Συναυλία για τα 150 χρόνια από την Ένωση της Επτανήσου με την Ελλάδα στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

Η Φιλαρμονική Εταιρεία «Μάντζαρος» γιορτάζει μια σημαίνουσα ιστορική επέτειο, την Ένωση των Ιονίων Νήσων με την Ελλάδα. Το πρόγραμμα της επετειακής συναυλίας, που πραγματοποιείται το Σάββατο 22 Νοεμβρίου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών περιλαμβάνει έργα επιφανών εκπροσώπων της Επτανησιακής Σχολής και νεότερων ελλήνων συνθετών: Σαμάρας, Μάντζαρος, Μαυρόπουλος, Καίσαρης, Ραφαήλοβιτς, Δουκάκης, Ναπολέων Λαμπελέτ, Βισβάρδης, Liberalli (Λιβεράλλης) και Κουρουπός. Συμμετέχουν η υψίφωνος Άρτεμις Μπόγρη και ο τραγουδιστής Βασίλης Γισδάκης. Η εκδήλωση εντάσσεται στο πλαίσιο του κύκλου Επιλογές.

Τα Επτάνησα αφότου βρέθηκαν υπό νορμανδική και ενετική κατοχή (12ος-13ος αιώνας), γνώρισαν στη συνέχεια την ολιγοετή τουρκική κυριαρχία στα τέλη του 15ου αιώνα. Τη μακρόχρονη ενετική κυριαρχία διαδέχθηκε το 1797 η γαλλική, που οδήγησε στην ανεξάρτητη αλλά βραχύβια Επτάνησο Πολιτεία (1800-1807). Με την κατάλυση και αυτής, τα νησιά περιήλθαν στη κυριαρχία της Γαλλίας του Ναπολέοντα και, κατόπιν, της Βρετανικής Αυτοκρατορίας. Προσαρτήθηκαν εντέλει στην Ελλάδα, το 1863, ως δώρο της Βασίλισσας Βικτωρίας στον δανό πρίγκιπα Γεώργιο Α΄, τον νέο μονάρχη της Ελλάδας. Με την υπογραφή της συνθήκης του 1864 ανάμεσα στις τρεις Μεγάλες Δυνάμεις (Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία) και το Ελληνικό Βασίλειο, τα Ιόνια Νησιά περιήλθαν οριστικά υπό ελληνική κυριαρχία.

Η Φιλαρμονική Εταιρεία «Μάντζαρος» βρίσκεται ήδη στον 123ο χρόνο της ιστορίας της και συνεχίζει να συμβάλλει με κάθε τρόπο στη συνέχιση αλλά και στην ανανέωση της επτανησιακής πολιτιστικής παράδοσης. Η Φ.Ε. «Μάντζαρος», που έχει διαδραματίσει σπουδαίο ρόλο στη μουσική ιστορία των Ιονίων Νήσων, ιδρύθηκε στην Κέρκυρα το 1890. Κατά την υπερεκατονταετή λειτουργία της έχει αναπτύξει σημαντικό καλλιτεχνικό και παιδαγωγικό έργο, για το οποίο έχει βραβευτεί από την Ακαδημία Αθηνών και το Ινστιτούτο Robert Schuman. Στη Φ.Ε. «Μάντζαρος» έχουν καταρτιστεί πολλοί άριστοι μουσικοί, ενώ την ορχήστρα της έχουν διευθύνει γνωστοί έλληνες και ιταλοί μαέστροι.

