Skin: Εκπαιδευτικό πρόγραμμα ενηλίκων στο Μουσείο Μπενάκη

Το δέρμα καλύπτει το ανθρώπινο σώμα∙ έρχεται σε άμεση επαφή με το περιβάλλον∙ είναι η επιφάνεια διεπαφής δύο κόσμων, του εσωτερικού κι εξωτερικού, του σώματος και της πραγματικότητας. Το δέρμα όμως, “επεκτείνεται”. Συνεπώς, δεν αποτελεί ακριβές όριο, αμετάβλητη συνθήκη μεταξύ βιολογικού και δημόσιου κόσμου. Η φανερή ορατότητα των πραγμάτων επενδύεται μέσα στο σώμα με μια μυστική ορατότητα∙ ξυπνά μια ηχώ μέσα του. Αυτή η ηχώ την οποία υποδέχεται, γεννώμενη από τη σύνθεση ενδότερου κι εξώτερου κόσμου αποτελεί εδώ, την πρώτη ύλη για έρευνα∙ η μετάβαση από το δέρμα, την επιφάνεια των πραγμάτων, στο βάθος τους, συνιστά το κυρίαρχο συστατικό συζητήσεων, που αφορά στις σύγχρονες αισθητικές και κριτικές θεωρίες περί τέχνης.

Η παρουσίαση αυτή επιχειρεί να καταδείξει μια διαδρομή από το δέρμα των πραγμάτων στην ουσία τους∙ τη διάδραση του φυσικού σώματος με το κοινωνικό σώμα. Ως εκ τούτου, η προαναφερθείσα σχέση σωματικού – κοινωνικοπολιτικού και βιοπολιτικής θα αποτελέσει το σημείο εστίασης των προσκεκλημένων ομιλητών. Οι βιωματικές τους εμπειρίες θα συγκροτήσουν τον θεμέλιο λίθο για ανάλυση του τρόπου σύνδεσης του εμπειρικού και δημιουργικού μέρους της δουλειάς τους.

Εισηγήτρια: Χαρά Πιπερίδου, εικαστικός

Προσκεκλημένοι ομιλητές

Παναγιώτης Ευαγγελίδης, Σίμος Κακάλας, Μαρία Μαραγκού, Μάρω Μιχαλάκακου, Άγγελος Παπαδημητρίου, Μαρία Παπαδημητρίου, Αιμιλία Παπαφιλίππου, Αγλαΐα Παππά, Ρούλα Πατεράκη, Εύα Στεφανή, Γιώργος Τζιρτζιλάκης

ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ

1ο Μάθημα : Τέχνη∙ ένας τόπος αλλαγής οπτικής και κατανόησης

Εισαγωγή στις κυρίαρχες κατευθύνσεις της σύγχρονης τέχνης και ανίχνευση των κύριων διαδρομών της. Η εξέλιξη της τέχνης ως εξέλιξη της Ιδέας.

2ο Μάθημα : Από τη θεωρία του ωραίου στη θεωρία της τέχνης

Διερεύνηση θέσεων σχετικά αφενός με τον επαναπροσδιορισμό του όρου τέχνη κι αφετέρου με το ρόλο του συμβολισμού στην τέχνη. Το καλλιτεχνικό καθεστώς που διέπει το “έτοιμο αντικείμενο” και την εννοιολογική τέχνη.

3ο Μάθημα : Πολυαισθητηριακή ένταξη στον κόσμο

Η επαναφορά των αισθήσεων. Η πορεία προς την πολυαισθητηριακή τάση της σύγχρονης τέχνης. Νέα Μέσα: αποϋλοποίηση ή ενσωμάτωση;

Προσκεκλημένη ομιλήτρια: Ρούλα Πατεράκη, Σκηνοθέτης, ηθοποιός

4ο Μάθημα : Η αναζήτηση του ουσιώδους

Νευροφυσιολογία της όρασης. Σχέση τέχνης και εγκεφάλου. Η “προς τα έσω οπτική”.

Προσκεκλημένη ομιλήτρια: Μαρία Μαραγκού, Επιμελήτρια, καλλιτεχνική διευθύντρια του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης

5ο Μάθημα : Tο Σώμα ως ενεργός κατασκευαστής και πλαισιοθέτης της “εικόνας”

Συνοπτική παρουσίαση του σώματος, ως κεντρικό θέμα στην τέχνη (σύντομη ιστορική αναδρομή), με έμφαση στη διαφοροποίηση των στόχων, που αφορούν στην εικαστική έρευνα, την εκάστοτε εποχή.

