Σταύρος Γασπαράτος: Ο στόχος μου είναι η συναισθηματική κυρίως μετακίνηση του ακροατή

“Expanded piano” είναι ο τίτλος του νέου project του Σταύρου Γασπαράτου που θα παρουσιαστεί στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, στις 10 και 11 Ιουνίου, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών. Πρόκειται για μία δουλειά που πρωτοπαρουσιάστηκε στη Νέα Υόρκη το φθινόπωρο του 2014 έπειτα από ανάθεση του EMPAC (Experimental Media And Performing Arts Centre) Troy,  N.Y. και εμπνέεται από την ιδέα του μηχανικά προετοιμασμένου πιάνου που έγινε ευρέως γνωστή από τα έργα του John Cage! Φανταστείτε πως είστε μέσα σε ένα πιάνο και έχετε την ευκαιρία όχι απλώς να ακούσετε αλλά να “βιώσετε” το έργο σα να έχετε τρυπώσει μέσα σε αυτό… Μια πολύ ιδιαίτερη στιγμή του Φεστιβάλ Αθηνών και σίγουρα μια ακουστική εμπειρία που δεν μας δίνεται η ευκαιρία να αποκτήσουμε συχνά!

Συνέντευξη: Μαριάννα Παπάκη

Culturenow.gr: Στις 10 και 11 Ιουνίου θα παρουσιάσετε στο Φεστιβάλ Αθηνών το project “Expanded Piano”, ένα project εμπνευσμένο από την ιδέα του “Prepared Piano” που έγινε ευρέως γνωστή κυρίως από τις συνθέσεις του John Cage. Πείτε μας λίγα λόγια γι’ αυτή την ενδιαφέρουσα δουλειά. Κατ’ αρχάς, δώστε μας λίγα αναγνωριστικά στοιχεία για τους ακροατές που θα έρθουν στο Μέγαρο μουσικής.
Σταύρος Γασπαράτος: Το “Expanded Piano” “πατάει” στην ιδέα του μηχανικά προετοιμασμένου πιάνου, που έγινε γνωστή από τα έργα του John Cage, και την μετασχηματίζει σε μια πρωτότυπη ηλεκτρονική μορφή. Ένα ακουστικό πιάνο καλωδιώνεται με διαφόρων τύπων μικρόφωνα που τοποθετούνται στο σώμα, τις χορδές και τον μηχανισμό του οργάνου. Με τη βοήθεια ενός υπολογιστή γίνεται ζωντανή επεξεργασία του σήματος των μικροφώνων και στην συνέχεια μοιράζεται σε μια surround πολυκάναλη εγκατάσταση, έτσι ώστε να δημιουργηθεί η αίσθηση ότι το κοινό βρίσκεται “μέσα” στο πιάνο.

Το μουσικό έργο και η performance “Expanded Piano” λειτουργεί σαν ένας ηχητικός μεγεθυντικός φακός που βάζει τον ακροατή σε ένα ηχητικό ταξίδι στο εσωτερικό του οργάνου. Οι τεχνικές παρεμβάσεις ταυτόχρονα επεκτείνουν τους ήχους που μπορεί να παράξει το πιάνο, ενώ η surround ηχητική εγκατάσταση «κυκλώνει» το κοινό.

Cul.N.: Το project “Expanded Piano” ήταν ανάθεση του EMPAC (Experimental Media And Performing Arts Centre) Troy,  N.Y. Δημιουργήθηκε και παρουσιάστηκε στην Νέα Υόρκη το φθινόπωρο του 2014. Πώς ήταν η εμπειρία της πρώτης του παρουσίασης; Υπάρχουν διαφορές και αλλαγές στην παρουσίαση που θα δούμε στην Αθήνα;
Σ.Γ.: Μετά την πρόταση που έκανα στο  EMPAC για το “Expanded Piano” ακολούθησε δουλειά δυόμιση μηνών περίπου εκεί, όπου αρχικά πειραματίστηκα με τα τεχνικά της εγκατάστασης και στην συνέχεια, αφού γράφτηκε το μουσικό υλικό, με της πρόβες και τελικά την παρουσίαση του εκεί. Το να δουλεύω ένα πρότζεκτ σε αυτές τις συνθήκες και εξολοκλήρου σε ένα νέο περιβάλλον ήταν τρομερή εμπειρία. Αναγκάστηκα να μάθω πάρα πολλά για να πραγματοποιήσω αυτή την δουλειά, και να τεστάρω τον εαυτό μου σε εντελώς νέες συνθήκες. Ήταν μια περίοδος που με άλλαξε πολύ και που την είχα πολύ ανάγκη.

