Το να επαναλάβω για χιλιοστή φορά πως δεν είμαι φανατική αναγνώστρια μυθιστορημάτων με ιστορικό υπόβαθρο, μάλλον είναι περιττό. Όχι ότι έχω εμπάθεια στο είδος, κάθε άλλο, αλλά μεγάλη μερίδα ελληνικών μυθιστορημάτων που υπάγονται σε αυτό, είναι κουραστικά, φλύαρα, προβλέψιμα και κυρίως, επαναλαμβανόμενα, μιμούμενα όχι μόνο τον ίδιο τους τον εαυτό, αλλά και άλλα μυθιστορήματα της κατηγορίας που, συνήθως, είναι κατά πολύ καλύτερά τους. Υπάρχουν, λοιπόν, αυτά τα ιστορικά μυθιστορήματα, και υπάρχει και το “Στο δρόμο των αρωμάτων”, ένα από τα λίγα βιβλία του είδους που δεν νομίζω πως υπάρχει άνθρωπος που να το έχει διαβάσει μέχρι στιγμής, και να μην έχει ενθουσιαστεί με τι περιεχόμενό του, αλλά και με τον περίτεχνο τρόπο που ο συγγραφέας του, Μάνθος Σκαργιώτης, χειρίζεται το λόγο του.
Ο Κωνσταντίνος Ντούλας επιστρέφει στα πατρογονικά του μετά από χρόνια απουσία του στα ξένα, για να ανακαλύψει πως ο πατέρας του πέθανε από τον καημό του για τον χαμό των τριών κοριτσιών του, που υπήρξαν γυναίκες τριών πρωτομαστόρων και θυσιάστηκαν από αυτούς προκειμένου να χτιστούν και να στεριώσουν τα γνωστά γεφύρια του Δούναβη, του Ευφράτη και της Άρτας. Θέλοντας, λοιπόν, να εκπληρώσει την τελευταία επιθυμία του πατέρα του, που δεν είναι άλλη από το να πάει εκεί που χάθηκαν οι αδερφές του και να επιστρέψει στον τόπο με λίγο ασβέστη και λίγο χώμα από τον δικό τους τάφο, αφήνει πίσω του τη μητέρα του και την αρραβωνιαστικιά του, την Ανθή, ξεκινώντας ένας μακρύ ταξίδι, στο διάβα του οποίου, ο Κωνσταντής, θα συναντήσει μυριάδες εκπλήξεις, εμπόδια, αλλά και μοναδικές στιγμές, με την σκιά του κινδύνου να παραμονεύει πάντα κάπου εκεί κοντά του. Γιατί, η φυγή του, συμπίπτει με ένα φονικό και ο Κωνσταντής είναι ο βασικός ύποπτος, κάτι που δεν έχει συνέπειες μόνο για εκείνον, αλλά και για όσους άφησε πίσω του.
Ο Μάνθος Σκαργιώτης παντρεύει δύο πολύ γνωστές για τον αναγνώστη ιστορίες. Η μία είναι αυτή του “Νεκρού αδερφού” -καθόλου τυχαία, λοιπόν, η επιλογή του ονόματος Κωνσταντής για τον πρωταγωνιστή μας-, και η άλλη είναι αυτή του “Γιοφυριού της Άρτας”. Νομίζω πως κάθε βιβλιόφιλος που σέβεται τον εαυτό του -ή έστω, έχει πάει σχολείο- ξέρει πολύ καλά σε ποιες ιστορίες αναφέρομαι και ποιο είναι το περιεχόμενό τους. Η ουσία, όμως, στην προκειμένη περίπτωση, δεν έχει να κάνει με το περιεχόμενο των ιστοριών αυτό καθ’ αυτό, ούτε με το πως ο συγγραφέας κατάφερε να δημιουργήσει το πάντρεμα αυτό, αλλά με το πως μπόρεσε να κρατήσει τον πυρήνα τους, να τον ενσωματώσει σε μια δικιά του ιστορία, και να την κατακτήσει ολότελα σαν να διατηρεί την παρθενογένεια του. Γιατί, αγαπητοί αναγνώστες, αυτό ακριβώς επιτυγχάνει ο συγγραφέας. Να πλάσει το δικό του παραμύθι, ορμώμενος από την δυναμική δύο άλλων παραμυθιών, και να μας προσφέρει μία ιστορία που φαντάζει απόλυτα ρεαλιστική και αληθοφανής.
Το δεύτερο στοιχείο που πρέπει να επαινέσει κανείς στο βιβλίο αυτό, δεν είναι άλλο από την πένα του συγγραφέα. Οι λέξεις μοιάζουν να ρέουν πάνω στο χαρτί, όπως το νερό σε ένα ορμητικό ποτάμι, και σε παρασύρουν μαζί τους κάνοντάς σε να ξεχνάς που βρίσκεσαι και τι κάνεις. Πλοκή μεστή, σφιχτοδεμένη, με έντονες ιστορικές αναφορές χωρίς ωστόσο να κουράζει ή να προσπαθεί να κάνει επίδειξη των γνώσεων, ή και της μελέτης ακόμα που είναι εμφανές ότι απαιτήθηκε προκειμένου να ολοκληρωθεί η ιστορία του Κωνσταντίνου. Πλούσιες περιγραφές και πληθώρα καλολογικών στοιχείων που χρησιμοποιούνται για να στολίσουν και να διανθίσουν το κείμενο, έτσι ώστε να βοηθήσουν στην πλάση και στην γέννηση εικόνων, ζωντανών, αληθινών, πλημμυρισμένων από χρώματα και αρώματα, από τον αέρα μιας άλλης εποχής. Αυτό που ίσως θα ήθελα και κάπως μου έλειψε, ήταν οι ανατροπές, που ναι μεν υπήρχαν, αλλά αν όχι περισσότερες, θα μπορούσαν στα σημεία να είναι κάπως πιο έντονες.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Ένα ταξίδι στα σκοτεινά χρόνια του 17ου αιώνα που όση μαγεία περικλείουν, άλλη τόση βία έκρυβαν στα σπλάχνα τους. Ένα ταξίδι από την Ανατολή στη Δύση και πάλι πίσω. Ένα ταξίδι προσωπικής αναζήτησης. Το χρονικό της εκπλήρωσης μιας τελευταίας επιθυμίας αλλά κατά βάθος, και μιας εσωτερικής ανάγκης του ίδιου του ήρωα. Έρωτες, μίση, πάθη, προδοσίες, ταξίδια σε τόπους επικίνδυνους μα και γοητευτικούς συνάμα, εικόνες αλλοτινών εποχών ποτισμένες με τη νοσταλγικότητα των ονειροπόλων, και όλα αυτά περασμένα βελονιά τη βελονιά σε ένα κέντημα φτιαγμένο με την μαεστρία και την προσωπική αλήθεια του συγγραφέα που καταφέρνει να γίνει και δική μας. Θα μπορούσα να πω και να γράψω πολύ περισσότερα για το υπέροχα συγκλονιστικό αυτό βιβλίο, αλλά το καλύτερο που έχω να κάνω, είναι να σας προτείνω να το διαβάσετε.
Το βιβλίο του Μάνθου Σκαργιώτη, Στο δρόμο των αρωμάτων, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα.