Στο προηγούμενο κείμενο της στήλης (με τίτλο «Τα 3 Π και τα 3 Χ») αναπτύχθηκε ένας προβληματισμός σχετικά με το ότι δεν αρκεί πλέον να στήσει κανείς μια συναυλία λαμβάνοντας υπόψη του απλώς το Που, το Πότε και το Πως θα γίνει αυτή.
Είναι απαραίτητο πια, προκειμένου μια συναυλία να μπορέσει να προσελκύσει κοινό, να καταφέρει να υψωθεί πάνω από τον «θόρυβο» της πληροφορίας που δημιουργείται εξαιτίας του υπερβολικά μεγάλου αριθμού συναυλιών που γίνονται σε καθημερινή βάση στις μέρες μας.
Τείνω πλέον να πιστεύω ότι το ζήτημα δεν είναι απλώς «πρόβλημα» αλλά σημαντική παθογένεια. Και αυτό γιατί δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος: στήνουμε μια συναυλία, ψιλο-χάνεται μέσα στον όγκο των συναυλιών και το «θόρυβο» της πληροφορίας και άρα δεν προσελκύει αρκετό κοινό και η απάντηση μας σε αυτό είναι να κάνουμε περισσότερες συναυλίες ώστε να καταφέρουμε κάποια στιγμή διά της επανάληψης και ενδεχομένως δια … της ευνοϊκής συγκυρίας, να υψωθούμε πάνω από τον «θόρυβο» και να καταφέρουμε να παρουσιάσουμε τη δουλειά μας σε περισσότερο κοινό. Όσο περισσότερες συναυλίες όμως κάνουμε, τόσο πολλαπλασιάζεται ο «θόρυβος» και ούτω καθεξής…
Αυτός είναι ο ένας λόγος που εξακολουθούν να γίνονται τόσες πολλές συναυλίες. Η προσπάθεια των ίδιων των μουσικών να καταφέρουμε κάποια στιγμή να υψωθούμε πάνω από τον «θόρυβο». Δεν μπορεί, κάποια στιγμή, παίξε-παίξε, θα «κάτσει» η καλή η συναυλία.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Ένας δεύτερος λόγος (ο οποίος αφορά σε σχήματα που έχουν ή είχαν στο πρόσφατο παρελθόν καλή ή/και πολύ καλή αναγνωρισιμότητα) είναι ότι επικρατεί ακόμη η αντίληψη πως αν ένα μουσικό σχήμα κάνει πολλές συναυλίες μέσα στην ίδια σεζόν τότε θα μεταδώσει προς κοινό και δημοσιογράφους την εικόνα πως είναι ένα σχήμα που το κοινό το θέλει και το αποζητά. Διαφορετικά δεν θα έκανε τόσες πολλές συναυλίες. Οι πολλές συναυλίες δηλαδή σε αυτή την περίπτωση λειτουργούν ως ένα επικοινωνιακό τρικ προκειμένου το σχήμα να δείξει προς τα έξω πως οι «μετοχές» του εξακολουθούν να είναι ψηλά.
Ένας τρίτος λόγος ο οποίος δεν αφορά στην περίπτωση συγκροτημάτων με σταθερά μέλη αλλά σε τραγουδιστές/τραγουδίστριες που στήνουν ένα σχήμα session μουσικών, είναι ότι αν ο/η τραγουδιστής/τρια δεν έχει προγραμματισμένο έναν επαρκή αριθμό συναυλιών δεν θα μπορέσει να βρει μουσικούς να πλαισιώσουν σταθερά το σχήμα του/της. Αυτός ο λόγος δηλαδή έχει καθαρά πρακτικό χαρακτήρα και εγείρει ένα ζήτημα που είναι πολύ δύσκολο να ξεπεραστεί.
Θα μπορούσα να συνεχίσω και με άλλους λόγους για τους οποίους πολλαπλασιάζονται οι συναυλίες αλλά πιστεύω ότι αρκούν αυτοί. Εκτιμώ ότι σχηματίστηκε η εικόνα.