Στο “Expanded Piano”  ο χώρος και η τοποθέτηση του ήχου σε αυτόν είναι μεγάλο μέρος της σύνθεσης. Έτσι για την παρουσίαση του στο φεστιβάλ Αθηνών και το Μέγαρο, θα ξανασχεδιαστεί εντελώς. Και πάνω σε αυτόν το νέο σχεδιασμό σκοπεύω να στηρίξω τις επόμενες παρουσιάσεις του project μετά την κυκλοφορία του στην Βερολινέζικη Ad Noiseam τον Ιούνιο.

Cul.N.: Πόσο βασική είναι για τη δική σας μουσική εξέλιξη η έννοια του πειραματισμού; Σ.Γ.: Με ενδιαφέρει πολύ να εξερευνώ και να πειραματίζομαι με την έννοια του ηχοχρώματος καθώς και της φόρμας. Μου αρέσει πολύ να καταπιάνομαι με πράγματα για τα οποία πρέπει να μάθω κάτι καινούριο. Στο τέλος όμως αυτό που με ενδιαφέρει είναι η μουσική και όχι το πείραμα. Ο στόχος μου είναι η συναισθηματική κυρίως μετακίνηση του ακροατή.

Cul.N.: Η ηλεκτρονική μουσική αποτελεί ένα επαναστατικό κεφάλαιο στην ιστορία της μουσικής. Σήμερα πραγματοποιούνται μικρές ή μεγάλες επαναστάσεις στην τέχνη και πόσο αλληλένδετη είναι η πορεία των τεχνών, κατά τη γνώμη σας, με το κοινωνικοπολιτικό περιβάλλον στο οποίο οι καλλιτέχνες ζουν και δημιουργούν;
Σ.Γ.: Δε νομίζω ότι είμαι εγώ ο άνθρωπος που θα απαντήσει κατά πόσο γίνεται ή όχι επανάσταση στην τέχνη. Νομίζω πάντως πως ζούμε μια περίοδο με τεράστιες αλλαγές στην διακίνηση της τέχνης που πιστεύω πως δεν μπορεί να μην φέρνουν και μεγάλες αλλαγές στην ίδια την τέχνη που δημιουργείται. Είναι δεδομένο ότι το κοινωνικοπολιτικό περιβάλλον διαμορφώνει ποιος είναι κάποιος σε τεράστιο βαθμό, πόσο μάλλον την τέχνη που παράγει. Απλά δεν γίνονται όλα τα πράγματα στον ίδιο χρόνο. Πρέπει κάτι να ωριμάσει μέσα σε ένα περιβάλλον για να αρχίσει στα αλήθεια να αποτυπώνετε στην τέχνη. 

Cul.N.: Το έργο ποιών καλλιτεχνών θεωρείτε επαναστατικό στην ιστορία της μουσικής; Σ.Γ.: Πολλών. Του Bach, του Steve Raich, του Joseph Schillinger, των Beatles, του Jimi Hendrix, του Miles Davis, του Michael Jackson, της Λένας Πλάτωνος, και πολλών πολλών ακόμα που ο καθένας στον χώρο του επηρέασε και έφερε καινούρια σκέψη.

Cul.N.: Για να επιστρέψουμε στο “Expanded Piano”, υπάρχουν σκέψεις για ηχογράφηση και κυκλοφορία του project ή και για επόμενη παρουσίασή του μετά το Φεστιβάλ Αθηνών;
Σ.Γ.: Το “Expanded Piano” ηχογραφήθηκε στην Νέα Υόρκη, και αυτές τις μέρες τελειώνει το mastering του στην Γερμανία, όπου και θα κυκλοφορήσει στο τέλος του Ιουνίου στην Βερολινέζικη Ad Noiseam. Στην ίδια εταιρία κυκλοφόρησα και το “Seven” το προηγούμενο άλμπουμ μου. Η κυκλοφορία θα είναι σε CD, βινύλιο αλλά και σε 5.1 surround σε ψηφιακή κυκλοφορία.

Cul.N.: Κλείνοντας, θα ήθελα να μας πείτε και λίγα λόγια για το ανοιχτό σεμινάριο που θα δώσετε την ημέρα της συναυλίας καθώς ενδιαφέρει ένα αρκετά μεγάλο αριθμό, νέων κυρίως, ανθρώπων που ασχολούνται με θέματα τέχνης και τεχνολογίας.
Σ.Γ.: Την ημέρα της πρεμιέρας στις 10 Ιουνίου στις 11 το πρωί, θα δώσω μαζί με τους συνεργάτες μου ένα workshop πάνω στα τεχνικά της εγκατάστασης του project, που όμως δεν βρίσκουν εφαρμογή μόνον σε αυτό αλλά θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σε πολλές μορφές τέχνης. Νομίζω πώς θα έχει ενδιαφέρον για ένα πολύ μεγάλο μέρος του κοινού και όχι μόνο για μουσικούς και δημιουργούς.

 To Expanded Piano θα παρουσιαστεί, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, στο Μέγαρο Μουσικής στις 10 και 11 Ιουνίου 2015