλογικό δέντρο) και στην ανωνυμία των Denizens και το μοντέλο της Ειδομένης, είναι το έμβλημα ενός τέλους εκείνων των ιδεών που από τον Διαφωτισμό μέχρι τις μέρες μας, στερέωναν τον σεβασμό του ανθρώπου”.

Η έκθεση εντάσσεται στο Παράλληλο Πρόγραμμα της 6ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης «Φαντασιακές Εστίες-Imagined Homes » (30.09.2017-14.01.2018 / www.thessalonikibiennale.gr). Η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης οργανώνεται από το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και συγχρηματοδοτείται από την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης).

Διαβάστε επίσης:

95 καλλιτέχνες στην 6η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης!