Στέφανος Αχιλλέως: Βλέπουμε το θέατρο ως μια διεθνή τέχνη που δεν γνωρίζει γεωγραφικά σύνορα

Το If Only… είναι μια νέα προσέγγιση του κλασικού παραμυθιού των αδερφών Grimm, Χιονάτη. Στημένη σε ένα περιβάλλον ονειρικής πραγματικότητας με την αισθητική του 1930, η παράσταση είναι μια μελοδραματική εκδοχή αυτού που συχνά θυμόμαστε ως ένα γλυκό παραμύθι. Με αφετηρία το θέατρο BAC (Battersea Arts Centre) του Λονδίνου, η παράσταση έχει περιοδεύσει το καλοκαίρι του 2012 μέχρι και την Κορέα, όπου και απέσπασε τα βραβεία Καλύτερης Παράστασης και Καλύτερης Σκηνοθεσίας στο διεθνές Miryang Summer Arts Festival.

Ο Στέφανος Αχιλλέως ο οποίος συνυπογράφει μαζί με την ομάδα τη σκηνοθεσία αλλά συμμετέχει και με την ιδιότητα του ηθοποιού στην παράσταση απαντά στις ερωτήσεις μας και μας εξάπτει την περιέργεια τόσο για την ιδιαίτερη ματιά της ομάδας στη γνωστή μας Χιονάτη όσο και για τη γενικότερα ιδιαίτερη ματιά της Cake Tree Theatre Company για την τέχνη του θεάτρου…!

Συνέντευξη: Μαριάννα Παπάκη

Culturenow.gr: Η παράσταση If Only… παρουσιάζεται με την Cake Tree Theatre Company στο Bios.  Πείτε μας λίγα λόγια για τη δουλειά και τον αινιγματικό της τίτλο.

Στέφανος Αχιλλέως: Η παράσταση είναι μια επαναπροσέγγιση του κλασικού παραμυθιού των αδερφών Grimm «Χιονάτη». Ουσιαστικά κρατήσαμε τη βασική δομή της ιστορίας και τίποτα άλλο. Μεταφέραμε την ιστορία στη δεκαετία του 1930, λίγο πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και βρήκαμε λόγους και αιτίες για πολλά από τα κενά που αφήνει το παραμύθι. Για παράδειγμα, γιατί ο πατέρας εξαφανίζεται ξαφνικά από το σκηνικό. Ταυτόχρονα θέλαμε να σχολιάσουμε κωμικά και άλλα στιγμιότυπα, όπως το γεγονός ότι μια γυναίκα χαμένη σε ένα δάσος αποφασίζει σχετικά αβίαστα να μείνει σε ένα σπίτι με 7 άγνωστους άνδρες. Αυτό που προέκυψε είναι μια κωμική εκδοχή του παραμυθιού με πολλή μουσική και χορό. Στη διαδικασία της δημιουργίας το ερώτημα που προέκυπτε για κάθε στιγμιότυπο της ιστορίας ήταν «Τι θα γινόταν αν αυτό συνέβαινε το 1930;». Έτσι αποφασίσαμε ότι αυτό το ερώτημα θα ήταν κατάλληλο και για τον τίτλο. Οι απαντήσεις που βρήκαμε νομίζω θα σας εκπλήξουν ευχάριστα.

Cul.N.:  Θα θέλατε να μας συστήσετε με λίγα λόγια τη διεθνή εταιρία Cake Tree Theatre και να μας πείτε πώς προέκυψε η συνεργασία με Έλληνες ηθοποιούς;

Σ.Α.: Η διεθνής ομάδα CakeTree Theatre έχει ως βάση της το Λονδίνο. Ιδρύθηκε το 2012 από απόφοιτους του μεταπτυχιακού προγράμματος MA in Physical Theatre (International Ensemble) του πανεπιστημίου St Mary’s University (Twickenham) στο Λονδίνο με μέλη από έξι διαφορετικές χώρες και δύο διαφορετικές ηπείρους. Εκτός από θεατρικές παραστάσεις, έχουν παρουσιάσει επίσης παραστάσεις δρόμου και προσφέρουν εργαστήρια σωματικού θεάτρου σε ενήλικες και εφήβους από το 2012 μέχρι σήμερα. Μετά το τέλος της περιοδείας μας με την παράσταση «If Only» αποφάσισα ότι ήθελα να επιστρέψω στην Ελλάδα. Ήταν μια απόλυτα συνειδητή απόφαση. Το αγγλικό περιβάλλον και οι συνθήκες εργασίας πολύ απλά δεν ταίριαζαν με την ιδιοσυγκρασία μου. Ήθελα να επιστρέψω στη Μεσόγειο. Ταυτόχρονα πίστευα ότι η παράστασή μας δεν είχε ολοκληρώσει το ταξίδι της. Γι αυτό θέλησα να ασχοληθώ ξανά με αυτήν με την ελπίδα να έχει ανάλογη απήχηση στο ελληνικό κοινό με αυτήν που είχε στο εξωτερικό. Με τους ηθοποιούς της παράστασης γνωριζόμασταν από πριν και ήταν αμοιβαία η επιθυμία να δουλέψουμε μαζί. Τους πρότεινα αυτή την παράσταση και ανταποκρίθηκαν με μεγάλη προθυμία. Το αποτέλεσμα μετά από κάποιους μήνες προβών ήταν απρόσμενο. Η παράσταση από ένα ημίωρο επεκτάθηκε σε μία ώρα και τα στοιχεία που προστέθηκαν, κατά τη γνώμη μου, την έκαναν ακόμα πιο ενδιαφέρουσα και κωμική ενώ ταυτόχρονα ίσως και λίγο πιο «ελληνική».

