Στο διπλανό δωμάτιο ή το έργο του δονητή, της Σάρα Ρουλ από τον Κωνσταντίνο Μαρκουλάκη στο Θέατρο Βρετάνια

Μια σοβαρή κωμωδία για τη σεξουαλικότητα, την αγάπη και τον ηλεκτρισμό!

Με υποψηφιότητες στα βραβεία Tony και στην τελική λίστα των φιναλίστ για το Βραβείο Pulitzer το 2010, το έργο έχει αποσπάσει διθυραμβικές κριτικές από τον ξένο τύπο.

Λόγω των διαδοχικών ατυχημάτων των δύο πρωταγωνιστών, Άκη Σακελλαρίου και Νάντιας Κοντογεώργη, τους πρωταγωνιστικούς ρόλους αναλαμβάνουν ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης και η Γαλήνη Χατζηπασχάλη. Τους επόμενους μήνες αναμένεται οι δύο αγαπημένοι ηθοποιοί να επιστρέψουν σε διπλή διανομή.

Μαζί τους οι εξαιρετικοί ηθοποιοί Δημήτρης Σαμόλης, Κωνσταντίνα Κλαψινού, Δημήτρης Δεγαΐτης, Ελευθερία Μπενοβία και Δανάη Ομορεγκιέ – Νεάνθη.

Το έργο, σε μετάφραση και σκηνοθεσία του Κωνσταντίνου Μαρκουλάκη, παίρνει ιστορικά γεγονότα και τα πλέκει, με χιούμορ, ευφυΐα και τρυφερότητα, σε μια τολμηρή ιστορία αγάπης και κατανόησης.

Υπόθεση

Στα τέλη του 1880, μερικά χρόνια μετά την εφεύρεση του ηλεκτρισμού, στην Βικτωριανή Νέα Υόρκη, όπου βασιλεύει η συντήρηση και ο πουριτανισμός, ένας καταξιωμένος γιατρός, αφοσιωμένος επιστήμονας και οικογενειάρχης, ο Δρ. Γκίβινγκς, ανακαλύπτει, με αγνές προθέσεις, με στόχο την θεραπεία της «υστερίας» των γυναικών (και ενίοτε των αντρών) ασθενών του μια εκπληκτική, νέα και πρωτοπόρα συσκευή: τον ηλεκτρικό δονητή.

Ο Δρ. Γκίβινγκς θεραπεύει δυστυχισμένες γυναίκες – και σπανιότερα, άνδρες – με αυτή τη νέα ηλεκτρική συσκευή. Είναι ενθουσιασμένος με τα αποτελέσματα, όταν η μηχανή του διεγείρει τις ασθενείς του σ’ αυτό που τότε ονόμαζαν ευτυχισμένους παροξυσμούς (ή, όπως τους ξέρουμε σήμερα, οργασμούς). Ευαίσθητος στην επιστήμη του, είναι αναίσθητος στο ανθρώπινο δράμα που τον περιβάλλει. Ενώ ο γιατρός είναι σε θέση να διεγείρει τους ασθενείς του, αποτυγχάνει να το κάνει για τη γυναίκα του. Στο βικτωριανό σπίτι του, όπου στεγάζεται και το ιατρείο του, η νέα και πανέξυπνη σύζυγος του Κάθριν, απασχολημένη με θέματα που αφορούν τη νεογέννητη κόρη τους, προσπαθεί να καταλάβει τι ακριβώς συμβαίνει στο «διπλανό δωμάτιο». Όταν μια νέα «υστερική» ασθενής κάνει την εμφάνιση της μαζί με τον σύζυγο της, φέρνοντας μαζί τους την προβληματική σχέση τους αλλά και μία τροφό, το ζεύγος Γκίβινγκς θα κληθεί να αναθεωρήσει και τη δική του σχέση, όπως και τι σημαίνει τελικά να αγαπάς κάποιον πραγματικά.

