Ο Στέφανος Κορκολής, που άρχισε να παίζει πιάνο από την ηλικία των τεσσάρων χρονών, έχει χαράξει μια σπουδαία μουσική πορεία, γνωρίζοντας την διεθνή καταξίωση ως συνθέτης και πιανίστας. Το βιογραφικό του περιλαμβάνει πολλά και μεγάλα πράγματα. Κάποια από αυτά είναι: Μαθητεία δίπλα σε διάσημους δασκάλους, όπως η πιανίστρια Yvonne Lefébure, και οι συνθέτες Pierre Bulez, Astor Piazzolla & Vladimir Horowitz, συνεργασίες σε παγκόσμιο επίπεδο με ονόματα όπως οι: Alfredo Kraus, Jose Carreras, Teresa Berganza, Dulce Pontes, Lucio Dala, Luca Carboni, Vittorio Grigolo, αλλά και συμπράξεις με διακεκριμένους μαέστρους και με ορχήστρες σε όλο τον κόσμο.
Κάθε εμπειρία, όπως λέει και εκείνος, ήταν μοναδική, γι’ αυτό και δυσκολεύεται να ξεχωρίσει κάποια από αυτές. Δεν θα ξεχάσει όμως ποτέ την κουβέντα που του είχε πει όταν ήταν παιδάκι «ένας από τους τρεις τεράστιους πιανίστες που έχει βγάλει αυτός ο πλανήτης (μετά τον Λιστ και τον Ραχμάνινοφ)», ο Χόροβιτς: «Όταν θα γίνεις υπηρέτης της μουσικής και δεν θα την χρησιμοποιείς για την αυτοπροβολή σου, θα γίνεις ένας παρά πολύ σημαντικός μουσικός».
Ο ίδιος, που αυτοπροσδιορίζεται ως «ναυτικός μουσικός», καθώς του αρέσει να «ταξιδεύει συνεχώς σε άγνωστες θάλασσες», δεν σταματάει να δημιουργεί με πάθος και ενθουσιασμό, αλλά και να πειραματίζεται. Στο συμφωνικό έργο του Μίκη Θεοδωράκη, βρήκε πριν από τέσσερα χρόνια «έναν υπέροχο, ανεξερεύνητο ωκεανό να ερευνήσει» και το ταξίδι του αυτό συνεχίζεται και θα συνεχίζεται.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Σε λίγες μέρες, 1 και 2 Ιουλίου, πρόκειται να ανοίξει μουσικά το φετινό πρόγραμμα στο Μικρό Θέατρο της Επιδαύρου με μία μοναδική «Συνάντηση», στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου. Με αυτή την ωραία αφορμή, μας μίλησε με αγάπη και σεβασμό για το μεγαλείο του μεγάλου Έλληνα μουσουργού Μίκη Θεοδωράκη και το άγνωστο συμφωνικό του έργο, ενώ μοιράστηκε μαζί μας σκέψεις και στιγμές, ανθρώπινες και αληθινές.
Λίγο πριν ο Στέφανος Κορκολής μας ταξιδέψει σε υπέροχες μουσικές «θάλασσες» με τα πλήκτρα του πιάνου του, στο ατμοσφαιρικό θεατράκι της Επιδαύρου, ας γνωρίσουμε ένα μικρό μέρος από τον όμορφο κόσμο της ψυχής του…
Συνέντευξη: Ερριέττα Μπελέκου
Η γνωριμία με το συμφωνικό έργο του Μίκη Θεοδωράκη
Όλα ξεκίνησαν μαγικά.. Όπως όλα τα ωραία πράγματα πάντα μαγικά συμβαίνουν.
