Σμύρνη: Η καταστροφή μιας κοσμοπολίτικης πόλης (1900 – 1922)

Ενενήντα χρόνια μετά την καταστροφή της Σμύρνης, αρχίζουν οι προβολές του πολυσυζητημένου ντοκιμαντέρ της Μαρίας Ηλιού …

που τελεί υπό την αιγίδα του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας, ΣΜΥΡΝΗ: Η ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΜΙΑΣ ΚΟΣΜΟΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΠΟΛΗΣ 1900-1922, στις κινηματογραφικές αίθουσες της Ελλάδας στις 13 Σεπτεμβρίου 2012.

Μετά τη μεγάλη επιτυχία που σημείωσε το ντοκιμαντέρ αλλά και η ομότιτλη φωτογραφική έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη από τον Ιανουάριο έως τον Μάρτιο του 2012 (σκηνοθεσία και επιμέλεια της έκθεσης Μαρίας Ηλιού, ιστορικός σύμβουλος Αλέξανδρος Κιτροέφ, παραγωγή ΠΡΩΤΕΑΣ) 90 χρόνια μετά τη φωτιά της Σμύρνης που ξέσπασε στις 13-14 Σεπτεμβρίου του 1922, αρχίζουν οι προβολές στις κινηματογραφικές αίθουσες πανελλαδικά στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη και στην Πάτρα. Σύντομα η ταινία θα προβληθεί στη Βέροια και άλλες πόλεις της Ελλάδας.

Στην Αθήνα συγκεκριμένα το ντοκιμαντέρ θα προβάλλεται καθημερινά από τις 13 Σεπτεμβρίου, στον κινηματογράφο ΕΛΛΗ, (Ακαδημίας 64) στην ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ (Ιερά οδός 48 & Μεγάλου Αλεξάνδρου) και  στο ΚΗΦΙΣΙΑ CINEMAX 1-2 (Λ. Κηφισίας 245, Ζηρίνειο).

 
Παράλληλα στο ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ στην Πειραιώς 138, κάθε Κυριακή από τις 23 Σεπτεμβρίου ως και τις 14 Οκτωβρίου τα πρωινά θα προβάλλεται η ΣΜΥΡΝΗ και κατά αποκλειστικότητα η δεύτερη ταινία της Μαρίας Ηλιού, ΔΙΩΓΜΟΣ ΚΑΙ ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ ΠΛΗΘΥΣΜΩΝ: ΤΟΥΡΚΙΑ- ΕΛΛΑΔΑ: 1922-1923. (Ώρες προβολών: 11.00 και 1.00 αντίστοιχα)

Στη Θεσσαλονίκη οι προβολές θα αρχίσουν στις 13 Σεπτεμβρίου στον κινηματογράφο ΟΛΥΜΠΙΟΝ και θα διαρκέσουν ως τις 26 Σεπτεμβρίου. Στην Καλαμαριά οι προβολές θα γίνουν στον κινηματογράφο ΣΤΕΡ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ. Μετά τη λήξη των προβολών στο ΟΛΥΜΠΙΟΝ, οι προβολές θα συνεχιστούν στο ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ από 27 Σεπτεμβρίου. Τα έσοδα από την πρώτη μέρα προβολών στο ΟΛΥΜΠΙΟΝ θα διατεθούν στο ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΟ του Δήμου Θεσσαλονίκης και στο ΕΜΕΙΣ.

Στις 21 Σεπτεμβρίου εγκαινιάζεται η ομότιτλη φωτογραφική έκθεση ΣΜΥΡΝΗ: Η ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΜΙΑΣ ΚΟΣΜΟΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΠΟΛΗΣ: 1900-1922 με το σπάνιο και ανέκδοτο οπτικό υλικό της ταινίας από αρχεία της Αμερικής και της Ευρώπης στο ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΤΕΧΝΗΣ η οποία θα διαρκέσει ως τα τέλη Δεκεμβρίου. Παράλληλες πρωινές προβολές του ντοκιμαντέρ θα αρχίσουν στο ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΤΕΧΝΗΣ από τις 27 Σεπτεμβρίου.

Στις 13 Σεπτεμβρίου η ταινία θα αρχίσει να προβάλλεται στην Πάτρα στο STER VESO MARE και προσεχώς στη Βέροια, Ηράκλειο, Ρέθυμνο, Χανιά και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας.