Ο υπερβολικά μεγάλος αριθμός συναυλιών, εκτός από «θόρυβο» δημιουργεί και διάσπαση δυνάμεων. Ο καθένας είναι πολύ μόνος του και τον καταπίνει ο «θόρυβος» αυτός. Και όταν αρκετές δυνάμεις καταπίνονται από τον «θόρυβο» τότε χάνεται η πολυφωνία. Πολυφωνία υπάρχει. Αρκεί να κοιτάξει κανείς γύρω του. Τόσα πολλά σχήματα, που υπηρετούν τόσα (και τόσο) διαφορετικά μουσικά είδη. Επίσης, τόσα πολλά σχήματα που καταθέτουν μία καινούργια δημιουργική πρόταση πέρα από τις συνήθεις κατηγοριοποιήσεις. Πρακτικά όμως, το κοινό, η κοινωνία δεν είναι δυνατόν να αντιληφθεί αυτήν την πολυφωνία. Και ούτε θα την αντιληφθεί όσο ο «θόρυβος» εξακολουθεί να καταπίνει μουσικές δυνάμεις που δεν καταφέρνουν να υψωθούν πάνω από αυτόν.
Άρα η πολυφωνία πρακτικά είναι σαν μην υπάρχει. Ή έστω δεν γίνεται αντιληπτή σε όλο το εύρος της.
Συνήθως αυτή η στήλη είναι περισσότερο «Άρση» και λιγότερο «Θέση». Δηλαδή καταγράφει ένα πρόβλημα ή μια παθογένεια και προβληματισμούς γύρω από αυτά, ενίοτε θέτοντας υπό μερική αμφισβήτηση παγιωμένες αντιλήψεις ή πρακτικές (βλ. «Άρση») αλλά δεν προτείνει και τόσο τακτικά κάποια μορφή λύσης (βλ. «Θέση»).
Σήμερα όμως θα προτείνω κάτι:
Μήπως είναι καιρός εμείς οι ίδιοι οι Μουσικοί να επιχειρήσουμε να στήσουμε συναυλίες που να έχουν ένα μοναδιαίο χαρακτήρα; Ή κάποιο ιδιαίτερο εύρημα ή κάποια άλλη μορφή ιδιαιτερότητας; Φαίνεται πως ορισμένοι μουσικοί το έχουμε αντιληφθεί αυτό καθώς έχουν αρχίσει να γίνονται κάποια βήματα προς αυτήν την κατεύθυνση.
Για παράδειγμα μόλις πριν λίγες εβδομάδες ενεργοποιήθηκε το project Μονοκόκαλο. Μία κίνηση ελληνόφωνων/ελληνόστιχων συγκροτημάτων και δημιουργών από διάφορες πόλεις με στόχο τους το συλλογικό εγχείρημα αυτό να λειτουργήσει κάπως σαν ένα Φεστιβάλ μέσα στον χρόνο. Στα του οίκου της Puzzlemusik (τα οποία λόγω της θέσης μου σε αυτή γνωρίζω εκ των έσω) οι Next Step ξεκινούν μία σειρά εμφανίσεων στο The Zoo όπου κάθε Δευτέρα του Νοέμβρη θα παρουσιάζουν τα καινούργια τους κομμάτια. Η ιδιαιτερότητα του πράγματος εδώ είναι ότι οι τέσσερεις αυτές εμφανίσεις θα ηχογραφηθούν με σκοπό να αποτελέσουν το υλικό του 3ου άλμπουμ των Next Step. Στην ουσία δηλ. δίνεται στο κοινό η δυνατότητα να παρακολουθήσει την ηχογράφηση της καινούργιας τους δουλειάς. Προσωπικά επίσης κινούμαι προς ανάλογη κατεύθυνση, τόσο με τις σποραδικές εμφανίσεις του project μου The 3rd Man Element (που από τη φύση τους έχουν μοναδιαίο χαρακτήρα) όσο και με το σχήμα «Μαρία Λατσίνου & Mokita» με το οποίο την προηγούμενη εβδομάδα παρουσιάσαμε ζωντανά το πρόσφατο άλμπουμ μας «Λάρυμνα» υπό την μορφή μουσικής παράστασης / performance και όχι ως μία τυπική live παρουσίαση άλμπουμ. Τα παραπάνω όμως είναι οι εξαιρέσεις και όχι ο κανόνας. Αναφέρονται ως ενδεικτικά παραδείγματα μιας κατεύθυνσης που θα μπορούσε να ακολουθηθεί με συλλογικές κινήσεις, ιδιαίτερες ιδέες, συμπράξεις καλλιτεχνών πέρα από το σύνηθες «σε καλώ να ανέβεις στη σκηνή μαζί μου να πούμε κάποια τραγούδια μαζί» κλπ κλπ.