Για το έργο

Το σώμα ως «ανεξερεύνητη χώρα» μπορεί να μοιάζει με μια περίεργη βικτωριανή έννοια, μια αναδρομή στην καταπίεση του 19ου αιώνα, που φορούσε κορσέδες. Ωστόσο, ακόμη και σήμερα, στην απελευθερωμένη εποχή μας, η ιδέα του να είναι κανείς ξένος προς το σώμα και τις επιθυμίες του δεν είναι καθόλου απίθανη.

Με σαφείς αναφορές στη σύγχρονη εποχή, η Sarah Ruhl μιλάει για τις γυναίκες, για τους άνδρες, για τις κοινωνικές τάξεις, για τον ηλεκτρισμό και την τεχνολογική πρόοδο και, φυσικά, για το σεξ. Το σεξ είναι πάντα περίπλοκο, άρα πάντα αστείο, κι έτσι προκύπτει αβίαστα η κωμωδία, ωστόσο η Sara Ruhl δεν γελάει ποτέ με τους μπερδεμένους, καταπιεσμένους χαρακτήρες της, οι οποίοι είτε βαρύνονται από απογοητεύσεις που δεν μπορούν να εξηγήσουν είτε βασανίζονται από ανάγκες τις οποίες δεν μπορούν να αρθρώσουν.

Στη σημερινή εποχή, έχουμε ονόματα για τα ψυχολογικά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο σύγχρονος άνθρωπος: αγχώδεις διαταραχές, επιλόχεια κατάθλιψη, διπολική διαταραχή ή πολύ απλά «κατάσταση της ανθρώπινης φύσης». Κάποτε, αρκετά παλαιότερα, χρησιμοποιούσαν τον όρο «υστερία».

Και η συγγραφέας Sarah Ruhl επινοεί ένα ταξίδι στο χρόνο για να μας φέρει σε επαφή με την ανθρώπινη φύση μας και όλα όσα πρέπει να αποδεχτούμε για να εξελιχθούμε, μέσα από την πιο σημαντική μορφή έκφρασης και σύνδεσης: την αγάπη.

Η υστερία ως ασθένεια:

Οι γιατροί χρησιμοποιούσαν συσκευές δόνησης για τη θεραπεία της «υστερίας», την οποία θεωρούσαν ως το πιο κοινό πρόβλημα υγείας μεταξύ των γυναικών της εποχής. Η υστερία ήταν ένας ιατρικός όρος που αναπτύχθηκε για να περιγράψει την εκδήλωση ψυχικής ή συναισθηματικής δυσφορίας μιας γυναίκας, συμπεριφορά που τότε την θεωρούσαν ασθένεια που χρειαζόταν θεραπεία. Αν και η ύπαρξη της υστερίας ως ασθένειας διαψεύστηκε από την Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρεία το 1952, οι ειδικοί ιατροί από την εποχή του Ιπποκράτη μέχρι και τον 20ό αιώνα πίστευαν ότι η υστερία εξέφραζε την αντίδραση της μήτρας κατά της σεξουαλικής στέρησης. Το μασάζ των γεννητικών οργάνων αποτελούσε συνήθη θεραπεία για την υστερία – στόχος του ήταν να προκαλέσει «υστερικό παροξυσμό» (γνωστότερο ως οργασμό) στην ασθενή. Μια τέτοια θεραπεία απαιτούσε τόσο χειρωνακτική επιδεξιότητα όσο και αρκετό χρόνο, οπότε οι γιατροί των αρχών του αιώνα ήταν ενθουσιασμένοι με την αποτελεσματικότητα, την ευκολία και την αξιοπιστία των φορητών δονητών. Υπό το πρίσμα της ιστορικής κληρονομιάς της υστερίας, μπορούμε να δούμε ότι η ταξινόμηση της υστερίας ως ασθένειας ήταν μια άρνηση να αναγνωριστεί η γυναικεία σεξουαλικότητα ως ανθρώπινο χαρακτηριστικό ισότιμο με την ανδρική σεξουαλική λειτουργία, καθώς και μια άρνηση να αναγνωριστεί ο οργασμός ως φυσιολογική λειτουργία της γυναικείας σεξουαλικότητας.

