Σιχτίρ ευρώ και…Relax! – Βασίλης Παπαβασιλείου

Tα κείμενα που κρατάτε στα χέρια σας κάποιοι, κρίνοντας από τη χρήση που τους έγινε, θα τα χαρακτήριζαν αφορμές για «ενός ανδρός επίδειξη» ή, όπως λέγεται παγκοσμίως, «one man show». Αφού παρατηρήσω ότι αυτό δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, μια και το ένα από τα δύο (Relax…) έχει διαλογική σύσταση, θα ήμουν έτοιμος να συμφωνήσω ότι εδώ έχουμε να κάνουμε με δύο σκηνοσκευάσματα ολικής εκθέσεως, παραπλήσια ασφαλώς με τα αρτοσκευάσματα ολικής αλέσεως. Ο αρτοποιός τα ζύμωσε, τα έψησε, τα ξεφούρνισε και τα σέρβιρε μέσα σε έναν χρόνο, από το καλοκαίρι του 2015 ως το φθινόπωρο του 2016.

Προφανώς τα υλικά, με τη μια ή την άλλη μορφή, ήταν εδώ προ πολλού.
Περίμεναν, όπως φαίνεται, την τελική κατεργασία και την εκδήλωσή τους.
Κάποια χρονολογούνται από το 1990, κάποια άλλα από το 1995.

Ολόκληρο το Σιχτίρ… είναι έργο του 2015, ενώ η δεύτερη εικόνα του Relax… ανήκει στο 2016. Το γεγονός είναι ότι οι παραστάσεις που προέκυψαν από τα κείμενα αυτά είδαν το φως μέσα στην καρδιά αυτού που ονομάστηκε «ελληνική κρίση» και είναι στην πραγματικότητα μια εξελισσόμενη καταστροφή. Προϊόντα άμεσης αντίδρασης (Σιχτίρ…) ή καρποί βραδείας επωάσεως (Relax…), τα κείμενα αυτά δίνουν λαβή σε σκηνικές χειρονομίες που αποτελούν ευθεία ανταπόκριση στην πρόκληση μιας στιγμής που διαρκεί.

Το γραφικό αποτύπωμα της κρίσης θα έμοιαζε με την τεθλασμένη ενός ίχνους πυρετού που ανεβοκατεβαίνει, μιας γραμμής δηλαδή που λοξοδρομεί προς τα κάτω ή προς τα πάνω.

Αντίθετα, η καταστροφή εκδηλώνεται σαν μόχλευση του χρόνου, σαν στροβιλισμός, που απορροφά παρελθόν, παρόν και μέλλον και τα ενοποιεί σαν θραύσματα ενός χρόνου επέκεινα, που δεν είναι άλλος από το χρόνο της σκηνής.

Ίσως τελικά αυτή να ήταν η μόνη φιλοδοξία των κειμένων που δημοσιεύονται εδώ: να δεξιωθούν κάποια από τα φαντάσματα που βγήκαν στο φως στις μέρες και στον τόπο που ζούμε.

Και σκέφτομαι ότι αυτή η συνάντηση μπορεί να ήταν ο κλήρος της μόνης ελλαδικής γενιάς που δεν γνώρισε πόλεμο τον 20ό αιώνα, της «γενιάς του Πολυτεχνείου», της γενιάς μου.

Θέλω να φαντάζομαι ότι τη γενιά αυτή, την πιο τυχερή, κατά μίαν έννοια, της σύγχρονης ελληνικής Ιστορίας, δεν την εγκατέλειψε οριστικά το καλό της άστρο.
Μόνο πέντε χρόνια απομένουν για να συμπληρωθεί η πρώτη διακοσαετία από την Επανάσταση του 1821. Τότε που η χώρα θα παραδοθεί ασφαλώς στα πυροτεχνήματα και η γενιά αυτή, ειδικευμένη στις γιορτές και στα πανηγύρια, θα πρωτοστατεί, με το δίκιο της, στις σχετικές εκδηλώσεις.

Ως τότε ένας τουλάχιστον εκπρόσωπός της υπόσχεται να σας συντροφεύει με τις εμπνεύσεις του και να μοιραστεί μαζί σας τα τελευταία μέτρα αυτού του νεοελληνικού προλόγου που φέρει τον τίτλο «Τα διακόσια πρώτα χρόνια είναι δύσκολα».

Μετά, το μόνο σίγουρο είναι ότι αρχίζει το πρώτο κεφάλαιο του καθαυτό μυθιστορήματος (ή απλού αφηγήματος). Το περιεχόμενό του, με βάση τα σημερινά δεδομένα, δεν μπορεί να το εικάσει κανένας γραφιάς. Είναι αρμοδιότητα ενός προφήτη.

Β.Π. Δεκέμβριος 2016

Ο Βασίλης Παπαβασιλείου είναι σκηνοθέτης και ηθοποιός. Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1949. Στις τελευταίες δουλειές του συγκαταλέγονται Η Ελένη του Γιάννη Ρίτσου, Ιφιγένεια εν Ταύροις του Γκαίτε, Ο Τυχοδιώκτης…βασισμένος στον Χουρμούζη, Του Κουτρούλη ο γάμος του Αλέξανδρου Ρίζου Ραγκαβή. Συνολικά έχει σκηνοθετήσει τριάντα παραστάσεις μέσα σε ισάριθμα χρόνια (έργα Σοφοκλή, Γκολντόνι, Μαριβώ, Χόρβατ, Μποντ, Σαίξπηρ Πιραντέλλο, Μολιέρου, Αναγνωστάκη, Στάικου, Μανιώτη, κ.ά.). Έχει μεταφράσει θεατρικά και πεζά κείμενα (Γκολντόνι, Μποντ, Μολιέρος, Μπαρτ, Σαντ, κ.ά.). Τιμήθηκε με διακρίσεις από τον δήμο Αθηναίων, τον Δήμο Χαλανδρίου, την Ένωση Ελλήνων Θεατρικών και Μουσικών Κριτικών και το Φεστι-βάλ Θεάτρου Συρρακουσών της Σικελίας. Δίδαξε, όχι συστηματικά, σε δραματικές σχολές και στο Τμήμα Θεάτρου της σχολής Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.