Πριν από τέσσερα χρόνια, μετά από μία μεγάλη παγκόσμια περιοδεία, είχα έρθει για λίγες μέρες στην Αθήνα, και κάνοντας ζάπινγκ στη τηλεόραση πετυχαίνω ξαφνικά στην ΕΡΤ3 ένα κομμάτι της ορχήστρας (οπτικά) να εκτελεί κάτι που με χτύπησε κατακούτελα! Δεν ήξερα όμως τι είναι αυτό που άκουγα. Παρ’ όλο που ήταν στα γούστα μου τα μουσικά 100% -δηλαδή συνθέτες Ρώσικης Σχολής- δεν ήταν ούτε Προκόφιεφ, ούτε Σοστακόβιτς, ούτε Στραβίνσκι, ούτε Ραχμάνινοφ, αλλά κάτι άλλο. Μόλις άνοιξε το πλάνο, είδα τον Μίκη Θεοδωράκη στο πόντιουμ και την Τατιάνα Παπαγεωργίου στο πιάνο και να κατάλαβα ότι πρόκειται για δικό του έργο, ένιωσα δέος, απίστευτα περήφανος, συγκινημένος και παράλληλα ένιωσα πάρα πολύ αμήχανα διότι σκέφτηκα «αν είναι δυνατόν να μην γνωρίζω ότι ένας δικός μας συνθέτης γράφει τόσο συγκλονιστική συμφωνική μουσική και εγώ να έχω παίξει με τις μεγαλύτερες ορχήστρες στον κόσμο και να μην έχω συμπεριλάβει Θεοδωράκη». Αυτό λοιπόν με πείσμωσε και άρχισα να ψάχνομαι. Κάπου εκεί ανακαλύπτω ότι ο Μίκης για το συγκεκριμένο έργο έχει λάβει βραβείο όταν ήταν νέος από τα χέρια του Ντμίτρι Σοστακόβιτς, ως μουσική μεγαλοφυΐα του 20ου αιώνα! Δηλαδή, ο Σοστακόβιτς ονόμασε τον Θεοδωράκη μουσική μεγαλοφυΐα του 20ου αιώνα και εμείς –και εγώ μαζί- δεν το ξέραμε! Μετά από 3- 4 μήνες που επέστρεψα, χτυπάει το τηλέφωνό μου και ήταν ο σκηνοθέτης Αστέρης Κούτουλας, ο οποίος κάνει ταινίες ντοκιμαντέρ βασισμένες πάντα σε μουσική του Θεοδωράκη και κυρίως στην συμφωνική μουσική του. Θα έκανε λοιπόν την παρουσίαση της ταινίας «Ανακυκλώνοντας τη Μήδεια» και μου ζήτησε να κάνω έναν μουσικό πρόλογο, ένα ημίωρο ρεσιτάλ, πριν την προβολή της ταινίας. Εγώ του είπα πως ήταν καταπληκτικό –μιας και μόλις είχα ανακαλύψει το συμφωνικό έργο του Μίκη- αλλά ότι δεν έχω μπει ακόμη τόσο βαθιά ώστε να μπορέσω. Τότε μου είπε πως είναι και παράκληση του ίδιου του Θεοδωράκη, καθώς θα ήθελε πάρα πολύ να ακούσει «πως μέσα από την ψυχή και τα δάχτυλά σας εκφράζετε τη μουσική του». Είμαι λοιπόν στο καμαρίνι του «Τριανόν», μπαίνει ο Μίκης μέσα, σκάει ένα χαμόγελο και μου λέει «Έχεις τρακ», λέω «Ο Μίκης Θεοδωράκης είστε, εσείς πρέπει να έχετε τρακ που θα παίξω τα έργα σας, είναι η πρώτη φορά πραγματικά που τα ακουμπάω» (αναφέρομαι πάντα στο συμφωνικό του έργο). Μόλις τελείωσε αυτό το μίνι ρεσιτάλ με τον «Ζορμπά», τον οποίο είχα μετατρέψει σε μία φαντασία για πιάνο, άκουσα ένα τεράστιο μπράβο από τον Μίκη και αυτό ήταν το ωραιότερο μπράβο που έχω εισπράξει στη ζωή μου. Δεν έφτανε μόνο αυτό, την άλλη μέρα το πρωί χτυπάει το τηλέφωνο και ο Μίκης θέλει να με δει.