Ο βασικός πυρήνας των ιδρυτών της «Μάντζαρος» προέρχεται από τον «Ψυχαγωγικό Συνεταιρισμό», μια σοσιαλιστική ομάδα που δραστηριοποιήθηκε  στην Κέρκυρα, στις αρχές του 1890. Το μουσικό σώμα του Συνεταιρισμού μετονομάστηκε σε Φιλαρμονική του Μουσικού Συλλόγου «Μάντζαρος» και «επαιάνισε δημοσίως […] το πρωτοκύριακον του 1890» –όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά φύλλα τοπικών εφημερίδων εκείνης της εποχής. Σύμφωνα με το νέο καταστατικό της Φιλαρμονικής Εταιρείας «Μάντζαρος», σκοπός της Εταιρείας ήταν «…η διατήρησις μουσικού θιάσου προς ψυχαγωγίαν της εργατικής τάξεως». Έναν σχεδόν χρόνο μετά την ίδρυσή της, η Φιλαρμονική αριθμούσε 40 μουσικούς, για τους οποίους δημιουργήθηκε μάλιστα ειδικό Ταμείο, και σε μια εποχή κατά την οποία η κοινωνική ασφάλιση ήταν άγνωστη στην Ελλάδα. Ιστορική στιγμή για την καλλιτεχνική πορεία της Φιλαρμονικής Εταιρείας «Μάντζαρος» ήταν η συμμετοχή των μουσικών της στις εορταστικές τελετές και στη «Λαμπαδηφορία» για τους πρώτους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας, το 1896. Το 1901, ψηφίζεται νέο καταστατικό, βάσει του οποίου ο σκοπός ίδρυσης της Εταιρείας διαφοροποιείται και είναι πλέον «η διδασκαλία και διάδοση της Μουσικής Τέχνης». Στα επόμενα χρόνια, η «Μάντζαρος», εκτός των θεωρητικών σχολών της και των σχολών πνευστών και κρουστών, δημιουργεί τάξεις πιάνου, φωνητικής, βιολιού, βιολοντσέλου και κοντραμπάσου, ενώ κατά περιόδους διαθέτει μικτή ορχήστρα, χορωδία, συμφωνική ορχήστρα και μαθητική μπαντίνα. Η Φιλαρμονική Εταιρεία «Μάντζαρος» έχει λάβει μέρος σε πολλά φεστιβάλ στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό, με κορυφαία την εμφάνισή της στη Βιέννη στο 17ο Ευρωπαϊκό Φεστιβάλ Φιλαρμονικών το 1996, όπου και έλαβε τιμητική διάκριση. Επίσης, έχει δώσει πολλές συναυλίες στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Ο τρομπετίστας Σωκράτης Άνθης είναι ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής και Αρχιμουσικός της Φιλαρμονικής Εταιρείας «Μάντζαρος» από το 2013. Έχει διατελέσει κορυφαίος μουσικός στην ορχήστρα της ΕΛΣ (1975-1990), στην ΚΟΑ (1980-1991), στη Συμφωνική της ΕΡΤ (1976-2003), ενώ συνεργάζεται και με την Ορχήστρα των Χρωμάτων. Ως σολίστ, έχει εμφανιστεί με σχήματα μουσικής δωματίου στην Ευρώπη, τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Άπω Ανατολή. Επίσης, ο διεθνούς φήμης κερκυραίος καλλιτέχνης έχει συμπράξει με τα γνωστότερα ελληνικά ορχηστρικά σύνολα και με πολλά ξένα σύνολα. Είναι ιδρυτικό μέλος του συγκροτήματος μουσικής δωματίου «Νικόλαος Μάντζαρος» και του Κουιντέτου χάλκινων πνευστών Melos Brass. Έχει διδάξει τρομπέτα στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου, καθώς και σε ωδεία. Είναι ακόμη ιδρυτής της Ετήσιας Θερινής Μουσικής Ακαδημίας Κέρκυρας και Καλλιτεχνικός Διευθυντής (από κοινού με το Melos Brass) του Ετήσιου Φεστιβάλ Χάλκινων Πνευστών του ΜΜΑ. Ο Σωκράτης Άνθης υπήρξε στενός συνεργάτης του Μάνου Χατζιδάκι επί μια εικοσαετία και συμμετείχε σε όλες τις συναυλίες και ηχογραφήσεις έργων του, ενώ η εν γένει δισκογραφική του δραστηριότητα είναι πλούσια. Σπούδασε τρομπέτα στη Φ.Ε. «Μάντζαρος» και στο Ελληνικό Ωδείο (άριστα παμψηφεί και πρώτο βραβείο).

