Spotlight στον Αμερικάνικο Κινηματογράφο: Αφιέρωμα στην Ταινιοθήκη Θεσσαλονίκης

Η Ταινιοθήκη Θεσσαλονίκης ολοκληρώνει τις προβολές της για τη φετινή κινηματογραφική σεζόν παρουσιάζοντας το spotlight στον Αμερικάνικο Κινηματογράφο, με ορισμένες από τις κορυφαίες στιγμές του αμερικανικού σινεμά που εξακολουθούν να γοητεύουν το σινεφίλ κοινό και φέρουν την υπογραφή διακεκριμένων δημιουργών: Όρσον Γουέλς, Ντένις Χόπερ, Εντ Χάρις και Πολ Όστερ. Το αφιέρωμα θα πραγματοποιηθεί από την Πέμπτη 19 έως την Κυριακή 22 Μαΐου 2016 στην αίθουσα Σταύρος Τορνές. 

Στο πλαίσιο του αφιερώματος θα προβληθούν οι ταινίες Φάλσταφ, Οι καμπάνες του μεσονυκτίου του Όρσον Γουέλς (1965), Οι ξεγραμμένοι του Ντένις Χόπερ (1980), Ερωτευμένοι έως την αιωνιότητα του Πολ Όστερ (1998) και Πόλοκ, ο ασυμβίβαστος του Εντ Χάρις (2000).

Αξίζει να θυμηθούμε ότι:

Ο Όρσον Γουέλς είχε πει για την ταινία του Φάλσταφ, οι καμπάνες του μεσονυκτίου: «Αν ήθελα να μπω στον Παράδεισο με μια ταινία, τότε θα ήταν αυτή.»

Το φιλμ Ερωτευμένοι έως την αιωνιότητα, όπου πρωταγωνιστούν οι Χάρβεϊ Καϊτέλ και Μίρα Σορβίνο, είναι η πρώτη σκηνοθετική απόπειρα του διάσημου συγγραφέα Πολ Όστερ. 

Στο φιλμ Πόλοκ, ο ασυμβίβαστος, ο χαρακτήρας του σπουδαίου αμερικανού ζωγράφου Τζάκσον Πόλοκ σκιαγραφείται με απόλυτη ευκρίνεια, δίνοντας στον Εντ Χάρις τον σπουδαιότερο ρόλο της καριέρας του.

Πρόγραμμα προβολών:

Πέμπτη 19 Μαΐου

19:00  Οι ξεγραμμένοι

21:30  Ερωτευμένοι έως την αιωνιότητα

Παρασκευή 20 Μαΐου

19:00  Φάλσταφ, οι καμπάνες του μεσονυχτίου

21:30  Πόλοκ, ο ασυμβίβαστος

Σάββατο 21 Μαΐου

19:00  Ερωτευμένοι έως την αιωνιότητα

21:30  Φάλσταφ, οι καμπάνες του μεσονυχτίου

Κυριακή 22 Μαΐου

19:00  Πόλοκ, ο ασυμβίβαστος

21:30  Οι ξεγραμμένοι

Οι ταινίες του αφιερώματος:

Φάλσταφ, Οι καμπάνες του μεσονυκτίου / Falstaff, Chimes at Midnight

(Γαλλία – Ισπανία – Ελβετία, 1965)

Σκηνοθεσία: Όρσον Γουέλς / Orson Welles. Σενάριο: William Shakespeare (θεατρικά κείμενα), Raphael Holinshed (βιβλίο), Orson Welles. Ηθοποιοί: Orson Welles, Jeanne Moreau, Margaret Rutherford. Ασπρόμαυρη, 113’.

Ο Ερρίκος ο Δ’, σφετεριστής του θρόνου της Αγγλίας, προσπαθεί να καταστείλει τις εξεγέρσεις των ευγενών που στρέφονται κατά της εξουσίας του. Ο γιος του, Χαλ, προτιμά την παρέα του Φάλσταφ, ενός εύθυμου, αρχιψευταρά γερο-γλεντζέ που ζει σε πορνείο, ο οποίος παραμυθιάζει τους πάντες, διασκεδάζει μαζί τους και χαίρεται τη ζωή. Όταν όμως ο νεαρός Χαλ ανεβαίνει στο θρόνο της Αγγλίας, ως Ερρίκος ο Ε’, απαρνείται τον πνευματικό του πατέρα και τον εξορίζει από την αυλή προδίδοντας την φιλία τους…