Cul.N.:  Πληροφορούμαστε με χαρά πως με αφετηρία το θέατρο BAC (Battersea Arts Centre) του Λονδίνου, η παράσταση έχει περιοδεύσει το καλοκαίρι του 2012 μέχρι και την Κορέα, όπου και απέσπασε τα βραβεία Καλύτερης Παράστασης και Καλύτερης Σκηνοθεσίας στο διεθνές Miryang Summer Arts Festival. Πείτε μας γι’ αυτή τη σημαντική εμπειρία και τις διακρίσεις που έλαβε η παράσταση…

Σ.Α.: Η εμπειρία ήταν μοναδική καθότι δεν είχα ξαναταξιδέψει στην Ασία, πόσο μάλλον με μια παράσταση. Η αγωνία μας ήταν κατά πόσον το Ασιατικό κοινό θα υποδεχτεί την παράσταση με τον ίδιο ενθουσιασμό με τον οποίο είχε αντιμετωπιστεί στην Αγγλία. Το κοινό της Κορέας όχι μόνο την υποδέχθηκε με ανοιχτές αγκάλες αλλά η ανταπόκρισή του ήταν τόσο θετική που οι υπεύθυνοι του φεστιβάλ αποφάσισαν να μας τιμήσουν με αυτά τα βραβεία. Ταυτόχρονα δεχτήκαμε προσφορές για εργασία στην Κορέα και μια ανοιχτή πρόσκληση για να παρουσιάσουμε οποιαδήποτε μελλοντική μας δουλειά στο φεστιβάλ. Η διαφορά με τις ευρωπαϊκές χώρες πιστεύω ότι είναι η διάθεση της Ασιατικής αγοράς να υποδεχτεί οτιδήποτε καινούργιο με την πρόθεση να το στηρίξει με οποιοδήποτε τρόπο μπορεί. Αυτό φυσικά ενισχύεται και από την δυνατότητα χρηματοδότησης στον τομέα των τεχνών, που ενώ στην Ευρώπη είναι πλέον περιορισμένη, στην Ασία είναι κάθε χρόνο και πιο ισχυρή.

Cul.N.:  Παρατηρήσατε κάποιες διαφοροποιήσεις σε σχέση με τις αντιδράσεις ή την αποδοχή του κοινού από χώρα σε χώρα; Πόσο ωφέλιμο είναι για έναν καλλιτέχνη να παρουσιάζει τη δουλειά του σε ανθρώπους πολλών και διαφορετικών πολιτισμών;

Σ.Α.: Οι διαφορές είναι εμφανέστατες, ιδιαίτερα όταν το κοινό παρακολουθεί κωμωδία. Το κοινό των βόρειων ευρωπαϊκών χωρών, και ιδιαίτερα του Λονδίνου, είναι πολύ συγκρατημένο στις αντιδράσεις του. Επιλέγει συχνά να μην εκφραστεί ελεύθερα από φόβο ότι θα ενοχλήσει τον δίπλα του, ή ακόμα και τους ηθοποιούς. Έχουμε ακούσει από μέλος του κοινού ότι ενώ ήθελε να ξεκαρδιστεί από τα γέλια, το συγκρατούσε από φόβο ότι δεν ήταν αυτή η πρόθεση της παράστασης και ότι θα μας προσέβαλλε αν το έκανε. Το μεσογειακό κοινό είναι αρκετά πιο αυθόρμητο. Ό,τι νιώσει εκείνη τη στιγμή, θα το εκφράσει. Χαρά, θλίψη, δε θα διστάσει ακόμα και να αποχωρήσει εν μέσω μιας παράστασης. Το κοινό της Ασίας είναι ίσως η πιο ιδιάζουσα περίπτωση. Είναι τόσο θετικά προδιατεθημένοι, που με την είσοδό σου στη σκηνή θα νιώσεις ότι κρέμονται από την κάθε σου λέξη, ή στην περίπτωση της δικής μας παράστασης, από την κάθε σου έκφραση. Γελάνε αδιάκοπα, και χειροκροτούν στο ρυθμό της μουσικής. Είναι έτοιμοι να ανέβουν στη σκηνή να χορέψουν μαζί σου χωρίς δεύτερη σκέψη. Μετά την παράσταση θέλουν απαραίτητα να φωτογραφηθούν με τον θίασο, τα σκηνικά, μερικές φορές φορώντας και κάποιο στοιχείο από τα κουστούμια.

