Stamboul Train, του Γκράχαμ Γκρην στο Ρουφ

Το συναρπαστικό μυθιστόρημα, που καθιέρωσε τον Graham Greene ως έναν από τους σπουδαιότερους συγγραφείς της αγγλικής λογοτεχνίας του 20ου αιώνα, παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα, σε μετάφραση και διασκευή του Ιωσήφ Βαρδάκη.

Το έργο διαδραματίζεται παραμονές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου κατά τη διάρκεια ενός 3ήμερου ταξιδιού με το Οrient Express από την Οστάνδη στην Κωνσταντινούπολη. Ένα περιπετειώδες και μοιραίο για τους επιβάτες του, ταξίδι. Ο εύπορος εβραίος επιχειρηματίας, η φτωχή χορεύτρια, η σκληρή δημοσιογράφος, ο φιλόδοξος συγγραφέας, ο στυγνός δολοφόνος, ο κυνηγημένος επαναστάτης είναι πρόσωπα μοναχικά, outsiders της κατεστημένης ζωής, που κινούνται στα όρια του γκροτέσκο και του μελοδραματικού. «Ταξιδεύουν» μεταφορικά μέσα στις βασανισμένες τους ψυχές αλλά οι πράξεις τους έχουν ρεαλιστικές συνέπειες για τους ίδιους και τους συνεπιβάτες τους. Μέσα στο εν κινήσει τρένο η δράση έρχεται ξαφνικά και απότομα χωρίς όμως να έχει ίχνος λάμψης και ηρωισμού.

Η Τατιάνα Λύγαρη σημειώνει: «Το έργο διαδραματίζεται στην τόσο ενδιαφέρουσα, ιστορικά και κοινωνικά, περίοδο του μεσοπολέμου στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού με το θρυλικό τρένο Orient Express. Το Θεατρικό Βαγόνι της Αμαξοστοιχίας αποτελεί το ιδανικό και απόλυτα ρεαλιστικό σκηνικό για την μεταφορά του διάσημου μυθιστορήματος του Graham Greene στο θέατρο. Η παράσταση μέσα από μια γρήγορη κινηματογραφική αφήγηση μυστηρίου και με μία “gros plan” ερμηνευτική απόδοση των οκτώ χαρακτήρων στο κινούμενο τρένο, τοποθετεί ηθοποιούς και θεατές στο κάδρο της “Greeneland”, του τοπίου που σκιαγραφεί ο Greene, ως συμμέτοχους και συνένοχους μιας καταστροφής που μοιάζει να πλησιάζει με ιλιγγιώδη ταχύτητα. Η διεισδυτική και ψυχαναλυτική ματιά του Greene στον τρόπο σκέψης και στις πράξεις των ηρώων του τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο αντανακλάται στο σημερινό πλαίσιο της ανησυχητικής αύξησης του ακραίου εθνικισμού και του ρατσισμού, που αναπτύσσονται ραγδαία στις κοινωνίες μας».

Ο Greene εξερευνά τις αρχές της ηθικής στις σύγχρονες κοινωνίες, της πίστης, της προδοσίας, του ρατσισμού, του καθήκοντος απέναντι στον άλλον σε σχέση με το καθήκον στον εαυτό μας και της ματαιότητας να παραμείνει κανείς ουδέτερος σε εποχές σύγκρουσης. Καταδύεται βαθιά στα θέματα που αγγίζουν το κύτταρο της ανθρώπινης ψυχής με όλες τις αντιφάσεις και τις εσωτερικές συγκρούσεις της, δημιουργώντας τους απόλυτα “Greeneian” χαρακτήρες του. Σκιαγραφεί με δύναμη και νεύρο την ατμόσφαιρα που διαμορφώνεται στην Ευρώπη ακριβώς ένα χρόνο πριν ανατείλει στη Γερμανία η δύναμη του Χίτλερ και του Εθνικοσοσιαλιστικού κόμματος. Μια ατμόσφαιρα, παραμονές του Ολοκαυτώματος, που τη σφραγίζει η αβεβαιότητα, η ανασφάλεια και ο τρόμος του επερχόμενου πολέμου.