 
Η σκηνοθέτις και επιμελήτρια της έκθεσης Μαρία Ηλιού και ο ιστορικός Αλέξανδρος Κιτροέφ, που είχαν παρουσιάσει το 2007 στο Μουσείο Μπενάκη Το Ταξίδι. Το Ελληνικό Όνειρο στην Αμερική (επιλογή του American Film Institute στη Washington DC ανάμεσα στις 20 καλύτερες Ευρωπαϊκές ταινίες του 2008 -The European Showcase- και βραβείο καλύτερου ιστορικού ντοκιμαντέρ στο Φεστιβάλ του Houston) μετά από τέσσερα χρόνια συνεργασίας και έρευνας στην Ευρώπη και την Αμερική, φέρνουν πίσω στο κοινό, εικόνες ξεχασμένες σε «κλειστά» αρχεία αλλά και μια νέα οπτική που συμπεριλαμβάνει όλες τις κοινότητες στη ζωή της Σμύρνης, καθώς και τα δραματικά γεγονότα του 1922.

Το ιστορικό ντοκιμαντέρ και η έκθεση είναι μεγάλης σημασίας όχι μόνο γιατί το ελληνικό κοινό θα δει άγνωστες εικόνες από τη Σμύρνη, αλλά και γιατί συγχρόνως οι δυο συνεργάτες, φέρνουν μια νέα ματιά στον τρόπο με τον οποίο διηγούνται την ιστορία. Μια ματιά που κρατά αποστάσεις τόσο από μια υπέρμετρα εθνικιστική αφήγηση όσο και από νεώτερες απόπειρες που αποσιωπούσαν τα τραγικά γεγονότα της καταστροφής, παραμορφώνοντας την αλήθεια.

Ενενήντα χρόνια μετά την καταστροφή, οι δυο συνεργάτες θέλουν να τιμήσουν τον κόσμο που χάθηκε το 1922 αλλά και συγχρόνως την επιστήμη της ιστορίας. Ιστορικοί από την Αμερική και την Ευρώπη μιλούν για τη μεγάλη Ιστορία, ενώ Σμυρνιοί, πρώτης, δεύτερης και τρίτης γενιάς, αφηγούνται τις προσωπικές τους ιστορίες. Μάλιστα, τρεις από αυτούς, ξετυλίγουν οικογενειακές μικροϊστορίες σε σχέση με τα γεγονότα, από την Ελληνική, την Αρμενική και την Τουρκική πλευρά, από τα χρόνια του κοσμοπολιτισμού ως τα χρόνια της καταστροφής.

Το ντοκιμαντέρ τεκμηριώνεται με σπάνιο φωτογραφικό και κινηματογραφικό υλικό που σταχυολογήθηκε από αρχεία της Αμερικής και της Ευρώπης. Για πρώτη φορά δημοσιεύονται άγνωστες εικόνες της Σμύρνης από ιδιωτικές συλλογές, όπως αυτή του Pierre de Gigord, και από τα αρχεία της Library of Congress, του Πανεπιστημίου του Princeton και του Harvard, του Near East Relief, του Imperial War Museum, της Pathe, της Albert Kahn Fondation και άλλων ιδρυμάτων της Ελλάδας και του εξωτερικού.

Για την ηχητική επένδυση της ταινίας η μοντέρ εικόνας και ήχου Αλίκη Παναγή χρησιμοποίησε ήχους εποχής προκειμένου να ζωντανέψουν τα γεγονότα, ενώ ο μουσικός Νίκος Πλατύραχος, βασίστηκε σε τραγούδια από τη Σμύρνη και επιτυχίες της εποχής για να συνθέσει την πρωτότυπη μουσική του.

Η ταινία άρχισε με εξαιρετική επιτυχία την ευρωπαϊκή της πορεία από τη Βιέννη στις 20 Ιουνίου στον κινηματογράφο GARTENBAUKINO σε μια προβολή της ΣΜΥΡΝΗΣ που διοργανώθηκε σε συνεργασία ΠΡΩΤΕΑ, PROTEUS NY INC και ECHO100PLUS & ΔΕΣΜΟΣ με στόχο την οικονομική ενίσχυση σε τρόφιμα και φάρμακα των ελληνικών οικογενειών στην Ελλάδα που έχουν πληγεί από την κρίση.

Στην αμερικανική ήπειρο το ντοκιμαντέρ θα πρωτοπαρουσιαστεί στις 10 Οκτωβρίου στον Κινηματογράφο Paris, την πρώτη βραδιά του Ελληνικού Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Νέας Υόρκης.