Μαθήματα ζωής δίπλα στον Μίκη Θεοδωράκη
Από ‘κει ξεκινάει μία ιστορία που κρατάει τέσσερα χρόνια, μία ιστορία η οποία εξελίχθηκε όχι μόνο στο επίπεδο της μουσικής φιλίας και συμπάθειας, αλλά και σε αγάπη, αλληλοσεβασμό, πράγμα που με κάνει να νιώθω υπέροχα. Από τότε άλλαξε όλη μου η ζωή. Το πρόβλημα με την αρρώστια μου ξεπεράστηκε για πλάκα, μέσα από την ενασχόληση με τη μουσική του, ανακαλύπτοντας έναν καινούργιο ωκεανό για να ταξιδέψω. Γιατί ξέρεις, εγώ είμαι ναυτικός μουσικός, μ’ αρέσει να ταξιδεύω σε άγνωστες θάλασσες. Βρήκα λοιπόν έναν υπέροχο, ανεξερεύνητο ωκεανό να ερευνήσω. Από την άλλη μεριά, πήρα μαθήματα ζωής δίπλα στον Μίκη. Καταλαβαίνεις ότι βιώνω αυτό που πάντα ζήλευα, σολίστες να είναι δίπλα σε μεγάλους συνθέτες. Καμαρώνω υπερβολικά που ο ίδιος με αναγνωρίζει ως μεγάλο συνθέτη και «ιδανικό ερμηνευτή και πρεσβευτή της μουσικής του προς το ελληνικό και το διεθνές κοινό». Επίσης, το γεγονός ότι είπε στην απονομή του χρυσού δίσκου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών ότι, «αυτό το σημερινό, για τη μουσική μου, το θεωρώ ένα νέο ξεκίνημα», με τιμά αφάνταστα. Είναι πραγματικά ο πιο γενναιόδωρος άνθρωπος που έχω γνωρίσει στη ζωή μου!
Σοφία Μανουσάκη – μια ερμηνεύτρια «αποκάλυψη»
Σε όλα αυτά έρχεται και η παρουσία αυτής της εξαιρετικής περίπτωσης που λέγεται Σοφία Μανουσάκη. Βλέπεις από τη μία ένα κορίτσι σαν τα κρύα τα νερά και από την άλλη ανοίγει μία φωνή που τους αφήνει όλους κάτω. Είναι απίστευτη και δεν το λέω –πια ευτυχώς- μόνο εγώ! Το λέει ο ίδιος ο Μίκης.
Να σου πω και κάτι ακόμα; Πρέπει ό άλλος να καταλαβαίνει τι τραγουδάει, και πίστεψέ με, δεν το καταλαβαίνουν αρκετοί καλλιτέχνες… Ειδικά όταν έχεις να κάνεις με ποίηση όπως αυτή του Καμπανέλλη, του Αναγνωστάκη, του Σεφέρη ή του Ελύτη, αλίμονο αν δεν καταλαβαίνεις. Η Σοφία, ένας τόσο νέος άνθρωπος, κάθε φορά που δεν καταλάβαινε κάτι ερχόταν και ρωτούσε, δεν ντρεπόταν. Αυτό είναι που μου αρέσει περισσότερο, η ταπεινότητά της. Η Σοφία ανήκει στη γενιά –και εννοώ σαν μυαλό- των ερμηνευτών της παλιάς κοπής, που έχουν σεβασμό στους δημιουργούς. Όταν υπάρχει θέληση για μάθηση όλα γίνονται.
