Η αρχιτέκτων και εικαστικός Νόρα Όκκα εκθέτει 33 έργα της: 22 έκτυπα αναγλύφων και 11 έκτυπα επιγραφών από τους λίθους της Μικρής Μητρόπολης που είναι σε επανάχρηση. Παράλληλα, θα εκτεθούν λιθογραφίες και σχέδια από τις συλλογές της Γενναδείου Βιβλιοθήκης, της Βιβλιοθήκης Blegen και των Αρχείων της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα, καθώς και αρχειακό υλικό από το Μουσείο Μπενάκη.
Ο βυζαντινός ναός της Θεοτόκου Γοργοεπήκοου/Αγίου Ελευθερίου, γνωστός σήμερα ως Μικρή Μητρόπολη, ενσωματώνει πολλά δομικά υλικά σε δεύτερη χρήση τα οποία τοποθετούνται χρονολογικά από τον 5ο αι. π.Χ. έως και τη μέση βυζαντινή περίοδο. Σύμφωνα με το αρχειακό υλικό, το κτίσμα προσέλκυσε το ενδιαφέρον περιηγητών, καλλιτεχνών, καθώς και μελετητών. Τα περισσότερα από τα σπόλια που τον συγκροτούν είναι τμήματα από πρωτοχριστιανικά και βυζαντινά τέμπλα, ενώ τα υπόλοιπα είναι ελληνικές και ρωμαϊκές επιτύμβιες στήλες, επιγραφές και αρχιτεκτονικά μέλη.
Η επανάχρηση παλαιότερων δομικών στοιχείων που απομακρύνθηκαν από την αρχική τους θέση, γνωστά ως σπόλια, είναι μία συνήθης πρακτική αλλά και μία φυσιολογική εξέλιξη της αρχιτεκτονικής σε ανθεκτική πέτρα. Ωστόσο, η Μικρή Μητρόπολη συνιστά ένα ιδιαίτερο δείγμα αυτής τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά: οικοδομήθηκε, κατά κύριο λόγο, με σπόλια και επιδεικνύει ένα σαφές αισθητικό πρόγραμμα στην επανάχρηση αυτή. Παρουσιάζοντας μετουσιωμένες αναπαραστάσεις των επαναχρησιμοποιημένων λίθων του αινιγματικού αυτού βυζαντινού μνημείου, η έκθεση μάς παρακινεί να αναλογιστούμε τη σχέση που αναπτύσσεται μεταξύ τεκμηρίωσης και φαντασίας, επιφάνειας και βάθους, πρωτοτυπίας και επαναχρησιμοποίησης, αρχαιότητας και νεωτερικότητας, αφαίρεσης και υλικότητας.
Την ημέρα των εγκαινίων ο καθ. Μανόλης Κορρές θα δώσει διάλεξη με θέμα Αναχρησιμοποίηση λίθων. Ναός Παναγίας Γοργοεπηκόου. Η διάλεξη θα γίνει στο αμφιθέατρο Cotsen Hall στις 19.00, ενώ θα ακολουθήσει δεξίωση στην πτέρυγα «Ιωάννης Μακρυγιάννης». Στο πλαίσιο της έκθεσης θα γίνει μία ακόμα διάλεξη από την καθ. Dale Kinney, την Τρίτη 29 Οκτωβρίου, με θέμα Spolia: Programmatic, Enigmatic, Problematic, επίσης στο αμφιθέατρο Cotsen Hall στις 19.00.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΝΟΡΑ ΟΚΚΑ
Η διεπιστημονική δημιουργική πρακτική της Νόρας Όκκα συνθέτει τις ιδιότητες του αρχιτέκτονα και του εικαστικού. Δημιουργεί χώρους, αντικείμενα, εικόνες και εκθέσεις μέσω των οποίων τα αρχιτεκτονικά, θεωρητικά και επιμελητικά πλαίσια τροποποιούνται εκ νέου. H ακαδημαϊκή και δημιουργική της έρευνα στις αρχαίες πρακτικές και τις σύγχρονες εκδοχές της πρακτικής των σπολίων έχει οδηγήσει σε μία σειρά έργων και εκθέσεων που καταδεικνύουν και εξετάζουν την ιδέα των σπολίων ως μικρογραφία της συγκρότησης της αρχιτεκτονικής. Η διπλή δομή της ερευνητικής της δράσης δημιούργησε μία μοναδική προσαρμογή της παραδοσιακής πρακτικής των ανάγλυφων χάρτινων ‘εκτύπων’ που χρησιμοποιείται στην επιγραφική, με την οποία παράγονται άμεσες και λεπτομερείς αποτυπώσεις αρχιτεκτονικών μελών που παρέχουν μια πιο συναισθηματική μετάφραση. Όπως λέει η ίδια, “προορίζεται να βιωθεί και να ερμηνευτεί ως συμβολική ανασύσταση των αυθεντικών σπολίων αλλά και ως επιτελεστική συνέχιση της σχετικής πρακτικής”.
Στις πρόσφατες παρουσιάσεις του έργου Spolia περιλαμβάνονται: 33 Μεταγραφές, Γεννάδειος Βιβλιοθήκη ASCSA, Αθήνα 2019. 22 Μεταγραφές Institute for Advanced Study, Princeton USA 2018. 11 Μεταγραφές Ιστορικό Αρχείο – Μουσείο Ηπείρου, Γενικά Αρχεία του Κράτους, Ιωάννινα 2017. 11 Μεταγραφές Εταιρεία Πατμιακού Πολιτισμού, Πάτμος 2017. 99 Μεταγραφές, Ωδείο Αθηνών, Αθήνα 2015. Στις ομαδικές παρουσιάσεις περιλαμβάνονται Το Εγχείρημα των Μουσών: Ένας Διάλογος ανάμεσα στην Τέχνη και την Επιστήμη, Σπίτι της Κύπρου, Αθήνα 2017, και Rematerialising Culture, Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, Αθήνα 2014. Αδειούχος αρχιτέκτων στην Ελλάδα, κατέχει πτυχία μάστερ Αρχιτεκτονική: Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο 2006. Ψηφιακές Τέχνες και Κινηματογράφος: Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών 2009. Σκηνογραφία: Institute of Design and Technology, Πανεπιστήμιο Καλών Τεχνών Ζυρίχης 2012 και διδακτορικό στην Επιμέλεια Αρχιτεκτονικών Εκθέσεων: Institute for Theatre, Film and Media Studies, Πανεπιστήμιο Βιέννης 2017
. Της έχουν απονεμηθεί υποτροφίες και ενισχύσεις για την έρευνά της και είχε τη γενναιόδωρη υποστήριξη από τα Ιδρύματα Κρατικών Υποτροφιών, Α. Γ. Λεβέντη, Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή, Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης και Σταύρος Νιάρχος. Αυτή την περίοδο φιλοξενείται ως Director’s Visitor στο Institute for Advanced Study του Princeton, με την έρευνά της να εστιάζει στις εκφάνσεις της πρακτικής των σπολίων στην πόλη της Βενετίας.