Η Σοφία, 20 χρονών, ζει με τους γονείς της στην Καζαμπλάνκα. Ανακαλύπτει μαζί με την ξαδέρφη της ότι βρίσκεται σε άρνηση εγκυμοσύνης και γεννάει εκτός γάμου. Στο Μαρόκο η εγκυμοσύνη εκτός γάμου είναι παράνομη και τιμωρείται με φυλάκιση. Το νοσοκομείο της δίνει 24 ώρες για να δηλώσει την ταυτότητα του πατέρα πριν την καταγγείλουν στις αρχές. Ποιος είναι ο πατέρας; Πώς θα το αντιμετωπίσει η οικογένεια της;
Η Μεριέμ Μπενμπαρέκ αποφεύγοντας με τέχνη κάθε μελοδραματισμό ξετυλίγει μεθοδικά το πολύπλευρο πορτρέτο μιας νεαρής γυναίκας που πρέπει να υπερασπιστεί τη θέση της σε ένα βαθιά ανδροκρατούμενο και αυστηρά ταξικά καθορισμένο περιβάλλον φέρνοντας στο μυαλό τις καλύτερες στιγμές του Ασγκάρ Φαραντί με τις ταινίες του οποίου πολλοί κριτικοί σύγκριναν το συγκλονιστικό αυτό ντεμπούτο.
Η ΣΟΦΙΑ ξεκινά σαν ένα κλασικό οικογενειακό δράμα για να οδηγηθεί σταδιακά μέσα από ανατροπές σε κάτι πολύ μεγαλύτερο, την ακτινογραφία μιας ολόκληρης κοινωνίας όπου το χρήμα και η υποκρισία αποτελούν τις βασικές της κινητήριες δυνάμεις και που σίγουρα δεν είναι τόσο μακρινή, όσο αρχικά φαίνεται, από τη δικιά μας.
Σημείωμα της σκηνοθέτιδας
Είναι το πορτρέτο της πατρίδας μου σήμερα. Δεν ήθελα να κάνω μια ταινία που θα μιλούσε μόνο για τη θέση των γυναικών στο Μαρόκο, οι οποίες πάντα απεικονίζονται ως θύματα της πατριαρχίας, γιατί δεν πιστεύω ότι μπορούμε να μιλήσουμε για τη θέση των γυναικών στην κοινωνία αν δεν μιλήσουμε για την ίδια την κοινωνία. Η θέση της γυναίκας στην κοινωνία καθορίζεται από κοινωνικό-οικονομικό πλαίσιο στο οποίο βρίσκεται: αυτό απεικονίζει η ΣΟΦΙΑ.
Οι φόβοι των χαρακτήρων αποτελούν μια ένδειξη του πώς λειτουργεί η μαροκινή κοινωνία. Έτσι σχεδίασα την ιστορία. Η Σοφία και η Λένα μεγάλωσαν σε διαφορετικούς κύκλους. Η Σοφία προέρχεται από οικογένεια μέσης τάξης που πιστεύει στις παραδόσεις. Φοράει την παραδοσιακή τζελάμπα, τα γαλλικά της δεν είναι καλά, στοιχείο που καταδεικνύει την τάξη του καθενός στο Μαρόκο. Η Λένα από την άλλη προέρχεται από πλούσιο περιβάλλον. Τα γαλλικά της είναι καλύτερα από τα αραβικά, είναι πολύ θηλυκή, έχει κοινωνική ζωή, πανεπιστημιακή εκπαίδευση, μια Μαροκινή μητέρα και ένα Γάλλο πατέρα. Αυτοί οι παράγοντες την κάνουν πιο ελεύθερη και πιο απελευθερωμένη από ότι τη Σοφία.
Ο χαρακτήρας της Λένα κοιτάζει τον αραβικό κόσμο από την πλευρά ενός δυτικού. Η άποψη της μερικές φορές θαμπώνεται από την αυταρέσκεια της. Από την άλλη, η Λένα θα μπορούσε να ζει σε μια ξένη χώρα, αλλά επέλεξε να εργαστεί στο Μαρόκο γιατί πιστεύει ότι μπορεί να φανεί χρήσιμη στη χώρα της. Είναι ευγενική και έχει καλές προθέσεις, αλλά είναι και αφελής. Αυτό που συμβαίνει στη Σοφία την φέρνει αντιμέτωπη με μια πραγματικότητα που δεν είναι η δική της, και οι ψευδαισθήσεις της θα γκρεμιστούν. Η Λένα και η Σοφία δεν έχουν την ίδια θέση γύρω από την κατάσταση στην οποία βρίσκονται.
Στο τέλος, η αντίληψη της Σοφίας για την πραγματικότητα είναι πολύ πιο οξεία από της Λένας σε σχέση με τα κοινωνικά και οικονομικά ρίσκα τα οποία προκαλεί αυτή η εγκυμοσύνη και ο επικείμενος γάμος. Η Λένα βλέπει τη Σοφία σαν θύμα, ενώ η Σοφία αρνείται να θυματοποιηθεί.
Ο Ομάρ είναι ένα θύμα. Η γνώμη του δεν μετράει ποτέ. Υποτίθεται ότι είναι ο άνδρας της οικογένειας, αλλά δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τις νέες του ευθύνες. Είναι συναισθηματικά εύθραυστος. Όταν η Σοφία έρχεται στις ζωές τους, η μητέρα του Ομάρ καταλαβαίνει γρήγορα τι συμβαίνει και πώς μπορεί να κερδίσει από την κατάσταση. Βλέπει το γάμο σαν έναν τρόπο να ξεφύγει από τη φτώχεια ο Ομάρ και να μπορεί να καλύψει τις ανάγκες της οικογένειας του, χάρις στη δουλειά που θα του δώσει η οικογένεια της Σοφίας.
Από τη δική του πλευρά, η ταινία διερωτάται και για τη θέση των ανδρών στην κοινωνία. Οι άνδρες είναι υποχρεωμένοι να αναλάβουν τα βάρη μιας οικογένειας και βρίσκονται αντιμέτωποι με τεράστια κοινωνική πίεση. Κάποιος σαν τον Ομάρ, που προέρχεται από φτωχικό οικογενειακό περιβάλλον, δεν έχει την πολυτέλεια να αγνοήσει τις ανάγκες της οικογένειας του. Δεν είχε την ευκαιρία να ενηλικιωθεί πλήρως όταν αναγκάζεται να αναλάβει τόσες ευθύνες τόσο νωρίς. Η ΣΟΦΙΑ είναι η απεικόνιση μιας χώρας όπου ήθελα να συμπεριλάβω και τις συνθήκες στις οποίες ενηλικιώνονται και οι άνδρες και οι γυναίκες.
Συντελεστές
Σκηνοθεσία: Meryem Benm’Barek-Aloïsi
Πρωταγωνιστούν: Maha Alemi, Lubna Azabal, Sarah Perles, Faouzi Bensaïdi