Αυτή η κλασική ταινία του Γουέλς, η οποία κέρδισε το βραβείο της 20ης επετείου του Φεστιβάλ Καννών το 1966, είναι το τρίτο και τελευταίο φιλμ του δημιουργού πάνω στον Σαίξπηρ μετά τον Μάκβεθ (1948) και τον Οθέλλο (1952) και αποτελείται από μια συρραφή αποσπασμάτων των έργων του Σαίξπηρ «Ερρίκος ο 4ος», «Οι εύθυμες κυράδες του Ουίνδσορ», «Ερρίκος ο 5ος» και «Ριχάρδος ο 2ος», σε μια θαυμάσια κινηματογραφική σύνθεση. Πρόκειται για την τελευταία ολοκληρωμένη ταινία του Γουέλς και ένα από τα λιγότερο γνωστά δημιουργήματα της καλλιτεχνικής ιδιοφυΐας του. Το Φάλσταφ είναι ένα παραμύθι σχετικά με την ελαφρότητα και τη βία της εξουσίας και μαζί ένα πικρό αυτοβιογραφικό σχόλιο για τη σημασία του να μένεις πιστός στα ιδανικά σου και να εισπράττεις στο τέλος, σχεδόν νομοτελειακά και αναπόφευκτα, την προδοσία. Πολλοί θεωρούν τον Φάλσταφ ως την πιο εμπνευσμένη σαιξπηρική διασκευή που έκανε ο Γουέλς, κυρίως για την επιλογή του να βάλει στο κέντρο της ταινίας έναν από τους ήρωες που επανέρχονται πιο συχνά απ’ όλους στο έργο του Σαίξπηρ, καθώς και να μεταφέρει -ακόμη μια φορά- με τον απαράμιλλο κινηματογραφικό του τρόπο, μια ιστορία εξουσίας, διαφθοράς, προδοσίας και βίας που τελικά μιλά για την ανθρώπινη φιλοδοξία, τη ματαιοδοξία και το άδοξο τέλος των προσδοκιών… Ο ίδιος ο Γουέλς ερμηνεύει εκπληκτικά τον ρόλο του Φάλσταφ, συνεπικουρούμενος από μια πλειάδα κορυφαίων ηθοποιών: σερ Τζον Γκίλγουντ, Ζαν Μορό, Μάργκαρετ Ράδερφορντ, Φερνάντο Ρέι, Κιθ Μπάξτερ, Μαρίνα Βλαντί και με αφηγητή τον Ραλφ Ρίτσαρντσον. Έχει πει ο Γουέλς πως «αν ήθελα να μπω στον Παράδεισο με μια ταινία, τότε θα ήταν αυτή».

Οι ξεγραμμένοι / Out of the Blue

(ΗΠΑ, 1980)

Σκηνοθεσία: Ντένις Χόπερ / Dennis Hopper. Σενάριο: Leonard Yakir, Brenda Nielson. Ηθοποιοί: Linda Manz, Dennis Hopper, Sharon Farrell. Έγχρωμη, 94’.

Η ταινία περιστρέφεται γύρω από τη Σιμπί (θαυμάσια ερμηνευμένη από την Λίντα Μαντζ), ένα μοναχικό δεκαπεντάχρονο κορίτσι, μέλος μια διαλυμένης οικογένειας που ζει σε μια μικρή επαρχιακή πόλη του Τέξας. Ο πατέρας της είναι ένας μηχανόβιος, πρώην κατάδικος, και η μητέρα της ναρκομανής. Ανάμεσά τους, η νεαρή έφηβη, σε κατάσταση ψυχικής σύγχυσης και αποπροσανατολισμού, προσπαθεί να ξεφύγει από το κοινωνικό και οικογενειακό της αδιέξοδο, υιοθετώντας μια βίαιη και επιθετική στάση ζωής στα πρότυπα του πανκ κινήματος. Για να μεγαλώσει και να βρει τον δρόμο της, πρέπει να ανακαλύψει τον τρόπο να ξεπεράσει την τραυματική της εξάρτηση από την οικογένεια…

Ένα ασυμβίβαστο και οργισμένο φιλμ που εστιάζει στις προβληματικές όσο και επικίνδυνες διαδρομές προς την ενηλικίωση, αποκαλύπτοντας με ωμότητα αλλά και ειλικρίνεια τη σκοτεινή πλευρά της οικογένειας και την πλάνη του αμερικανικού ονείρου. Σκηνοθετεί και παίζει τον -«κομμένο και ραμμένο» στα μέτρα του- ρόλο του πατέρα ο «ξένοιαστος καβαλάρης» Ντένις Χόπερ, ένας από τους λίγους αυθεντικούς αντι-ήρωες του «άλλου» αμερικανικού σινεμά.

Ερωτευμένοι έως την αιωνιότητα / Lulu on the Bridge

(ΗΠΑ, 1998)

Σκηνοθεσία – σενάριο: Πολ Όστερ / Paul Auster. Ηθοποιοί: Harvey Keitel, Mira Sorvino, Richard Edson. Έγχρωμη, 103’.