Ιδέες και πράξεις που θα μπορούσαν να ανανεώσουν τη συναυλιακή εμπειρία.
Αλλά και οι Συναυλιακοί Χώροι θα μπορούσαν να κινηθούν προς μία τέτοια κατεύθυνση και είτε να επιχειρήσουν να χτίσουν σταδιακά ένα ιδιαίτερο ή/και αναγνωρίσιμο προφίλ, είτε ακόμη να αρχίσουν να προτείνουν στους ίδιους τους μουσικούς κάποιες δικές τους ιδιαίτερες ιδέες που θα τους ενδιέφερε να υλοποιηθούν. Θα μπορούσαν ίσως δηλαδή και οι χώροι να δρουν πιο ενεργητικά και να «παραγγέλνουν» κάποια projects του ενδιαφέροντος τους στα μουσικά σχήματα αντί να διαχειρίζονται απλώς τις προτάσεις που λαμβάνουν από αυτά.
Βεβαίως όλα τα παραπάνω, ακόμη και αν συμβούν, δεν θα έχουν αποτέλεσμα αν οι Δημοσιογράφοι του πολιτιστικού δεν προκρίνουν στις αναφορές τους ή/και στις προτάσεις τους τις συναυλίες εκείνες, τις κινήσεις αυτές, που έχουν έναν μοναδιαίο χαρακτήρα ή/και μια κάποια ιδιαιτερότητα.
Ούτε βέβαια έχει νόημα να γίνονται ιδιαίτερες συναυλίες, να γίνονται επαρκείς αναφορές από τους δημοσιογράφους του πολιτιστικού αλλά το Κοινό στην πλειοψηφία του να στέκεται στην φωτογραφία και την επικεφαλίδα της ανακοίνωσης ή του άρθρου και να μην προχωράει καν στην ανάγνωση της πρώτης παραγράφου ώστε να πάρει την ιδιαίτερη πληροφορία.
Εκτίμηση μου είναι ότι χρειάζεται να γίνουν όλα αυτά μαζί αν θέλουμε να ανανεωθεί η συναυλιακή εμπειρία και ταυτόχρονα να υπάρξει μια σαφής εικόνα και καταγραφή του τι πραγματικά συμβαίνει στη μουσική ζωή αυτού του τόπου.
Μουσικοί, Συναυλιακοί Χώροι, Δημοσιογράφοι του πολιτιστικού, Κοινό. Όλοι οι «παίκτες» χρειάζεται να συμβάλουμε από την όποια θέση μας προκειμένου να δομηθεί μία συναυλιακή καθημερινότητα που να βγάζει νόημα και να έχει ουσία.
Είμαστε συγκοινωνούντα δοχεία. Το να τα περιμένει όλα ο ένας από τον άλλο και ο ίδιος να μην κάνει και πολλά πράγματα, δεν οδηγεί κάπου.
Και βεβαίως ακόμη και αν όλοι μας ως διά μαγείας ξεκινούσαμε αυτή τη στιγμή να λειτουργούμε με τους παραπάνω τρόπους θα έπαιρνε τουλάχιστον μία σεζόν αν όχι αρκετά περισσότερο μέχρι να φτάσουμε στο σημείο να εμφανιστούν τα όποια θετικά αποτελέσματα.
Αλλά αν δεν βρέξεις παντελόνι, ψάρι δεν τρως.