Για την ομάδα μας είναι βασικός στόχος η δουλειά μας να παρουσιάζεται σε ανθρώπους πολλών και διαφορετικών πολιτισμών. Βλέπουμε το θέατρο ως μια διεθνή τέχνη που δεν γνωρίζει γεωγραφικά σύνορα, γι αυτό και κάνουμε ότι είναι δυνατόν ώστε οι παραστάσεις μας να μπορούν να παρουσιαστούν σε οποιαδήποτε χώρα. Πιστεύουμε ότι με αυτό τον τρόπο οι διαφορετικές τεχνικές, μέθοδοι και τρόποι έκφρασης που χρησιμοποιούν οι καλλιτέχνες μπορούν να επηρεάσουν ανθρώπους με διαφορετική ιδιοσυγκρασία και ως επακόλουθο να δημιουργηθούν καινοτόμα δημιουργήματα σε κάθε μορφή τέχνης.

Cul.N.:  Ποια πιστεύετε πως είναι τα δυνατά στοιχεία του “If Only..”;

Σ.Α.: Το πιο δυνατό ίσως στοιχείο της παράστασης είναι η δυνατότητά της να παρουσιαστεί σε οποιαδήποτε χώρα χωρίς καμία απολύτως μεταβολή που θα δυσκολέψει το κοινό στην παρακολούθησή της. Πώς το πετυχαίνουμε αυτό; Το μόνο που χρειάζεται είναι να γράψουμε τις καρτέλες που χρησιμοποιούμε στην παράσταση στη γλώσσα της χώρας στην οποία παίζουμε κάθε φορά. Η παράσταση είναι βωβή. Σαν μια κινηματογραφική ταινία του ’30. Το κοινό δε θα χρειαστεί να διασπάσει την προσοχή του μεταξύ της σκηνής και πιθανών υπέρτιτλων γιατί οι καρτέλες είναι μέρος της παράστασης. Και θα νιώσουν πως έχουμε πραγματικά κάνει την προσπάθεια να δημιουργήσουμε κάτι συγκεκριμένα για αυτούς. Που είναι πραγματικότητα. Κάθε καρτέλα είναι χειρόγραφη και στην παράσταση υπάρχουν στο σύνολο 36 τέτοιες καρτέλες.

Το άλλο βασικό στοιχείο της παράστασης είναι κάτι που την κάνει αυτό που Άγγλοι αποκαλούν “tourable”. Αυτό σημαίνει ότι η παράσταση δεν έχει στοιχίσει πάνω από €150 για να φτιαχτεί και χωράει ολόκληρη μέσα σε 2 βαλίτσες που μπορούν να ταξιδέψουν ανά τον κόσμο, σε μετρό, αυτοκίνητο, αεροπλάνο, καράβι, σχεδία, παπί ή οποιοδήποτε άλλο μέσο μπορείτε να σκεφτείτε.

Πάνω από όλα όμως η παράσταση είναι μια ξεκαρδιστική κωμωδία από την οποία ποτέ δεν έχει φύγει κανείς  κατσούφης. Αντιθέτως πολλοί κατσούφηδες έχουν εμφανιστεί για να την παρακολουθήσουν και μέχρι το τέλος της, η διάθεσή τους είχε αντιστραφεί πλήρως!

Cul.N.:  Μελλοντικά σχέδια;

Σ.Α.: Τον Δεκέμβριο, και ενώ συνεχίζουμε τις παραστάσεις του If Only… ένα από τα ιδρυτικά μέλη της ομάδας και συνδημιουργός της παράστασης, η  Charlotte Lewis, θα ταξιδέψει στην Αθήνα για να σκηνοθετήσει μαζί μου, την επόμενη παράσταση της ομάδας. Η παράσταση αυτή τη φορά θα είναι μια διασκευή της Σταχτοπούτας και θα διαδραματίζεται στη δεκαετία του 1950. Διαφορετική μουσική, διαφορετικά κοστούμια και μια τολμηρή ιστορία για τα ελληνικά δεδομένα. Θα αποτελέσει συνέχεια του If Only… Γι αυτό, μόνο αφού το παρακολουθήσετε θα μπορούμε να σας δώσουμε περισσότερες πληροφορίες για την πλοκή.

Επίσης το Σαββατοκύριακο 6-7 Δεκεμβρίου θα παραδώσουμε και ένα σεμινάριο με τον τίτλο “I have a Grimm!”, και πάλι στο Bios, πληροφορίες για το οποίο θα βρείτε εδώ: http://www.bios.gr/newsletter/2014-11-21-197.html

Η παράσταση If Only… παρουσιάζεται με την Cake Tree Theatre Company στο Bios