Στην Αγγλία η ταινία θα αρχίσει να προβάλλεται στις 26 Ιανουαρίου 2013 στο ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ του Λονδίνου, όπου θα φιλοξενηθεί και η φωτογραφική έκθεση.

Στην Ελλάδα το φωτογραφικό λεύκωμα που βασίζεται στο υλικό της ταινίας και της έκθεσης που ξεκίνησε στις αρχές του 2012 στο ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ και συνεχίζεται το φθινόπωρο και το χειμώνα του 2012 στο ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΤΕΧΝΗΣ στη Θεσσαλονίκη θα εκδοθεί το Σεπτέμβριο του 2012 από τις εκδόσεις ΜΙΝΩΑΣ και τον ΠΡΩΤΕΑ σε συνεργασία με το ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ.

Το ντοκιμαντέρ, η φωτογραφική έκθεση και το φωτογραφικό λεύκωμα, βασίζονται στην ιδέα ότι η κοσμοπολίτικη Σμύρνη παρ’ όλο που καταστράφηκε με τραγικό τρόπο, εξακολουθεί να υπάρχει. Εξακολουθεί να είναι μια ιδέα, ένας τρόπος ζωής, που έχει να κάνει με τον κοσμοπολιτισμό, τη Σμύρνη της χαράς της ζωής αλλά και των θρήνων. Τη Σμύρνη μπορεί να την έχει κανείς πάντα μαζί του.

Συντελεστές ταινίας

Ομιλητές: Giles Milton (συγγραφέας του βιβλίου Χαμένος Παράδεισος και βασικός ομιλητής της ταινίας), Αλέξανδρος Κιτροέφ (Haverford College), Θάνος Βερέμης (Πανεπιστήμιο Αθηνών), Βικτώρια Σολομωνίδου (Fellow, Kings College και δεύτερης γενιάς, με καταγωγή από τη Σμύρνη), Ελένη Mπαστέα (New Mexico University και τρίτης γενιάς, με καταγωγή από τη Σμύρνη), Leyla Neyzi (Sabanci University), Jack Nalbantian (Γεννημένος στη Σμύρνη).

Σκηνοθεσία, επιμέλεια: Μαρία Ηλιού
Ιστορικός Σύμβουλος: Αλέξανδρος Κιτροέφ
Μουσική: Νίκος Πλατύραχος
Μοντάζ: Αλίκη Παναγή
Διεύθυνση Φωτογραφίας: Allen Moore
Ηχολήπτης: John Zecca
Μιξάζ: Γιώργος Μικρογιαννάκης
Διεύθυνση Παραγωγής: Melissa Hibard
Παραγωγή: ΠΡΩΤΕΑΣ μη κερδοσκοπική εταιρεία
Διάρκεια ντοκιμαντέρ: 87’.

Η συλλογή και η συντήρηση του αρχειακού οπτικού υλικού πραγματοποιήθηκαν από τον μη κερδοσκοπικό οργανισμό ΠΡΩΤΕΑΣ με την χορηγία του ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΜΠΟΔΟΣΑΚΗ. Η σπάνια ταινία του Robert Davidian που βρέθηκε στο Los Angeles συντηρήθηκε στο Colorlab στην Washington, DC.

ΠΡΕΜΙΕΡΑ: ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
13 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2012, στις 20.00

ΠΡΩΙΝΕΣ ΠΡΟΒΟΛΕΣ ΓΙΑ ΣΧΟΛΕΙΑ
Πρωινές προβολές για σχολεία, μπορούν να γίνουν από 13 Σεπτεμβρίου αλλά και μετά τη λήξη των προβολών για το κοινό. Επειδή υπάρχει μεγάλη ζήτηση είναι καλό τα ενδιαφερόμενα σχολεία να κάνουν κρατήσεις όσο το δυνατόν νωρίτερο. Στοιχεία επικοινωνίας με τους χώρους προβολών στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και την Πάτρα:

ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ
ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
Από 13 Σεπτεμβρίου 2012
Κατερίνα Γεωργίου, τηλ. 210 36 12 046 (Βιβλιοθήκη), 9 π.μ.- 3 μ.μ.

ΚΗΦΙΣΙΑ CINEMAX 1-2
Από 13 Σεπτεμβρίου 2012
Σοφία Κατσαρού, τηλ. 210 38 07 334, 9 π.μ. – 5 μ.μ.

ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
ΟΛΥΜΠΙΟΝ 
Από 13 Σεπτεμβρίου 2012
Νίκη Χουλιάρα,  τηλ. 2310 37 86 36, 9 π.μ.- 3 μ.μ.

ΣΤΗΝ ΠΑΤΡΑ
STERVESOMARE
Από 13 Σεπτεμβρίου 2012
Χαρά Αρβανίτη, τηλ. 2610- 314309, 10 π.μ. – 6 μ.μ.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΑΙ ΠΡΩΙΝΕΣ ΠΡΟΒΟΛΕΣ ΓΙΑ ΣΧΟΛΕΙΑ
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΤΕΧΝΗΣ
Από 21 Σεπτεμβρίου- τέλη Δεκεμβρίου 2012
Φωτογραφική έκθεση
Από 27 Σεπτεμβρίου- τέλη Δεκεμβρίου
και πρωινές προβολές
Βίλλυ Πολυζούλη (Πρωτοβάθμια), Χριστίνα Μαβίνη (Δευτεροβάθμια),
τηλ. 2310 28 12 12, 10 π.μ.- 4.30 μ.μ.

ΑΠΟ ΠΕΜΠΤΗ 13 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ
ΑΘΗΝΑ

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΕΛΛΗ
ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ 64

ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
ΙΕΡΑ ΟΔΟΣ 48 & ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ 134-136

ΚΗΦΙΣΙΑ CINEMAX 1-2
Λ. ΚΗΦΙΣΙΑΣ 245, ΖΗΡΙΝΕΙΟ

AΠΟ 23.9 έως και 14.10, κάθε Κυριακή πρωί
ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
ΠΕΙΡΑΙΩΣ 138
ΠΡΟΒΟΛΕΣ ΤΗΣ “ΣΜΥΡΝΗΣ” & ΤΗΣ ΤΑΙΝΙΑΣ “ΔΙΩΓΜΟΣ
& ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ ΠΛΗΘΥΣΜΩΝ, ΤΟΥΡΚΙΑ- ΕΛΛΑΔΑ 1922-1924”
(ΚΑΤΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ)

ΑΠΟ ΠΕΜΠΤΗ 13 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΟΛΥΜΠΙΟΝ
ΠΛΑΤΕΙΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ 10 

STER ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
ΤΟΜΠΑΖΗ 15, ΠΥΛΑΙΑ 

ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΗ ΛΗΞΗ ΤΩΝ ΠΡΟΒΟΛΩΝ ΣΤΟΥΣ
ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥΣ Α ΠΡΟΒΟΛΗΣ 

ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
ΛΙΜΑΝΙ, ΑΠΟΘΗΚΗ Α
ΑΠΟ 27 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ

ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΤΕΧΝΗΣ
ΕΓΝΑΤΙΑΣ 154 (ΕΝΤΟΣ ΔΕΘ-HELEXPO)
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΑΝΕΚΔΟΤΟ ΟΠΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΤΗΣ ΤΑΙΝΙΑΣ & ΠΡΟΒΟΛΕΣ

ΑΠΟ 21 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ- TΕΛΗ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ
Φωτογραφική έκθεση
ΑΠΟ 27 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ- ΤΕΛΗ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ
Παράλληλες πρωινές προβολές της ταινίας

ΑΠΟ ΠΕΜΠΤΗ 13 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ
ΠΑΤΡΑ
STER VESO MARE
AKTΗ ΔΥΜΑΙΩΝ 17

ΠΡΟΣΕΧΩΣ ΠΡΟΒΟΛΕΣ ΣΤΗΝ BEΡΟΙΑ,
ΗΡΑΚΛΕΙΟ, ΡΕΘΥΜΝΟ, ΧΑΝΙΑ & ΜΥΤΙΛΗΝΗ

Φωτογραφίες θέματος:

1. SMYRNA_Sporting Club 1919_Copyright Imperial War Museum

ΣΜΥΡΝΗ, 1919. Έλληνες, Αρμένιοι και Λεβαντίνοι παρακολουθούν την άφιξη του συμμαχικού στόλου στη Σμύρνη από το Sporting Club. ευγενική παραχώρηση, Ιmperial War Museum

2. SMYRNA_Copyright Library of Congress

ΣΜΥΡΝΗ, αρχές 20ου αιώνα, Η Προκυμαία, Ευγενική παραχώρηση, Library of Congress