Η έκθεση λαμβάνει χώρα στο ίδρυμα KADIST στο Παρίσι από 21 Οκτωβρίου έως 17 Δεκεμβρίουμε νέα έργα από τους Μαργαρίτα Μποφιλίου, Αλέξανδρο Τζάννη και Jonas Staal & Laure Prouvost, στην πρώτη συνεργασία των δύο εικαστικών.
Ξεκινώντας από την ερώτηση «τι θα μπορούσε να είναι ένα ευρωπαϊκό καλλιτεχνικό πρόγραμμα?» το KADIST καλεί την Ηλιάνα Φωκιανάκη, ιδρύτρια και διευθύντρια της State of Concept, για μια αναδρομική παρουσίαση του προγράμματος του ιδρύματος που ξεκίνησε το 2013. Η State of Concept από την ίδρυσή της έχει επικεντρωθεί σε ατομικές εκθέσεις διεθνών και Ελλήνων καλλιτεχνών (όπως η έκθεση After Europe από τον Jonas Staal το 2016, Everything ´s wrong Xerxes της Μαργαρίτας Μποφιλίου τον Μάιο του 2015, C’est l’est not ouest της Laure Prouvost τον Απρίλιο του 2016 κ.ά) ενώ ταυτόχρονα καλεί διεθνείς επιμελητές να σχολιάσουν το επίκαιρο κοινωνικοπολιτικό τοπίο της Ελλάδας και της Ευρώπης.
Κατά τη διάρκεια του τελευταίου έτους, το πρόγραμμα έχει επικεντρωθεί στις πολυάριθμες ευρωπαϊκές κρίσεις. Η Φωκιανάκη έχει ως στόχο οι εκθέσεις της να λειτουργούν ως «πράκτορες» που τοποθετούνται μεταξύ πολιτικού και καλλιτεχνικού πεδίου, δημιουργώντας μια κατάσταση (state) εν τη γεννέση (in concept), όπου οι βασικές έννοιες που ορίζουν την κατανόησή μας για τον κόσμο μπορούν να αμφισβητηθούν και να επαναπροσδιοριστούν.
Ποιοι άλλοι ορισμοί της αγγλικής λέξης “State” πέρα από ή παράλληλα με τις έννοιες του κράτους, του έθνους, της πόλης ή της κοινότητας μπορούν να υπάρξουν; Το ερώτημα που διερευνάται μέσα από την έκθεση στο KADIST είναι εάν μπορεί ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός τέχνης, γεννημένος σε μια περιοχή κρίσης να θεωρείται μια κυρίαρχη οντότητα. Τι θα συμβεί αν θεωρούσαμε ένα ίδρυμα τέχνης ως ένα Κράτος/κατάσταση από μόνο του;
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Η Φωκιανάκη επανεξετάζει το έργο των Deleuze και Guattari, ιδιαίτερα την έννοια του Urstaat, «το αιώνιο μοντέλο όσων θέλει να είναι το Κράτος και επιθυμεί»1. Κατά κύριο λόγο το Κράτος επιθυμεί να υφίσταται διαρκώς και να αναφέρεται στην προηγούμενη ύπαρξή του και ταυτόχρονα δημιουργείται μια συλλογική επιθυμία για την ύπαρξή του από τους υποκειμένους της. Οι Deleuze και Guattari αποσαφηνίζουν: «Πάντα επιστρέφουμε στην ιδέα
του Κράτους που έρχεται στον κόσμο πλήρως σχηματισμένο και εγείρεται μονομιάς το απόλυτο Urstaat»2 Για αυτούς, η υπόθεση του Urstaat, δημιουργεί μια θεωρία της Κρατικής μορφής που προσδιορίζει τον τρόπο λειτουργίας της, μέσω της κοινωνικής και ασυνείδητης παραγωγής, ταυτόχρονα.
Στην έκθεση, οι καλλιτέχνες καλούνται να σκεφτούν το ίδρυμα τέχνης ως ένα κυρίαρχο Κράτος. Η μπροστινή αίθουσα του KADIST θα γίνει η έδρα του Κράτους, το Κοινοβούλιό του, λειτουργώντας ως ο πυρήνας της έκθεση και φιλοξενώντας συζητήσεις: ένα νέο έργο σε συνεργασία του Jonas Staal και της Laure Prouvost, το Aube’s cure Parle Ment (πρόταση της Prouvost για μια νέα φωνητική προφορά του “Obscure Parliament” – χαρακτηριστική πρακτική της το παιχνίδι με τα λόγια – επιθυμεί να επισημάνει στα γαλλικά τις λέξεις “μιλώ” και”ψέμα”. Το Aube’s cure Parle Ment είναι ένα εναλλακτικό κοινοβούλιο για υποκειμενικότητες – που δεν είναι ούτε άνθρωποι ούτε αντικείμενα – και ως τέτοιες, δεν αναγνωρίζονται μέσα στις υπάρχουσες πολιτικές συζητήσεις.
