Σμύρνη. Η Καταστροφή μιας κοσμοπολίτικης πόλης 1900-1922: Έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη

Το Μουσείο Μπενάκη παρουσιάζει την έκθεση «Σμύρνη. Η Καταστροφή μιας κοσμοπολίτικης πόλης 1900-1922» η οποία θα …

διαρκέσει από τις 25 Ιανουαρίου έως τις 18 Μαρτίου 2012.

Την Δευτέρα 23 Ιανουαρίου 2012, στις 20.00, στο Αμφιθέατρο του Κτηρίου της οδού Πειραιώς του Μουσείου Μπενάκη θα πραγματοποιηθεί η πρώτη προβολή του ντοκιμαντέρ με τίτλο Σμύρνη: Η καταστροφή μιας κοσμοπολίτικης πόλης, 1900-1922. Την ταινία συνοδεύει ομότιτλη φωτογραφική έκθεση η οποία εγκαινιάζεται την επόμενη μέρα, Τρίτη 24 Ιανουαρίου στις 20.00 στην αίθουσα Σπυρίδωνος και Ευρυδίκης Κωστοπούλου του Κεντρικού Κτηρίου του Μουσείου Μπενάκη.

Κατά τη διάρκεια της έκθεσης (25 Ιανουαρίου – 11 Μαρτίου 2012) το κοινό θα έχει την ευκαιρία να παρακολουθήσει μια σειρά προβολών του ντοκιμαντέρ στο αμφιθέατρο του ιδίου κτηρίου (Κουμπάρη 1).

Η σκηνοθέτις και επιμελήτρια Μαρία Ηλιού και ο ιστορικός Αλέξανδρος Κιτροέφ, που είχαν παρουσιάσει το 2007 στο Μουσείο Μπενάκη Το Ταξίδι. Το Ελληνικό Όνειρο στην Αμερική -επιλογή του American Film Institute στη Washington DC ανάμεσα στις 20 καλύτερες Ευρωπαϊκές ταινίες του 2008 (The European Showcase) και βραβείο καλύτερου ιστορικού ντοκιμαντέρ στο Φεστιβάλ του Houston)- μετά από τέσσερα χρόνια συνεργασίας και έρευνας σε Ευρώπη και Αμερική, φέρνουν πίσω στο κοινό, εικόνες ξεχασμένες σε «κλειστά» αρχεία αλλά και μια νέα οπτική που συμπεριλαμβάνει όλες τις κοινότητες στη ζωή της Σμύρνης, καθώς και τα δραματικά γεγονότα του 1922.

Το ιστορικό ντοκιμαντέρ και η έκθεση είναι μεγάλης σημασίας όχι μόνο γιατί το ελληνικό κοινό θα δει άγνωστες εικόνες από τη Σμύρνη αλλά και γιατί συγχρόνως οι δύο συνεργάτες, φέρνουν μια νέα ματιά στον τρόπο με τον οποίο διηγούνται την ιστορία. Μια ματιά που κρατά αποστάσεις τόσο από μια υπέρμετρα εθνικιστική αφήγηση όσο και από νεώτερες απόπειρες που αποσιωπούν τα τραγικά γεγονότα της καταστροφής, παραμορφώνοντας την αλήθεια. Ενενήντα χρόνια μετά την καταστροφή, οι δυο συνεργάτες θέλουν να τιμήσουν τον κόσμο που χάθηκε το 1922 αλλά και συγχρόνως την επιστήμη της ιστορίας.

Ιστορικοί από την Αμερική και την Ευρώπη μιλούν για την μεγάλη Ιστορία ενώ Σμυρνιοί, πρώτης, δεύτερης και τρίτης γενιάς, αφηγούνται τις προσωπικές τους ιστορίες. Μάλιστα, τρεις από αυτούς, ξετυλίγουν οικογενειακές μικροιστορίες σε σχέση με τα γεγονότα, από την Ελληνική, την Αρμενική και την Τουρκική πλευρά, από τα χρόνια του κοσμοπολιτισμού ως τα χρόνια της καταστροφής.

Το ντοκιμαντέρ και η ομώνυμη φωτογραφική έκθεση τεκμηριώνονται με σπάνιο φωτογραφικό και κινηματογραφικό υλικό που σταχυολογήθηκε από αρχεία της Αμερικής και της Ευρώπης. Για πρώτη φορά δημοσιεύονται άγνωστες εικόνες της Σμύρνης από ιδιωτικές συλλογές, όπως αυτή του Pierre De Gigord, και από τα αρχεία της Library of Congress, του Πανεπιστημίου του Princeton και του Harvard, του Near East Relief, του Imperial War Museum, της Pathe, του Albert Kahn Fondation και άλλων ιδρυμάτων της Ελλάδας και του εξωτερικού.

Για την ηχητική επένδυση της ταινίας η μοντέρ Αλίκη Παναγή χρησιμοποίησε ήχους εποχής προκειμένου να ζωντανέψουν τα γεγονότα, ενώ ο μουσικός Νίκος Πλατύραχος, βασίστηκε σε τραγούδια από τη Σμύρνη και επιτυχίες της εποχής για να συνθέσει την πρωτότυπη μουσική του.