Από το πρόγραμμα του πρώτου μέρους ξεχωρίζει η διμερής Κερκυραϊκή ραψωδία του Σπύρου Μαυρόπουλου (γενν. 1956) που θα παρουσιαστεί σε πρώτη εκτέλεση. Κατά την έναρξη της συναυλίας, τον πρώτο λόγο έχει ο Σπύρος Σαμάρας (1861-1917), ο οποίος υπογράφει το Εμβατήριο «Για την ένδοξη πατρίδα» από την οπερέτα Πόλεμος εν πολέμω (ενοργάνωση: Σπ. Μαυρόπουλους) και το Ιντερμέτζο από την όπερα Η μάρτυς (σε ενοργάνωση Χαρ. Μακρή). Θα ακουστεί επίσης η Συμφωνία αρ. 1 «Di Genere Orientale» [Σε ανατολίζον ύφος] του Νικολάου Χαλκιόπουλου-Μάντζαρου (1795-1872). Το πρώτο μέρος θα κλείσει με τρία κομμάτια του Γιώργου Κουρουπού (γενν. 1942). Θα ακουστούν τα τραγούδια «Νύχτα γιομάτη θαύματα» σε ποίηση Διονυσίου Σολωμού, καθώς και δύο αποσπάσματα από τη Λυσιστράτη: το «Παραμύθι» και το χορικό «Ελάτε στο χορό μας» (Finale) σε ενοργάνωση Σπύρου Ρουβά. Ερμηνεύουν η σοπράνο Άρτεμις Μπόγρη και ο τραγουδιστής Βασίλης Γισδάκης.

Στο δεύτερο μέρος της επετειακής συναυλίας της το Σάββατο 22 Νοεμβρίου στην Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης, η Φιλαρμονική Εταιρεία «Μάντζαρος» προτείνει στο κοινό συνθέσεις επτανησίων μουσουργών του 19ου και 20ού αιώνα. Η ορχήστρα θα ερμηνεύσει το Βαλς για χορωδία κλαρινέτων και μπάντα La fleur de lys [To άνθος του κρίνου] του Ιωσήφ Καίσαρη (1845-1923) σε ενοργάνωση Δ. Αργυρού. Ακολουθούν ο Χορός Στο κανόνι του κερκυραίου στρατιωτικού μουσικού, συνθέτη και μαέστρου Λεωνίδα Ραφαήλοβιτς (1846-1902) σε ενοργάνωση Σπύρου Ρουβά, Οι σειρήνες του Σπυρίδωνος Δουκάκη (1886-1974), το Βαλς Je veux toujours t’aimer [Θέλω πάντοτε να σ’ αγαπώ] του Ναπολέοντος Λαμπελέτ (1864-1932) και το τριμερές έργο του Διονυσίου Βισβάρδη (1910-1999) Ταξιδεύοντας στην Ήπειρο («Στου Παπαλάμπρου την αυλή», «Βησσανιώτισσα» και «Πωγωνίσιος χορός»). Ο μουσικός εορτασμός για την Ένωση των Επτανήσων με την Ελλάδα θα κορυφωθεί με δύο έργα του κερκυραίου μαέστρου και συνθέτη Antonio  Liberalli, γνωστού και ως Αντωνίου Λιβεράλλη (1814-1842), ο οποίος υπήρξε ένας από τους αγαπημένους μαθητές του Μάντζαρου. Οι συνθέσεις του τιτλοφορούνται Passo doppio “Del Maestro” και Βραχυδρομία, και παρουσιάζονται από τη Φιλαρμονική Εταιρεία «Μάντζαρος» σε ενοργάνωση Αλέξανδρου Κάτσιου.

Συμπαραγωγή του Οργανισμού Μεγάρου Μουσικής Αθηνών με τη Φιλαρμονική Εταιρεία «Μάντζαρος».