Η χρυσή «Συνάντηση»
Μπήκαμε στο στούντιο γιατί ήθελα να δοκιμάσω τη Σοφία σε μεγάλα έργα, δηλαδή σε τραγούδια με μεγάλη ποίηση, μεγάλων συνθετών, να δω τι αξίζει. Ξεκινήσαμε λοιπόν να ηχογραφούμε και κάποιος κοινός φίλος –εμένα και του Μίκη- μου λέει γιατί δεν στέλνεις αυτά τα δείγματα στον Μίκη, θα τον κάνεις πολύ χαρούμενο. Το έκανα και την άλλη μέρα έρχεται η δεύτερη επιστολή του, στην οποία αναφέρει «σας ευχαριστώ πολύ για το υπέροχο δώρο που μου κάνατε». Έτσι φτιάξαμε το διπλό CD. Εκτός του ότι το άλμπουμ έγινε χρυσό, με πήρε έναν φίλος μου και με ενημέρωσε ότι βρίσκεται στην 22η θέση στο IFPI CHARTS (http://www.ifpi.gr/charts_el.html) μετά από έναν χρόνο. Είναι τρομερό, ένα διπλό CD με έργα Μίκη Θεοδωράκη για πιάνο- φωνή να είναι στις ψηλότερες θέσεις ενός chart επίσημου σε πωλήσεις. Για μένα αυτό σημαίνει πάρα πολλά. Σημαίνει ότι υπάρχει κόσμος που αγαπάει τη σωστή μουσική, όταν την προσεγγίζεις με σεβασμό και αγάπη, όπως κάνουμε εγώ με την Σοφία.
Η «Συνάντηση» στο Μικρό Θέατρο της Επιδαύρου
Στην Επίδαυρο θα ακούσουμε γνωστά τραγούδια από όλο το μουσικό φάσμα του Μίκη καθώς και κλασικά όπως είναι η Μικρή Σουίτα για Πιάνο, ένα έργο δύσκολο αλλά και υπέροχο, και επιπλέον αποσπάσματα από τον επερχόμενο δίσκο μας, που ανήκει σ’ έναν άγνωστο (στο ευρύ κοινό) κύκλο τραγουδιών της περιόδου 1980-2000 («προδομένα» έργα), σε ποίηση της Δήμητρας Μαντά, με τίτλο «Μια θάλασσα γεμάτη μουσική».
Το κοινό θα ακούσει επίσης σε παγκόσμια πρώτη το Μαουτχάουζεν σε μεταγραφή για πιάνο- φωνή, την οποία έκανα παρέα με τον Μίκη.
Είναι όμως πολύ ωραία και η ιστορία για το πως άρχισε όλο αυτό… Με τον Μίκη βρισκόμαστε πολύ συχνά και όχι μόνο για να κάνουμε πρόβα, αλλά και για να περάσουμε ωραία. Σε μία από αυτές τις βραδιές μας έβαλε το Μαουτχάουζεν σε τέσσερις διαφορετικές εκτελέσεις. Κάποια στιγμή γυρνάει προς την Σοφία και λέει: «Αυτό το έργο θα το έλεγες καταπληκτικά!». Εγώ μέσα μου αναρωτήθηκα -για παράδειγμα πως θα έλεγε τον Αντώνη– αλλά σκέφτηκα κατευθείαν για να το λέει ο Μίκης σίγουρα κάτι θα ξέρει. Αμέσως μετά τον ρωτάω: «Ναι Μίκη μου να το κάνουμε, με τι ορχήστρα όμως;». Και μου δείχνει το πιάνο, λέγοντας: «Με αυτή την ορχήστρα και τίποτα άλλο!». Τότε είπα: «Εντάξει αλλά θα το μεταγράψουμε παρέα!». Η επόμενη ατάκα ήταν: «Φέρε παρτιτούρες, ξεκινάμε αύριο!». Και ξεκίνησε αυτό το υπέροχο τετραήμερο ταξίδι να γράφουμε μαζί με τον Μίκη. Δεν υπάρχει πιο ωραίο πράγμα. Είμαι τόσο τυχερός!
Στις συναυλίες της «Συνάντησης», που έχουμε κάνει πάνω από τριάντα όλο το χειμώνα, μ’ αρέσει πάρα πολύ να έχω επικοινωνία με τον κόσμο, να λέω ιστορίες που μου έχει πει ο Μίκης. Πόσο όμορφη είναι αυτή η επαφή! Ένα θέατρο να γίνεται σαν μια μικρή μπουάτ. Τελικά, τί είναι αυτό που μας ενώνει; Η μαγεία της μουσικής. Όταν μάλιστα μιλάμε για την μουσική του Μίκη …δεν υπάρχουν λόγια. Ο Θεοδωράκης έχει το μαγικό ραβδί να ενώνει ψυχές! Κι ας ανήκουν όπου ανήκουν.