Το ντοκιμαντέρ και η φωτογραφική έκθεση βασίζονται στην ιδέα ότι η Σμύρνη παρ’ όλο που καταστράφηκε με τραγικό τρόπο κατά κάποιο τρόπο εξακολουθεί να υπάρχει. Εξακολουθεί να είναι μια ιδέα, ένας τρόπος ζωής, που έχει να κάνει με τον κοσμοπολιτισμό, τη Σμύρνη της χαράς της ζωής αλλά και των θρήνων. Τη Σμύρνη μπορεί να την έχει κανείς πάντα μαζί του.

Συντελεστές ταινίας

Σκηνοθεσία, επιμέλεια: Μαρία Ηλιού
Ιστορικός Σύμβουλος: Αλέξανδρος Κιτροέφ
Ομιλητές: Giles Milton (συγγραφέας του βιβλίου Χαμένος Παράδεισος και βασικός ομιλητής της ταινίας), Αλέξανδρος Κιτροέφ (Haverford College), Θάνος Βερέμης (Πανεπιστήμιο Αθηνών), Βικτώρια Σολομωνίδη (Fellow, Kings College και δεύτερης γενιάς, με καταγωγή από τη Σμύρνη), Ελένη Mπαστέα (New Mexico University και τρίτης γενιάς, με καταγωγή από τη Σμύρνη), Leyla Neyzi (Sabanci University), Jack Nalbantian (Γεννημένος στη Σμύρνη).
Μουσική: Νίκος Πλατύραχος
Μοντάζ: Αλίκη Παναγή
Διεύθυνση Φωτογραφίας: Allen Moore 
Ηχολήπτης: John Zecca
Μιξάζ: Γιώργος Μικρογιαννάκης
Παραγωγή: ΠΡΩΤΕΑΣ μη κερδοσκοπική εταιρεία

Διοργάνωση: Μουσείο Μπενάκη, μη κερδοσκοπική εταιρία ΠΡΩΤΕΑΣ και Fulbright
 

Το δεύτερο project των ίδιων συνεργατών με τίτλο ΑΠΟ ΤΟ ΔΙΩΓΜΟ ΩΣ ΤΗΝ ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ 1922-1923 θα παρουσιαστεί στο Μουσείο Μπενάκη από  28 Μαρτίου έως 29 Απριλίου 2012.

Φωτογραφίες θέματος:

 1. Το λιμάνι της Σμύρνης στις αρχές του 20ού αιώνα. © Library of Congress

2. Η προκυμαία της Σμύρνης στις αρχές του 20ού αιώνα. © Library of Congress

3. Η προκυμαία της Σμύρνης στις αρχές του 20ού αιώνα. © Συλλογή Pierre De Gigord

4. Πλατεία της Σμύρνης στις αρχές του 20ού αιώνα. © Συλλογή Pierre De Gigord

5.  Πλατεία της Σμύρνης στις αρχές του 20ού αιώνα. © Συλλογή Pierre De Gigord

Η έκθεση ΣΜΥΡΝΗ. Η καταστροφή μιας κοσμοπολίτικης πόλης 1900-1922 θα παραταθεί μέχρι τις 18 Μαρτίου 2012. Μετά τις 26 Φεβρουαρίου οι προβολές του ντοκιμαντέρ (διάρκεια 87’) θα συνεχιστούν:

Οι προβολές διαμορφώνονται ως εξής:

ΠΡΟΒΟΛΕΣ στο αμφιθέατρο του Κεντρικού Κτηρίου:

Δευτέρα, Τετάρτη, Παρασκευή, Σάββατο: 11.00, 13.00, 15.00

Πέμπτη: 11.00, 13.00, 15.00, 17.00, 19.00, 21.00

Κυριακή: 11.00, 13.00

ΕΙΔΙΚΑ τις τελευταίες μέρες της έκθεσης:

Παρασκευή 16 Μαρτίου 2012: 11.00, 13.00, 15.00, 18.00, 20.00, 22.00

Σάββατο 17 Μαρτίου 2012: 11.00, 13.00, 15.00, 18.00, 20.00, 22.00

Κυριακή 18 Μαρτίου 2012: 11.00, 13.00, 15.00, 18.00, 20.00, 22.00

ΠΡΟΒΟΛΕΣ στο αμφιθέατρο του Κτηρίου Οδού Πειραιώς:

Παρασκευή 9 Μαρτίου 2012: 13.00, 15.00

Κυριακή 11 Μαρτίου 2012: 12.00, 14.00, 16.00

Τετάρτη 14 Μαρτίου 2012: 13.00, 15.00

Πέμπτη 15 Μαρτίου 2012: 13.00, 15.00

Παρασκευή 16 Μαρτίου 2012: 13.00, 15.00

Σαββάτο 17 Μαρτίου 2012: 13.00, 15.00

Κυριακή 18 Μαρτίου 2012: 12.00, 14.00, 16.00

Διάρκεια ντοκιμαντέρ: 87ʼ