«Το νερό αφήνεται. Ο χρυσός όχι. Ο χρυσός καταλαμβάνει τη ζωή».
Oι φράσεις της ποιήτριας Anne Carson απηχούν τις εντάσεις μεταξύ έμψυχου και αδρανούς, μεταξύ ζωής, μύθου και ύλης. Αυτή ακριβώς η ρευστότητα των παραπάνω σχέσεων αντικατοπτρίζεται στην παρούσα έκθεση μέσα από έναν φαντασιακό τόπο, στον οποίο έχει αφήσει τα ίχνη της μια μυθική οντότητα γνωστή ως το Χρυσόμαλλο Δέρας. Πρόκειται για το φτερωτό πλάσμα με τη χρυσή προβιά που διασχίζει το Αιγαίο προς την Ανατολή, μεταφέροντας στη ράχη του τους φυγάδες Φρίξο και Έλλη. Όταν μετέπειτα το Δέρας θυσιάζεται και το δέρμα του γίνεται τρόπαιο, το εναπομείναν σώμα του εγγράφεται στο ουράνιο στερέωμα με τη μορφή του αστερισμού του Κριού. Η αφετηρία, ωστόσο, του μύθου εντοπίζεται στο υπέδαφος και την εκμετάλλευσή του, αφού στα χρυσοφόρα ποτάμια της αρχαίας Κολχίδας χρησιμοποιούσαν προβιές προκειμένου να συλλέξουν ψήγματα του πολύτιμου μετάλλου. Ιδωμένο την εποχή της Ανθρωπόκαινου, το Χρυσόμαλλο Δέρας αποτελεί μια αφήγηση για την εργαλειοποίηση της ζωής και την απώλεια, αλλά και μια ιστορία επιβίωσης και αναθεώρησης των ορίων μεταξύ του έμβιου ή μη, του όντος και του μη όντος: το μυθικό ζώο θανατώνεται, αλλά συνεχίζει να υφίσταται ως αστρικό σύμπλεγμα.
Στην έκθεση “Water abandons itself. Gold takes life over.”, η ιστορία του Δέρατος σχετίζεται με την ικανότητα της ζωής να αναδύεται με πολλαπλούς τρόπους, διασχίζοντας ακόμα και τα στάδια της απουσίας της. Εύθραυστα υλικά και θραυσματικές μορφές ορίζουν μια συνθήκη ευαλωτότητας αλλά και διασυνδέσεων ανάμεσα σε ποικίλες εκδοχές της ύπαρξης. Στον κεντρικό χώρο, τα αναρτημένα έργα από χαρτί παραπέμπουν σε σώματα υβριδικά που ενώ μοιάζουν να βρίσκονται σε αποσύνθεση, την ίδια στιγμή αναγεννιούνται και διαχέονται στον χώρο, διαμορφώνοντας εκ νέου τις σχέσεις μεταξύ τους αλλά και με το περιβάλλον τους. Την κατακόρυφη διάταξη των έργων διακόπτουν κεραμικά γλυπτά με ενσωματωμένες ρίζες καλαμιών που σχηματίζουν ένα νοητό οριζόντιο επίπεδο που υπονοεί την επιφάνεια της Γης.
Στον σύγχρονο κόσμο της κλιματικής αλλαγής, των ανεξέλεγκτων πυρκαγιών, των εξορύξεων και της εξαφάνισης των ειδών, τι επιβιώνει και υπό ποια μορφή; Το μυθικό πλάσμα που διατρέχει την έκθεση αναφέρεται στη ριζοσπαστική ετερότητα που αντιστέκεται στον ανθρώπινο πολιτισμό. Ο μύθος του Δέρατος γίνεται ύλη. To σχέδιο ενός νοητού τόπου είναι η εισαγωγή στην έκθεση, ένας χάρτης φανταστικών συνυπάρξεων, κοσμικών θραυσμάτων, ερειπίων και αναγέννησης στον οποίο το κοινό καλείται να εισέλθει.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Στεφανία Στρούζα – Σύντομο βιογραφικό:
Η Στεφανία Στρούζα ζει και εργάζεται ως εικαστικός στην Αθήνα. Έχει παρουσιάσει το έργο της σε εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Ατομικές εκθέσεις (επιλογή): Primary Tide, MOMus-Μουσείο Άλεξ Μυλωνά, Αθήνα, 2024 (επερχόμενη)· Εγώ το θαλάσσιο ταξίδι, εγώ η κατάληψη της γης, Παλαιό Ελαιουργείο, Ελευσίνα, στο πλαίσιο της Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, 2023· 212 Μήδεια (Αφηγήσεις από έναν χώρο μετέωρο), AnnexM, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, 2021· Currents and Currencies, a.antonopoulou.art, Αθήνα, 2017· Shore, Wiener Art Foundation, Βιέννη, 2016· To a certain degree sacredness is in the eye of the beholder / Act V, Neue Galerie Innsbruck, Ίνσμπρουκ, 2015. Ομαδικές εκθέσεις (επιλογή): Plásmata II: Ioannina, οργάνωση: Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, Ιωάννινα, 2023· The Mediterranean: A Round Sea, ARCO Madrid, Μαδρίτη, 2023· The Palace at 4 a.m, σε συνδιοργάνωση του ΝΕΟΝ και της Whitechapel Gallery, Αρχαιολογικό Μουσείο Μυκόνου, 2019.
Έχει τιμηθεί, μεταξύ άλλων, με το Art Athina Award (2023), με το Inspire Prize του MOMus-Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης (2021), με το ARTWORKS Πρόγραμμα Υποστήριξης Καλλιτεχνών Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (2018), με το βραβείο Νέων Καλλιτεχνών της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος (2017) και με το βραβείο της Ακαδημίας Καλών Τεχνών της Βιέννης (2015). Έργα της βρίσκονται στη συλλογή του Ιδρύματος Ωνάση, στη συλλογή Δ. Δασκαλόπουλου και σε διάφορες άλλες σημαντικές συλλογές στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Σπούδασε Αρχιτεκτονική στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές της σπουδές στο τμήμα Περιβαλλοντικής Τέχνης του Κολεγίου Τέχνης του Εδιμβούργου και στο τμήμα Γλυπτικής της Ακαδημίας Καλών Τεχνών της Βιέννης. Είναι υποψήφια διδάκτωρ στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
Κεντρική φωτογραφία θέματος: Στρούζα, 79V, 2024, κεραμικό, φύλλα απομίμησης χρυσού, οξειδωτικά, επιχαλκωμένη και οξειδωμένη ρίζα καλαμιού, βερνίκι (λεπτομέρεια)