Επόμενα καλλιτεχνικά σχέδια
Μετά το Μικρό Θέατρο της Επιδαύρου, ακολουθεί το Βεάκειο, στις 8 Ιουλίου, όπου εκεί κάνω και μία άλλου είδους παρέμβαση. Θα συνεργαστώ με δύο υπέροχες χορωδίες: το φωνητικό σύνολο «Μελωδοί» και την παιδική χορωδία του Σπύρου Λάμπρου. Με τους «Μελωδούς» θα κάνω κάποια χορωδιακά –υπό τύπου χορού όμως- μέρη. Δηλαδή, θα βάλω την χορωδία σαν αρχαία τραγωδία, να τονίζει σε κάποια μέρη από το Μαουτχάουζεν μερικές φράσεις. Είναι τόσο όμορφο όπως το έχω στο μυαλό μου και περιμένω με ανυπομονησία να το κάνουμε πρόβα. Μετά το Βεάκειο αυτό θα γίνεται και σε όλους τους σταθμούς της περιοδείας μας.
Το καλοκαίρι μας συνεχίζεται, έχουμε αρκετές συναυλίες να κάνουμε, ενώ κλείνουμε συναυλίες και για τον χειμώνα. Επίσης, θα γίνουν πράγματα και στο εξωτερικό. Είναι ευκαιρία πια να χρησιμοποιήσω τα τόσα χρόνια μου έξω, ώστε να μπορέσω να παρουσιάσω ακριβώς Θεοδωράκη.
Παράλληλα, μπαίνουμε τώρα στο στούντιο να ηχογραφήσουμε μαζί με την Σοφία Μανουσάκη, το «Μία θάλασσα γεμάτη μουσική», για φωνή, πιάνο και τσέλο, μάλιστα η τσελίστρια έρχεται από την Αυστραλία. Σε αυτό μας το εγχείρημα έχουμε πάρα πολύ μεγάλη συμπαράσταση και από την δισκογραφική μας Panik Records, η οποία αν και ασχολείται κυρίως με άλλου είδους μουσική, η αντιμετώπισή της είναι το λιγότερο συγκινητική.
Το επόμενο μεγάλο σχέδιο που έχω στο μυαλό μου είναι να πάρω το Κατάσταση πολιορκίας του Μίκη και να το κάνω μεταγραφή για πιάνο και φωνή.
Όσο μπορώ να παίζω, όσο μπορώ να γράφω, όσο μπορώ να σκέφτομαι, θα συνεχίζω με το έργο του. Πλέον ο Μίκης είναι κάτι παραπάνω από το μισό του εαυτού μου. Θέλω σε αυτό το σημείο να τονίσω κάτι, πως ό, τι κάνω με το έργο του είναι με την δική του άδεια και συνεργασία! Εγώ είμαι ένας μαθητής, μαθητεύω ξανά δίπλα στον μεγαλύτερο, εν ζωή, από τους παγκόσμιους συνθέτες.
Η Ελλάδα της κρίσης
Επειδή είμαι πολύ καιρό στο εξωτερικό, έχει τύχει πολλές φορές να ακούσω αρκετά άσχημα πράγματα για την Ελλάδα και τους Έλληνες και τότε γίνομαι θηρίο. Δεν θέλεις να με δεις. Γιατί δεν δίνω δικαίωμα σε κανέναν σκανδιναβό ή βόρειο, ο οποίος έμαθε τον πολιτισμό, την ποίηση, την μουσική από την Ελλάδα, να μας κρίνει. Εμείς εδώ ας γκρινιάζουμε όσο θέλουμε και καλά κάνουμε. Εκ των έσω, αν με ρωτάς, βλέπω τα πράγματα μαύρα και άραχνα, όπως όλοι μας νομίζω. Μας φτάσανε εκεί που θέλανε. Γιατί το λέω αυτό; Μας μελετήσανε απ’ έξω, δεν έγινε τίποτα τυχαία. Έβαλαν κάτω το DNA μας, το ανέλυσαν σε βαθμό απίστευτο και είδανε που πάσχει. Και που πάσχει το DNA μας Ερριέττα; Στο να βγάζει ο ένας το μάτι του άλλου! Εκεί χτύπησαν, στη διχόνοια. Που αλλού πάσχουμε; Στο ότι μας αρέσει πολύ να καλοπερνάμε και αυτό είναι φυσιολογικό. Σε ποιον άλλωστε δεν αρέσει; Όπως και να είναι τα πράγματα, η ελπίδα πάντα υπάρχει.