Βιογραφικό του Graham Greene

Διάσημος μυθιστοριογράφος αλλά και θεατρικός συγγραφέας ο Graham Greene θεωρείται ένας από τους καλύτερους Άγγλους συγγραφείς του 20ου αιώνα. Γεννιέται το 1904 στο Berkhamsted του Hertfordshire και σπουδάζει στο Balliol College της Οξφόρδης. Το τέταρτο από τα έξι παιδιά της οικογένειάς του, έχει δύσκολη εφηβεία με κατάθλιψη και τάσεις αυτοκτονίας και υποβάλλεται σε ψυχαναλυτική θεραπεία. Η ζωή του αλλάζει εντελώς όταν το 1926, στα 22 του χρόνια, επηρεασμένος από τη μελλοντική σύζυγό του, ασπάζεται τον Καθολικισμό. Αρχίζει την καριέρα του ως δημοσιογράφος γράφοντας άρθρα για τους Τάιμς και την πρώτη του ποιητική συλλογή έχοντας μέντορες τον Ezra Pound και τη Gertrude Stein. H τεράστια επιτυχία όμως και η αναγνώριση έρχονται με το τέταρτο μυθιστόρημά του το 1932 , το γνωστό «Stambοul Train», το οποίο ο ίδιος κατατάσσει στην κατηγορία των θρίλλερ-μυστηρίου.

Το έργο εκδίδεται στην Αμερική το 1933 με τον τίτλο «Orient Express» και αμέσως γίνεται ταινία, το 1934. Ο Greene ζει μια τρικυμιώδη προσωπική ζωή γεμάτη αντιφάσεις, καθόλου άμεμπτη ηθικά παρά τη δηλωμένη πίστη του στον Καθολικισμό, με εμπλοκή στις μυστικές υπηρεσίες της Μεγάλης Βρετανίας ενώ ταυτόχρονα δηλώνει πολέμιος της αποικιοκρατίας. Ταξιδεύει διαρκώς και μάλιστα σε ταραγμένα μέρη του πλανήτη (Λιβερία, Μεξικό, Σιέρα Λεόνε, Νιγηρία, Μαλαισία, Ινδοκίνα κ.ά.) και κάθε ταξίδι του αποτελεί έμπνευση για τα επόμενα μυθιστορήματά του, πολλά από τα οποία έγιναν επιτυχημένες ταινίες. Πολλά από τα σημεία αυτά του πλανήτη που μετέφερε στα μυθιστορήματά του, φτωχικά και καθημαγμένα, χαρακτηρίζονται με τον όρο “Greeneland”.

Θέματα στα οποία επανέρχεται συχνά είναι η διαφθορά της αθωότητας, η προδοσία, η πίστη, η ατομική ευθύνη, η σύγκρουση δικαιοσύνης, το αναπόφευκτο του θανάτου. Μεταξύ των σημαντικότερων έργων του είναι τα μυθιστορήματα «Η δύναμη και η δόξα», «Ο ήσυχος Αμερικάνος», «Το τέλος μιας σχέσης» και «ο Τρίτος Άνθρωπος», το οποίο γράφει αρχικά ως σενάριο της ομώνυμης παγκόσμιας κινηματογραφικής επιτυχίας. Έχει μεταφραστεί σε 27 γλώσσες. Το σύνολο του συγγραφικού του έργου περιλαμβάνει συλλογές διηγημάτων, 27 μυθιστορήματα, 8 θεατρικά έργα, 4 έργα για παιδιά, 2 βιογραφίες, 2 αυτοβιογραφίες, εκατοντάδες δοκίμια, σενάρια και κριτικές για βιβλία και ταινίες. Λαμβάνει τη μεγάλη τιμή να ανακηρυχθεί Member of the Order of Merit και a Companion of Honour. Πεθαίνει στο Vevey της Ελβετίας, το 1991.

Συντελεστές

Μετάφραση-Διασκευή: Ιωσήφ Βαρδάκης
Σκηνοθεσία: Τατιάνα Λύγαρη
Σκηνικά-Κοστούμια: Γιάννης Μετζικώφ
Μουσική: Μηνάς Ι. Αλεξιάδης
Χορογραφία: Πέπη Ζαχαροπούλου
Φωτισμοί: Σάκης Μπιρμπίλης
Βοηθός σκηνοθέτη: Ευθύμης Χρήστου
Ερμηνεύουν οι ηθοποιοί (με αλφαβητική σειρά): Γιάννης Διαμαντής, Δάφνη Καφετζή, Νίκη Λειβαδάρη, Τάνια Παλαιολόγου, Νίκος Παπαδόπουλος, Βασίλης Πουλάκος, Δημήτρης Σταμούλης, Στράτος Σωπύλης