Μια ερωτική ιστορία, δοσμένη με τον τρόπο του μαγικού ρεαλισμού, που καταγράφει την ιστορία ενός σαξοφωνίστα ο οποίος μετά από ένα ατύχημα δεν μπορεί να παίξει μουσική. Μία μυστηριώδης πέτρα που θα ανακαλύψει, θα τον φέρει κοντά σε  μια νεαρή ηθοποιό, αλλά και στον ίδιο του τον εαυτό…

Ο διάσημος συγγραφέας Πολ Όστερ, μετά από δύο συνεργασίες με τον σκηνοθέτη Γουέιν Γουάνγκ (Καπνός, Blue in the Face), παρουσιάζει την πρώτη του σκηνοθετική απόπειρα το 1998, εμπνευσμένος από τον χαρακτήρα της ηθοποιού Λουίζ Μπρούκς. Το Ερωτευμένοι έως την αιωνιότητα είναι ένα εξαιρετικό δείγμα μαγικού ρεαλισμού στον κινηματογράφο, αμφιταλαντευόμενο συνεχώς ανάμεσα στο φανταστικό και την πραγματικότητα, το λυρισμό και το ρεαλισμό, το συναίσθημα και την αλληγορία. Εμπνευσμένος από το μύθο του «Κουτιού της Πανδώρας», ο Όστερ σκηνοθετεί μερικές υπέροχες σκηνές κινηματογραφικής αλληγορίας, σε ένα φιλμ που υμνώντας τον έρωτα, τον εξισώνει με τη δημιουργία και την τέχνη. Η μουσική των Τζον Λιούρι και Γκρέαμ Ρέβελ αποτελεί την υπεραξία της ταινίας, ενώ οι ερμηνείες των Χάρβεϊ Καϊτέλ και Μάιρα Σορβίνο είναι εξαιρετικές. 

Πόλοκ, ο ασυμβίβαστος / Pollock

(ΗΠΑ, 2000)

Σκηνοθεσία: Εντ Χάρις / Ed Harris. Σενάριο: Barbara Turner, Susan Emshwiller. Ηθοποιοί: Ed Harris, Marcia Gay Harden, Robert Knott. Έγχρωμη, 122’.

Τη βιογραφία του διάσημου ζωγράφου Τζάκσον Πόλοκ εξιστορεί στην πρώτη του σκηνοθετική απόπειρα ο αμερικανός ηθοποιός Εντ Χάρις, εστιάζοντας στα τελευταία δεκαπέντε χρόνια της ταραχώδους ζωής του. Από την περίοδο όπου ζωγράφιζε σ’  ένα μικρό διαμέρισμα της Νέας Υόρκης μέχρι το τραγικό του τέλος, το 1956, η ταινία αφηγείται την πορεία ενός καλλιτέχνη μέσα από την πάλη με τους εσωτερικούς του δαίμονες, τη σχέση με την γυναίκα του και την ανάγκη του για έκφραση και αποδοχή τόσο της τέχνης όσο και της προσωπικότητάς του.

Βασικός εκπρόσωπος του αφηρημένου εξπρεσιονισμού, ο Πόλοκ υπήρξε ένας από τους σπουδαιότερους ζωγράφους της εποχής του. Επηρεασμένος από το έργο και την ιδιαίτερη προσωπικότητά του, ο Εντ Χάρις σκηνοθέτησε τη βιογραφία του, ενσαρκώνοντας παράλληλα και τον πρωταγωνιστικό ρόλο. Με μία μεστή αφήγηση και παραθέτοντας στον φιλμικό του χρόνο τις σημαντικότερες στιγμές της ζωής του Πόλοκ, ο Εντ Χάρις καταφέρνει να αποτυπώσει τη διαρκή εσωτερική μάχη του καλλιτέχνη ανάμεσα στην αμφισβήτηση των ικανοτήτων του και τη δημιουργική του έξαρση. Ο χαρακτήρας του μεγάλου ζωγράφου σκιαγραφείται με απόλυτη ευκρίνεια, δίνοντας στον Εντ Χάρις τον σπουδαιότερο ρόλο της καριέρας του. Δίπλα του, η εξαιρετική Mάρσια Χάρντεν, στο ρόλο της συζύγου του ζωγράφου Λι Κράσνερ, κέρδισε το Όσκαρ Β’ γυναικείου ρόλου για την ερμηνεία της. Η ταινία είναι βασισμένη στη βιογραφία του Πόλοκ από τους Στίβεν Νάιφεχ  και Γκρέγκορι Σμιθ, που κέρδισε το βραβείο Πούλιτζερ.