Η μουσική για μένα είναι…
…μία προέκταση του ίδιου μου του εαυτού! Η δικιά μου κινητήρια δύναμη. Σίγουρα είναι και πολλά άλλα. Εκεί θα ξεσπάσω, εκεί θα βγάλω τη λύπη μου. Πέρυσι για παράδειγμα, που έχασα τον πατέρα μου, έγραψα πολλά πράγματα. Το κλάμα δεν βγήκε στα μάτια μου, αλλά στις νότες μου…
Όνειρα
Δεν κάνω πια όνειρα. Όταν κλονίζεται η υγεία σου, τότε καταλαβαίνεις και την αξία της στιγμής. Σίγουρα είναι ωραίο να κάνεις όνειρα αλλά εγώ προτιμώ να γεύομαι, να απολαμβάνω, να αξιοποιώ αν θέλεις, την κάθε στιγμή. Και φυσικά να περιμένω την επόμενη. Αν δεν έρθει, δεν ήρθε. Αν με ρώταγες πριν δεκαπέντε χρόνια τί όνειρα έχω για το μέλλον, θα σου έλεγα πάρα πολλά. Για παράδειγμα, ονειρευόμουν να γράφω μουσική για μεγάλες κινηματογραφικές παραγωγές στο Χόλιγουντ. Θα ήθελα πάρα πολύ να έχω γράψει τη μουσική, ας πούμε, για τον «Μονομάχο». Τελικά, ενώ έφτασα πολύ κοντά στη πηγή –τρεις φορές- δεν ήπια νερό, διότι δεν ενέδωσα σε καταστάσεις που πρέπει –συνήθως- να ενδώσεις αν θες πραγματικά να μπεις σε αυτόν τον χώρο. Δεν κάνω εκπτώσεις για να καταφέρω κάτι. Αν είναι να γίνει, καλώς να γίνει. Αυτή τη στιγμή, το μόνο μου κοντινό όνειρο είναι να περάσουμε δύο υπέροχες βραδιές στην Επίδαυρο!
Κάτι για το τέλος, χωρίς ερώτηση.
Θα ήθελα για το τέλος να πω το εξής, παρ’ όλο που γνωρίζω πόσο δύσκολο είναι πια το κάποτε όμορφο και εύκολο ταξίδι στην Επίδαυρο, εύχομαι να τη δω και τις δύο βραδιές γεμάτη. Όχι για μένα –και το λέω με όλη μου την ειλικρίνεια- αλλά για τον Μίκη. Όχι απλά γιατί το αξίζει, αλλά γιατί έτσι πρέπει! Και από εκεί και πέρα εδώ είμαστε να τα λέμε, γεροί να ‘μαστε.
Και επειδή μελετήσανε το κακό μας DNA, όπως είπα πριν, καιρός είναι να τους δείξουμε το καλό μας DNA, που όταν γινόμαστε μια «γροθιά» δεν μας την βγαίνει κανείς!
Περισσότερα για τα «προδομένα» έργα του Μίκη Θεοδωράκη
~ Η «Συνάντηση» του Στέφανου Κoρκολή σε έργα Μίκη Θεοδωράκη με τη φωνή της Σοφίας Μανουσάκη, έρχεται για δύο βραδιές, 1 & 2 Ιουλίου στο Μικρό Θέατρο της Επιδαύρου. Περισσότερες πληροφορίες εδώ και εδώ
~ Η «Συνάντηση» στο Βεάκειο Θέατρο Πειραιά την Δευτέρα 11 Ιουλίου. Πληροφορίες εδώ
