Συναυλία αφιερωμένη στα 100 χρόνια της Οκτωβριανής Επανάστασης στο Ίδρυμα Μ. Κακογιάννης

Η συναυλία είναι αφιερωμένη στα 100 χρόνια από την Οκτωβριανή επανάσταση, γεγονός ιστορικό που επέδρασε καθοριστικά σε ολόκληρη την ιστορία του 20ου αιώνα και έδωσε επίσης πάμπολλες αφορμές για τη δημιουργία πολιτιστικών ερεθισμάτων.

Ο Αλέκος Ξένος (1912-1995) ήταν ένας σημαντικός συνθέτης που χρησιμοποίησε στη μουσική του στοιχεία της μουσικής μας παράδοσης, ήταν όμως κομματικά ενταγμένος στην Αριστερά και στρατεύτηκε και πολέμησε στο πλευρό της, διώχτηκε, μάλιστα, αργότερα, για τα πιστεύω του. Τα περισσότερα από τα έργα του, και ιδίως εκείνα που γράφτηκαν την περίοδο του Πολέμου, της Κατοχής, της Αντίστασης και του Εμφυλίου (και αργότερα) έχουν σαφή φιλο-κομμουνιστική κατεύθυνση. Στην περίφημη «Συμφωνία της Αντίστασης» χρησιμοποιούνται, μάλιστα, και αντάρτικα τραγούδια. Το Συμφωνικό Ποίημα «Σπάρτακος» απηχεί φυσικά την αντιστασιακή ιδεολογία του Ξένου, γράφτηκε, όμως, αργότερα, το 1963.

Ο Ντμίτρι Ντμίτριεβιτς Σοστακόβιτς (1906-1975) θεωρείται ο κατ’ εξοχήν αντιπροσωπευτικός συνθέτης της Σοβιετικής Ρωσίας. Το τεράστιο μουσικό ταλέντο του, ένα από τα μεγαλύτερα του 20ού αιώνα, δεν ήταν δυνατόν, φυσικά, να υποταχθεί στο αυταρχικό καθεστώς της Σταλινικής και μετασταλινικής περιόδου γι’ αυτό και η σχέση του με το καθεστώς ήταν γεμάτη από περιόδους συγκρούσεων και απαγορεύσεων, μεταξύ των περιόδων αποδοχής και ένδοξης αναγνώρισης. Η Δεύτερη Συμφωνία του (από τις 15 συνολικά που συνέθεσε) είναι έργο νεανικό, που δανείζεται στοιχεία από τις πρωτοποριακές τεχνικές της εποχής. Γράφτηκε το 1927 όταν ο Σοστακόβιτς ήταν 22 ετών, και αφιερώθηκε στην δέκατη επέτειο της Οκτωβριανής Επανάστασης. Είναι η πρώτη φορά που ο συνθέτης χρησιμοποιεί χορωδία σε μια συμφωνία του. Στο τελευταίο μέρος της, η Χορωδία ψάλλει έναν ύμνο για τα ιδανικά της Επανάστασης και ένα δοξαστικό στον ηγέτη της, τον Λένιν.

Το Συμφωνικό Ποίημα «Οκτώβρης», αντίθετα, ανήκει στην τελευταία, ωριμότερη περίοδο του συνθέτη και γράφτηκε στα 1967, πάλι για μια επέτειο της Επανάστασης, την 50ή. Η μουσική της γλώσσα είναι συντηρητικότερη της συμφωνίας, δανειζόμενη στοιχεία από το υστερορομαντικό ιδίωμα του Μάλερ, αλλά χωρίς να απομακρύνεται από το επικό ύφος που συχνά συναντούμε στα έργα του Σοστακόβιτς.

Συντελεστές:

Ντμ. Σοστακόβιτς, Συμφωνικό Ποίημα «Οκτώβρης»
Αλέκος Ξένος, Συμφωνικό Ποίημα «Σπάρτακος»
Ντμ. Σοστακόβιτς, Δεύτερη Συμφωνία «Στον Οκτώβρη»

Η Χορωδία του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών (Διδασκαλία: Νίκος Μαλιάρας)
Η Χορωδία του Εθνικού Ωδείου (Διδασκαλία Σπύρος Κλάψης)
Η Φιλαρμόνια Ορχήστρα Αθηνών (Διεύθυνση: Βύρων Φιδετζής)

Φωτογραφία: © Σπύρος Κατοπόδης