Προσκεκλημένος ομιλήτής: Σίμος Κακάλας, Σκηνοθέτης, ηθοποιός

6ο Μάθημα : Ιδιωτικότητα και μυχιότητα

Σκιαγράφηση διαστάσεων του “ιδιωτικού χώρου”.

Προσκεκλημένη ομιλήτρια: Αγλαΐα Παππά, Ηθοποιός, σκηνοθέτης

7ο Μάθημα : Δέρμα και “Ανατομή”

Η ανατομή του δέρματος στη σύγχρονη τέχνη. Η σημασία της “ανατομής” όχι μόνο στην ιατρική επιστήμη, αλλά στη δυτική σκέψη εν γένει.

Προσκεκλημένη ομιλήτρια: Μάρω Μιχαλακάκου, Εικαστικός

8ο Μάθημα : Eρωτισμός και κοινωνικό περιβάλλον

Το σώμα ως σύμβολο του ερωτισμού απασχόλησε την τέχνη καθ’ όλη την πορεία της ιστορίας της. Έχει αναδειχθεί ως τόπος, ο οποίος αφενός ενεργοποιεί ερωτικές φαντασιώσεις κι αφετέρου αποκαλύπτει στοιχεία της ενδότερης κοινωνικής δομής της εκάστοτε εποχής.

Προσκεκλημένος ομιλητής: Παναγιώτης Ευαγγελίδης, Συγγραφέας, μεταφραστής, σκηνοθέτης, σεναριογράφος

9ο Μάθημα : Πόνος∙ μέσο επιβολής εξουσίας

Ο πόνος σωματικός και ψυχικός θέτει τη σωματικότητα σε δοκιμασία, πολλές φορές αγγίζοντας τα όριά της∙ αποτελεί μέσο επιβολής πολιτικής και θρησκευτικής εξουσίας.

Προσκεκλημένος ομιλητής: Άγγελος Παπαδημητρίου, Ηθοποιός, εικαστικός, περφόρμερ

10ο Μάθημα: Αναστοχασμός και διάλυση του κανονιστικού σώματος: Προσθετική και Σαρκική Τέχνη

Η υπέρβαση της “διαφοράς” υποδεικνύει το “σμίλεμα του εαυτού” και την αναγωγή του σε ένα είδος “ζωντανού γλυπτού”, τα οποία καθιστούν το σώμα τόπο ενδεχομενικότητας, το αναδεικνύουν σε ουσία αμιγώς καλλιτεχνική, ενώ ταυτόχρονα η πρακτική τους ασκεί κριτική στην κυριαρχία συγκεκριμένων αισθητικών και πολιτισμικών προτύπων.

Προσκεκλημένοι ομιλήτες: Μαρία Παπαδημητρίου, εικαστικός, καθηγήτρια Τέχνης και Design στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και Γιώργος Τζιρτζιλάκης, Αρχιτέκτων, καθηγητής στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και καλλιτεχνικός σύμβουλος του Ιδρύματος ΔΕΣΤΕ

11ο Μάθημα : Δέρμα : Επιφάνεια διεπαφής δύο κόσμων

Η υπέρβαση του δέρματος, η επέκτασή του, ως μια πράξη ανακοπής της έννοιας του “κλειστού”. Η κήρυξη της ανάγκης “επανασχεδιασμού” ολόκληρου του σώματος μέσω των νέων μέσων και η διεύρυνση των ανθρώπινων αντιληπτικών και μηχανικών ιδιοτήτων.

Προσκεκλημένη ομιλήτρια: Εύα Στεφανή, Κινηματογραφίστρια, Επίκουρη καθηγήτρια στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών

12ο Μάθημα : Ενσώματη εγγραφή του κυρίαρχου κοινωνικοπολιτικού κώδικα

Σώμα και κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα, αδιάλειπτα διασταυρούμενα και διαπλεκόμενα. Η βιωματική σύλληψη του κόσμου μορφοποιημένη ως ενσώματη καταγγελία της καθεστηκυίας τάξης πραγμάτων, εγκαθιδρύει μια συνθήκη αποκάλυψης πραγμάτων στις δυσδιάκριτες διαστάσεις τους.

Προσκεκλημένη ομιλήτρια: Αιμιλία Παπαφιλίππου, Εικαστικός