Η συγγραφέας

Η Sarah Ruhl κατάγεται από το Σικάγο. Έλαβε το πτυχίο της από το Πανεπιστήμιο Brown, όπου σπούδασε με την Paula Vogel. Τα θεατρικά έργα της περιλαμβάνουν: In the Next Room or the vibrator play, The Clean House, Dead Man’s Cell Phone, Demeter in the City, Eurydice, Melancholy Play, Orlando, Late: a cowboy song και Passion Play. Τα έργα της έχουν κάνει πρεμιέρα στο Μπρόντγουεϊ, εκτός Μπρόντγουεϊ καθώς και σε πολλά άλλα θέατρα των ΗΠΑ. Έχουν επίσης παρουσιαστεί στην Ελλάδα (Ευρυδίκη, Θέατρο Πορεία), την Αγγλία, την Πολωνία, τη Γερμανία, το Ισραήλ, τη Νέα Ζηλανδία και την Αυστραλία και έχουν μεταφραστεί στα ισπανικά, τα πολωνικά, τα ρωσικά, τα κορεατικά και τα αραβικά. Ζει στη Νέα Υόρκη με την οικογένειά της.

Σκηνοθετικό Σημείωμα:

Ποιος θα το περίμενε, ένα θεατρικό έργο να βάζει επί σκηνής «θεραπείες» με ηλεκτρικό δονητή; Ποιος θα περίμενε αυτό το έργο να είναι ταυτόχρονα τόσο αστείο και τόσο τρυφερό; Τόσο διασκεδαστικό και, την ίδια στιγμή, τόσο διεισδυτικό στην ανθρώπινη φύση;

Το έργο αυτό μας ταξιδεύει σε μια εποχή όπου οι άνθρωποι ήξεραν περισσότερα για την Αφρικανική Ήπειρο απ’ όσα ήξεραν για το ίδιο τους το σώμα. Σε μια εποχή όπου η επιστήμη και η τεχνολογία φαίνονταν να καλπάζουν με ρυθμούς ασύλληπτους, όπου κάθε ερώτημα φαινόταν έτοιμο να απαντηθεί και οι άνθρωποι ήταν γεμάτοι βεβαιότητες. Δε διέφεραν, λοιπόν, πολύ από εμάς, σήμερα. Κοιτάζοντάς τους απ’ τον 21ο αιώνα, με αγάπη και συμπόνια για την άγνοιά τους, για τις προκαταλήψεις και τις ιδεοληψίες τους, έχουμε μια ευκαιρία να αναρωτηθούμε για τις δικές μας βεβαιότητες – και να τις επανεξετάσουμε. Κι όλο αυτό, διασκεδάζοντας.

Συντελεστές

• Μετάφραση – Σκηνοθεσία: Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης
• Μουσική: Μίνως Μάτσας
• Σκηνικά: Αθανασία Σμαραγδή
• Κοστούμια: Κλαιρ Μπρέισγουελ
• Σχεδιασμός φωτισμών: Στέλλα Κάλτσου
• Φροντιστήριο – κοστούμια: Βασιλική Τσιλιγκρού
• Βοηθός σκηνοθέτη: Άρτεμις Δούρου
• Βοηθός Μουσικού: Ιόλη Σιφονίου
• Βοηθός Ενδυματολόγου: Εύα Κουρελιά
• Art work: Mike Rafail
• Φωτογραφίες: Ελίνα Γιουνανλή, Δομνίκη Μητροπούλου
• Trailer παράστασης: Χρήστος Συμεωνίδης
• Επικοινωνία – προβολή: Μαρκέλλα Καζαμία
• Παραγωγή: Θεατρικές Επιχειρήσεις Κάρολου Παυλάκη

Παίζουν: Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης, Γαλήνη Χατζηπασχάλη, Δημήτρης Σαμόλης. Κωνσταντίνα Κλαψινού, Δημήτρης Δεγαίτης, Ελευθερία Μπενοβία, Δανάη Ομορεγκιέ Νεάνθη