Έλαβα στα χέρια μου το «Ήμισυ του Παντός», της Δήμητρας Κολλιάκου, πριν λίγες ημέρες και διάβασα τις πρώτες σελίδες του στη διαδρομή από το λιμάνι της Ύδρας προς το σπίτι. Αυτός είναι ο καινούριος μου τρόπος για να δω αν ένα βιβλίο μπορεί να μου κεντρίσει το ενδιαφέρον. Διαβάζω την ώρα που περιπατάω, πράγμα που με βοηθάει ταυτόχρονα να χαλαρώνω και να ξεχνιέμαι. Άλλοι ακούν μουσική, εγώ προτιμώ να ανακαλύπτω καινούριους ήρωες, και μαζί, τις ενδιαφέρουσες ιστορίες τους.
Από τις πρώτες τέσσερεις σελίδες, το βιβλίο είχε καταφέρει να με κερδίσει. Δεν κοίταξα καθόλου τη θάλασσα στα αριστερά μου, ούτε τα υπερπολυτελή σκάφη που έκαναν είσοδο στο λιμάνι. Απεναντίας, ήθελα να επιστρέψω γρήγορα σπίτι, να ανοίξω το παράθυρο και να χαλαρώσω στον καναπέ ή στο κρεβάτι. Ο καλύτερος τρόπος να απολαύσεις ένα βιβλίο που σε ενδιαφέρει, είναι μεσημέρι καλοκαιριού, κάτω από το κλιματιστικό, καθισμένος κάπου με θέα τη θάλασσα. Έτσι και έγινε!
Αρθρογραφώντας σε τρεις στήλες αφιερωμένες στο βιβλίο, τα τελευταία τρία χρόνια, πέρα από το να ανακαλύπτω ξεχωριστά βιβλία, νιώθω ότι θέλω επιπλέον να συναντώ και τους συγγραφείς τους. Ιδιαιτέρως αυτούς που θαυμάζω μέσα από τα γραπτά τους.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Και η Δήμητρα Κολλιάκου ήταν μία από αυτές τις ξεχωριστές περιπτώσεις. Παρόλο λοιπόν που είμαι ο τελευταίος που μπορώ να κρίνω τη δουλειά ενός συναδέλφου, ειδικά με μια τόσο όμορφη, λιτή και δυνατή γραφή, λατρεύω παρόλα αυτά να εκφράζω τη γνώμη μου ως ένας απλός αναγνώστης που τυχαίνει να φτάνουν πολλά βιβλία στα χέρια του. Ομολογώ λοιπόν ότι είχα καιρό να διαβάσω κάτι τόσο κοντά σε εμένα, κάτι τόσο μεστό, ένα γραπτό που να κυλάει τόσο ομαλά και να καταφέρνει να με κάνει να θαυμάσω τη γραφή του. Από το πρώτο κεφάλαιο είχα ήδη ξεχαστεί και είχα σχεδόν μπει στον ψυχισμό της ηρωίδας. Ταυτόχρονα, η κινηματογραφική γραφή, με είχε ήδη βάλει στο πνεύμα και εγώ απολάμβανα τις εικόνες που τόσο διακριτικά και εύστοχα η συγγραφέας έχει δημιουργήσει για τον αναγνώστη.
Άμεσα, ήρθα σε επαφή με τις εκδόσεις Πατάκη και ζήτησα τα στοιχεία της συγγραφέως για μια πρώτη επαφή. Η απάντηση, ήταν ακόμα πιο ενδιαφέρουσα και από τη δική μου επιθυμία. Η Δήμητρα Κολλιάκου ζει στο Παρίσι…
«Και λοιπόν;» σκέφτηκα αστραπιαία.
Από τη θάλασσα και το γαλάζιο της Ύδρας, τι πιο όμορφο για μια νοητή βόλτα στα δρομάκια του 11ου διαμερίσματος του Παρισιού, εκεί που μένει η συγγραφέας, εκεί που οι γειτονιές είναι γεμάτες με μικρά ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία, καφέ, γκαλερί, εκεί που ο νεανικός πληθυσμός δίνει το δικό του χρώμα στην ήδη πανέμορφη γαλλική πρωτεύουσα.
Στο «La Friche», ένα από τα μικρά ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία της γειτονιάς, συναντήσαμε την Δήμητρα Κολλιάκου, εδώ που της αρέσει να έρχεται για να ενημερωθεί για τους αγαπημένους της γάλλους συγγραφείς ή τις μεταφράσεις τους, να χαζέψει ή να αγοράσει βιβλία. Και ανάμεσα σε αυτούς τους συγγραφείς και αυτά τα βιβλία, την αφήσαμε να μας εμπιστευτεί τις σκέψεις για τη δική της διαδρομή, το ξεκίνημα της, για τη ζωή στο εξωτερικό, την πορεία της Ευρώπης και φυσικά για το τελευταίο της βιβλίο, το « Ήμισυ του Παντός».