Σε διάλογο με την εγκατάσταση αυτή, η Μαργαρίτα Μποφιλίου και ο Αλέξανδρος Τζάννης παρουσιάζουν δυο νέα έργα. Η ζωγραφική της Μποφιλίου κυριολεκτικά σχεδιάζει τις δομές που ορίζουν τις καθημερινές μας συνθήκες ως πολίτες των εθνών-κρατών, αλλά επίσης αναστέλλει τη ζοφερή πραγματικότητα που βιώνουμε απεικονίζοντας με χιούμορ καθημερινά αστικά τελετουργικά ή κοσμικές συνήθειες. Ο Τζάννης δημιουργεί περιβάλλοντα που προκαλούν τα σύνορα της ζωής του στην πόλη. Ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για την έννοια της χαρτογράφησης και μέσα από το έργο του θα επανεξετάσει την αναπαράσταση των banlieues του Παρισιού, και των πολιτικά χαρακτηρισμένων τους σημαδιών.
Η έκθεση State (in) Concepts στοχεύει στην επανεξέταση του πώς κατανοούμε το Κράτος – και όλα όσα το διαμορφώνουν: ταυτότητα, ιθαγένεια / ιδιότητα του πολίτη και κοινωνική τάξη – μέσα από τις δομές των θεσμικών εξουσιών που μας περιβάλλουν. Εδώ οι καλλιτέχνες αμφισβητούν την αντίληψή μας για το πραγματικό και απεικονίζουν τις διαφορετικές μορφές βίας που προέρχονται από αυτές τις δομές.
Αυτές οι ερωτήσεις θα διερευνηθούν επίσης στον εκθεσιακό χώρο μέσω ενός προγράμματος προβολών που θα συμπεριλαμβάνουν δύο μέρη: το «Obscure States» θα απεικονίσει την πόλη ως έναν χαρακτήρα με έργα του Basim Magdy και της Cao Fei, και το «Concepts of States» θα επικεντρωθεί στις διαφορετικές αντιλήψεις της ιδιότητας του πολίτη με έργα των Filipa César, Zbynek Baladrán και Keren Cytter.
ΝΕΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΕΣ
Τhe Aube’s cure Parle Ment
Η Laure Prouvost και ο Jonas Staal στην πρώτη τους καλλιτεχνική συνεργασία παρουσιάζουν το κοινοβούλιο του Κράτους εν σκέψη / State (in) Concepts, το οποίο δεν μπορεί παρά να είναι ένα σκοτεινό Κοινοβούλιο, αυτό του Deleuze και του Guattari και της υπόθεσης Ustraat, που συναρμολογεί τα ασυμπτωμένα τμήματα των ιδρυμάτων και των πολιτών.
Η Μαργαρίτα Μποφιλίου και ο Αλέξανδρος Τζάννης θα συνοδεύουν το Aube´s Cure Parle Ment ως “πράκτορες” του Κράτους εν Σκέψη – State (in) Concepts. Αν η Prouvost και ο Staal είναι αυτοί που φτιάχνουν το Kοινοβούλιo του Κράτους αυτού, η Μποφιλίου εκπροσωπεί τους πολίτες του και ο Τζάννης είναι ο χαρτογράφος του – ο χαρτογράφος των νέων κρατών που θα έρθουν.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΒΟΛΩΝ
Το δεύτερο μέρος της έκθεσης αποτελείται από προβολές ταινιών που εξερευνούν την έννοια του Κράτους μέσα από δύο στοιχεία: μέσω της πόλης και των πολιτών. Στο πρώτο κεφάλαιο που ονομάζεται “Obscure States” κοιτάμε την ασάφεια και τον σκοταδισμό του κρατικού μηχανισμού. Στο δεύτερο κεφάλαιο ταινιών με τίτλο “Concepts of States” εστιάζουμε στις πλάγιες εκδηλώσεις της ιθαγένειας μέσω αποκλεισμού, διακρίσεων και (αποικιακής) βίας.
Obscure States
Basim Magdy, The Dent, 2014, 19’02.
Cao Fei, La Town, 2014, 41’58.
Concepts of States
Filipa Cesar, Transmission from the Liberated Zones, 2015, 30’.
Zbynek Baladrán, To be framed, 2016, 8’11.
Keren Cytter, Nightmare, 2007, 12’21.
Λίγα λόγια για την επιμελήτρια
Ηλιάνα Φωκιανάκη (1980, Ελλάδα). Ζει και εργάζεται μεταξύ Αθήνας και Ρόττερνταμ. Η Ηλιάνα Φωκιανάκη είναι τεχνοκριτικός και επιμελήτρια. Το κύριο έργο της είναι η ίδρυση της State of Concept Athens, της πρώτης μη κερδοσκοπικής γκαλερί στην Ελλάδα, που λειτουργεί από το 2013. Το μη κερδοσκοπικό αυτό ίδρυμα προωθεί Έλληνες και διεθνείς καλλιτέχνες μέσα από ατομικές εκθέσεις και μέσω πρόσκλησης διεθνών επιμελητών να
εκτελούν ομαδικές εκθέσεις με Έλληνες και διεθνείς καλλιτέχνες, εξοικειώνοντας έτσι τους διεθνείς επαγγελματίες με την ελληνική καλλιτεχνική σκηνή. Το τελευταίο της πρότζεκτ είναι το Future Climates, μια ανεξάρτητη ερευνητική πλατφόρμα που ιδρύθηκε μαζί με την επιμελήτρια Antonia Alampi. Η πλατφόρμα αυτή έχει ώς στόχο να προτείνει βιώσιμες μελλοντικές λύσεις για τα τρέχοντα κλίματα που επηρεάζουν την βιωσιμότητα των μικρομεσαίων ιδρυμάτων τέχνης και την επισφάλεια των εργαζομένων στον χώρο της τέχνης.
Η Ηλιάνα Φωκιανάκη έχει σπουδάσει στο Λονδίνο και κατέχει μεταπτυχιακό τίτλο στην Κριτική και Διαχείριση Τέχνης από το City University του Λονδίνου. Έζησε στο Λονδίνο έως το 2005, όπου εργάστηκε για ιδρύματα και γκαλερί. Αυτή τη στιγμή εργάζεται πάνω στην διδακτορική της έρευνα σχετικά με την πολιτική, την απόδοση, την ταυτότητα και την οικονομία. Από τον Μάρτιο του 2017 είναι επιμελήτρια στο Kunsthal Extra City, Αμβέρσα, Βέλγιο. Οι επιλεγμένες ανεξάρτητες εκθέσεις της περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων: ExtraCitizen, Kunsthal Extra City (Αμβέρσα, 2017), The Kids Want Communism, Visual Culture Reserch Center, Κίεβο, Ουκρανία και ΜΟΒΥ, Τελ Αβίβ, Ισραήλ (2016-2017), Balconies, ReMAP 3 (Αθήνα, 2011), Land of Promise, ReMAP 2 και 2η Μπιενάλε της Αθήνας (Αθήνα, 2009).
Λίγα λόγια για το Ίδρυμα KADIST
Το ίδρυμα KADIST είναι ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός που πιστεύει ότι οι τέχνες συμβάλουν ουσιαστικά σε μια προοδευτική κοινωνία. Τα προγράμματά του ενθαρρύνουν ενεργά την εμπλοκή των καλλιτεχνών, που εκπροσωπούνται συχνά στη συλλογή του, με τα σημαντικά ζητήματα του σήμερα. Οι συλλογές και οι παραγωγές του KADIST αντικατοπτρίζουν το παγκόσμιο πεδίο της σύγχρονης τέχνης, και τα προγράμματά του αναπτύσσουν συνεργασίες με καλλιτέχνες, επιμελητές και πολλούς οργανισμούς τέχνης σε όλο τον κόσμο. Τα τοπικά προγράμματα στις κοιτίδες του KADIST στο Παρίσι και το Σαν Φρανσίσκο που περιλαμβάνουν εκθέσεις, δημόσιες εκδηλώσεις, residencies και εκπαιδευτικές πρωτοβουλίες και συμπληρώνονται από μια online σύνδεση και απήχηση σε
διεθνές κοινό, στοχεύουν στη δημιουργία ζωντανών διαλόγων για τη σύγχρονη τέχνη και την ανταλλαγή ιδεών.
Φωτογραφία θέματος: Jonas Staal & Laure Prouvost, The Aube’s cure Parle Ment, 2017, Commissioned by State of Concept, Athens and KADIST, Paris.
