Για αρχή θα ήθελα να υπερθεματίσω επάνω στην καλλιτεχνική αξία του Steve Gianakos, ενός από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της Pop Art.
Βιογραφικό
Ο Στηβ Γιανάκος (1938), απόφοιτος του Pratt Insitute και αποδέκτης του βραβείου Guggenheim to 1996, μαζί με τοn μινιμαλιστή γλύπτη αδελφό του Κρις (1934), αποτελούν ένα δυνατό παράδειγμα Ελλήνων της Διασποράς, που συνετέλεσαν στη δημιουργία μιας δυναμικής πολυεθνικής καλλιτεχνικής κοινότητας της Νέας Υόρκης, στα χρόνια που η Αμερικάνικη τέχνη βίωνε το μεσουράνημα της. Συμμετέχοντας ενεργά στη δημιουργία της pop art σκηνής, τα έργα του Στηβ, ενώ συμβάδιζαν με τις αισθητικές κατακτήσεις της εποχής, διατηρούν μέχρι σήμερα μία ηθελημένα underground αλλά δραστικά κριτική στάση σε κάθε φαινόμενο πλάνης ή εξωραϊσμού της ανθρώπινης κατάστασης, ενώ διαμορφώνουν υποδορίως την αιχμή της πρωτοπορίας.
Steve Goes to Hollywood
Παρατηρώντας τα έργα της ατομικής έκθεσης του Γιανάκου στην γκαλερί ΑΔ, με τον ειρωνικό τίτλο Welcome to Wee (με το wee να αναφέρεται σκωπτικά σε κάτι μικρό, προσωπικό και ανεπαίσθητο, αλλά έντονο, αντι-ηρωικό και ενίοτε ακάθαρτο όπως μια φυσική ανθρώπινη ανάγκη), αντιλαμβανόμαστε τη μετα-Weinstein επικαιρότητα να γίνεται όλο και πιο ορατή και επώδυνη. Έχοντας βιώσει τα κακώς κείμενα της Δύσης στην κοιτίδα της, σε μία χρονική περίοδο όταν οι σχέσεις στοργής αντικαθίστανται με σχέσεις δύναμης και η πηγή της επιθυμία φαντάζει όλο και πιο ενοχική και ερεβώδης, ο καλλιτέχνης καταγράφει πυρετωδώς την αγωνία του πολιτισμού.
Το Αντί-Υψηλό της Καθημερινότητας
Μέσα από ένα προσωπικό και μοναδικό εικαστικό ύφος, που θυμίζει κόμικς γραφήματα, παραπέμποντας στον ανάλαφρο χαρακτήρα των καρτούν, αναπαριστά ένα αμφίσημο μα βαθιά σκοτεινό σύμπαν. Μέσα από μία συνταρακτικά αβίαστη και ρέουσα χρήση του γραμμικού του σχεδίου, ο Γιανάκος ξετυλίγει όλους τους φόβους και τα πάθη ενός χαρούμενου ονείρου που κακοφόρμισε σε έναν ατέρμονο εφιάλτη. Με αυτόν τον τρόπο προκαλεί στο κοινό του μια παράξενη αμφιθυμία ανατριχίλας και γέλιου όπου η απώλεια μοραλιστικής κάθαρσης, όπως και η αινιγματική της χροιά, μοιάζει παράξενα ανακουφιστική, ίσως τελικά επειδή όλα είναι εν τέλει θέμα επιλογής «The Choice was Clear», 2017. Το γοητευτικό δίδυμο ομορφιάς-τρόμου του Υψηλού του 19ου αιώνα εκπίπτει στον κυνισμό της απόλαυσης της δυστυχίας τον 21ο.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Όταν Χαμογέλασε ο Bosch
Εκεί λοιπόν βρίσκονται όλα τα σημερινά τέρατα του Goya, οι δυστοπίες του Hieronymus Bosch, και τα λάθη της ιστορίας: μια σύγχρονη pin up ανταποκρίνεται με αηδία σε ένα διαχρονικά φριχτό εραστή « Neighbors», 2016, με τον ίδιο τρόπο που σιχαμεροί παχύσαρκοι δεινόσαυροι ασελγούν σε παιδούλες σε ανάγκη «Awkward Pleasantries», 2015. Την ίδια ώρα σε κάποια σπίτια στα προάστια όπως δείχνει το ντεκόρ, η ανία οδηγεί σε ιδιαίτερα περίεργες ερωτικές διεξόδους «She Loved Bold Prints», 2016, «The Size was Incredibly Challenging», 2017.
Νοσηρή παραμένει η σχέση των δύο φύλων στον αγώνα για επικράτηση και το σεξ γίνεται το ρινγκ για μια μάχη μέχρι τελικής πτώσεως, με τον καθένα να χρησιμοποιεί αδιακρίτως και χωρίς αναστολές ότι πολεμοφόδια έχει «It Went Well with a Heaping Bowl of Pasta», 2016.
Εγώ (?), Αυτό το Τέρας
Στα χρόνια της κρίσης, αυτά τα έργα φέρουν ειδικό βάρος, καθώς μας θυμίζουν τα βήματα του πως οδηγηθήκαμε ως εδώ, φέρνοντας μας αντιμέτωπους με το τέρας που κρύβουμε μέσα μας. Αυτές οι συχνά ασπρόμαυρες, αδρά εγγραμμένες πραγματείες της ανθρώπινης κατάστασης με τους μπλαζέ σαρκαστικούς τίτλους (και πολύ πιο σκληρές και ‘αλήτικες’ από άλλους καλλιτέχνες που καταπιάστηκαν με το συγκεκριμένο μέσο όπως ο Roy Lichtenstein, ο οποίος και θαύμαζε τη δουλειά του Γιανάκου), θυμίζουν κάποια παιχνίδια που όταν μεγαλώσαμε συνειδητοποιήσαμε ότι μας γοήτευαν γιατί μας τρόμαζαν, σημαίνοντας το τέλος της αθωότητας «A Gifted Raconteur», 2017.
The Joker
Σύμφωνα με κριτική του καλλιτέχνη στους New York Times, στα έργα του Γιανάκου ‘συναντάμε μία πρωτοφανή ένταση μεταξύ αθωότητας και παρακμής, έναν εκρηκτικό συνδυασμό μεταξύ αγνότητας και πορνογραφίας, που αντανακλά τόσο καίρια την παράνοια των ΜΜΕ σήμερα και του τετηγμένου εγκεφάλου του ακροατηρίου τους’. Σε κάθε περίπτωση, η υπονομευτική και βέβηλη χλεύη της μικροαστικής κοινωνίας μας από τον Γιανάκο, μόνο με Αριστοφανικούς όρους δύναται να μελετηθεί και να εκτιμηθεί. Με αυτά τα εχέγγυα, μπορεί πλέον να απονεμηθεί στον καλλιτέχνη ο τίτλος του Γελωτοποιού της Αυλής, μας.
Φωτογραφία θέματος: The choice was clear, 2016, laser print on paper, 100x132cm
Διαβάστε επίσης:
Welcome to wee: Έκθεση του Στηβ Γιανάκου στην γκαλερί ΑΔ | Διάρκεια έκθεσης: έως 2/12