Δήμητρα Κολλιάκου:
«Έγραφα από παιδί και υπήρξαν άνθρωποι που με ενθάρρυναν να συνεχίσω. Εκείνο το πρώτο μυθιστόρημα όμως δεν ήρθε εύκολα. Το ολοκλήρωσα αφού τέλειωσα ένα διδακτορικό κι ενώ είχα εκλεγεί λέκτορας γλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο του Νιούκασλ. Το γράψιμο ήταν το ύψιστο όνειρο ― όχι η ακαδημαϊκή καριέρα. Μου έχει δώσει πολλή χαρά και έγινε σιγά σιγά τρόπος ζωής. Έχω παιδιά, βιοπορίζομαι απ’ τη διδασκαλία, κι όμως το γράψιμο είναι ο λόγος για τον οποίο θέλω να σηκωθώ απ’ το κρεβάτι το πρωί.
Έζησα σε διάφορα μέρη, στη Βρετανία, Ολλανδία, Γερμανία και στο Ισραήλ, πριν καταλήξω με την οικογένειά μου στο Παρίσι· μια ζωή χωρίς το δίχτυ προστασίας που δίνουν οι γονείς και οι παλιές φιλίες, η μητρική γλώσσα, ο εγκλιματισμός απ’ τα μικράτα στα ήθη ενός τόπου. Μια ζωή που μου έδωσε επίσης άλλη θεώρηση, τη δυνατότητα ν’ αλλάζω την οπτική γωνία, όντας η ξένη απέναντι σε διαφορετικούς κάθε φορά «ντόπιους».
Ίσως γι’ αυτό, η αποξένωση και η «απόκλιση» είναι θέματα που μ’ έχουν απασχολήσει, και επανέρχομαι σ’ αυτά από άλλη σκοπιά στο «Ήμισυ του Παντός»: Ξένος στο περιβάλλον του νιώθει ο ηλικιωμένος με τα ψυχικά προβλήματα που επιδείνωσαν τα χρόνια και τα χτυπήματα της ζωής. Ξένη είναι και η Γεωργιανή που τον φροντίζει. O σαρανταπεντάρης γιος που φυτοζωεί στην Αθήνα της κρίσης έχει αποξενωθεί και αδυνατεί να βοηθήσει. Μια άγνωστη κοπέλα, που έρχεται στην αρχή ως καθαρίστρια, θα εμπλακεί, για τους δικούς της λόγους, στα θέματα των παραπάνω. Θα καταφέρει κάτι και ποιο θα είναι το τίμημα;
Η αποξένωση, αλλά και η φροντίδα των άλλων, είναι οι άξονες που ορίζουν αυτό το μυθιστόρημα. Με ενδιαφέρουν στο πλαίσιο της κρίσης της χώρας μας, αλλά και στο πλαίσιο μιας Ευρώπης που αλλάζει. Πολύ πριν ψηφιστεί το Brexit, είχε πάψει να είναι η Βρετανία η χώρα στην οποία πήγα ως νέα φοιτήτρια. Ένα παράδειγμα από τον χώρο της παιδείας: Τα υψηλά δίδακτρα για ένα πρώτο πτυχίο θίγουν το δικαίωμα του πολίτη για παιδεία ― δικαίωμα που αυτοί που τα επέβαλαν πρόλαβαν να απολαύσουν, και τώρα αδιαφορούν για τους νεότερους.
Κι ας έχουν τόσα πράγματα αλλάξει, δεν βλέπω την Ευρώπη σαν άστοργη ξενιτειά, ούτε τον εαυτό μου αποκομμένο απ’ την Ελλάδα. Γράφω στα ελληνικά, δουλεύω με ελληνόφωνους φοιτητές στα εξ αποστάσεως εργαστήρια δημιουργικής γραφής των Εκδόσεων Πατάκη και του Ελληνικού Ανοιχτού Πανεπιστημίου. Όπως μπορώ, συμμετέχω κι εγώ στον αγώνα που κάνουν, κι εδώ κι εκεί, ανώνυμοι και επώνυμοι, για να μη χαθεί στη σκοτεινιά όχι μόνο αυτό που θα έπρεπε να μας ανήκει, αλλά και το δικαίωμα να διεκδικούμε αυτό που ονειρευτήκαμε…»
Μετά από έναν τέτοιο επίλογο, οποιοδήποτε δικό μου σχόλιο θα ήταν περιττό. Άλλωστε, έχω ένα μυθιστόρημα να τελειώσω, και αμέσως μετά, να αναλύσω και να πάρω αποφάσεις για το δικό μου δικαίωμα να διεκδικώ όσα κάποτε ονειρεύτηκα…
Δήμητρα Κολλιάκου, σε ευχαριστούμε πολύ!
Το τελευταίο βιβλίο της Δήμητρας Κολλιάκου «Ήμισυ του Παντός» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη τις οποίες και ευχαριστούμε για την προσφορά των αντιτύπων. Το ίδιο θερμά ευχαριστούμε το βιβλιοπωλείο «La Friche» για τη φιλοξενία και φυσικά την Δήμητρα Κολλιάκου για την ευκαιρία να την γνωρίσουμε.