Συρανό ντε Μπερζεράκ – Εντμόν Ροστάν

Από τις Εκδόσεις Νεφέλη κυκλοφορεί το βιβλίο του Εντμόν Ροστάν με τίτλο, «Συρανό ντε Μπερζεράκ» σε μετάφραση της Λουίζας Μητσάκου.

Ε, όχι δα, μικρέ μου, τόσο μόνο; Μπορούσες χίλια πράγματα να πεις με άλλον τόνο! Άκουσε! Επιθετικά: “Αν είχα τέτοιο μύτο, να τόνε κόψω η πρώτη μου απόφαση θα ήτο!”.Και φιλικά: “Προσέξτε την, θα μπει μες στο φλιτζάνι! Εάν δεν την σηκώσετε, μέχρι τον πάτο φτάνει!”. Με ύφος περιγραφικό: “Βουνοκορφή! Ίδια ράχη! Βράχος! Τι βράχος, φίλοι μου; Χερσόνησος μονάχη!”. Με περιέργεια: “Το κουτί αυτό μες στο συρτάρι το ‘χεις για τα ψαλίδια σου, ή είναι καλαμάρι;”. Χαριτωμένα: “Τα πουλιά τόσο πολύ σε νοιάζουν ώστε πάνω στη μύτη σου τα βάζεις και κουρνιάζουν;”. Στα ίσια: “Πες μου, όταν ρουφάς ταμπάκο από τη μύτη, απ’ τον καπνό πιάνει φωτιά και καίγεται το σπίτι, και “πυρκαγιά” φωνάζουνε “στην καπνοδόχο” οι άλλοι;”. Με ύφος προστατευτικό: “Πρόσεχε το κεφάλι από το βάρος το πολύ μη γείρει προς το χώμα!”. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)

Ο Εντμόν Ροστάν γιος εύπορου οικονομολόγου και ποιητή, ο Εντμόν Ροστάν γεννήθηκε στη Μασσαλία το 1868. Σπούδασε λογοτεχνία, ιστορία, φιλοσοφία και νομική, ενώ ήδη από τα φοιτητικά του χρόνια γράφει το πρώτο του θεατρικό έργο, Το κόκκινο γάντι. Σε ηλικία είκοσι δύο ετών δημοσιεύει την πρώτη του ποιητική συλλογή, με τίτλο Οι ματαιοσχολίες. Το 1894, Οι ρομαντικοί, μια κωμωδία σε στίχους, παρουσιάζεται στην Κομεντί Φρανσαίζ, χαρίζοντας στον νεαρό συγγραφέα την πρώτη του επιτυχία. Με ιδιαίτερη ευκολία στον έμμετρο λόγο, γράφει την Απόμακρη πριγκίπισσα, έργο εμπνευσµένο από τον έρωτα ενός τροβαδούρου του Μεσαίωνα, και τη Σαμαρείτιδα, έργο θρησκευτικού περιεχομένου, με πρωταγωνίστρια τη Σάρα Μπερνάρ.

Η άνεσή του να συνδυάζει με εξαιρετική τεχνική διαφορετικά δραματουργικά και υφολογικά στοιχεία, σε συνδυασµό με τον άριστο χειρισµό του έμμετρου λόγου, οδηγούν τον νεαρό συγγραφέα στη θρυλική επιτυχία του Συρανό, του έργου που θα μείνει στην ιστορία και θα καθορίσει το μέλλον του.

Λίγο πριν από τα Χριστούγεννα του 1897, στο θέατρο της Πορτ Σαιν-Μαρτέν, που διηύθυνε ο γνωστός ηθοποιός Κονστάν Κοκλέν, ανακοινώνεται η παρουσίαση ενός καινούργιου και άγνωστου έργου του Εντμόν Ροστάν. Χωρίς συστάσεις και υποστήριξη από τους λογοτεχνικούς κύκλους και το κοσμικό κοινό που δεν σύχναζε στο «λαϊκό» θέατρο της Πορτ Σαιν-Μαρτέν, το πεντάπρακτο έμμετρο έργο γράφτηκε σχεδόν κατά παραγγελία του Κοκλέν, ο οποίος επρόκειτο να παίξει και τον πρωταγωνιστικό ρόλο. Ήρωας, ένας μάλλον άγνωστος ποιητής της εποχής του Λουδοβίκου ΙΓ’, ο Σαβινιάν ντε Συρανό, γνωστός ως Συρανό ντε Μπερζεράκ.

Την παραμονή της πρεμιέρας, κανείς από τους συντελεστές, ακόμη και ο συγγραφέας, δεν πίστευε στην επιτυχία του έργου. Το κοινό όμως της Μπελ Επόκ είχε διαφορετική γνώµη. Η παράσταση προκαλεί φρενίτιδα ενθουσιασµού, το έργο τελειώνει, αλλά ο κόσµος παραμένει στην αίθουσα ζητωκραυγάζοντας. Ο ρομαντικός ήρωας αναδεικνύεται σε εθνικό σύμβολο. Ο Συρανό ντε Μπερζεράκ σημειώνει τεράστια επιτυχία παγκοσμίως, ενώ ο Ροστάν, μετά τον επόμενο θρίαμβο που γνωρίζει µε τον Αετιδέα, καθιερώνεται ως εθνικός ποιητής και, σε ηλικία τριάντα τριών χρονών, γίνεται μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας.

Οι επιτυχίες του, κύκνεια άσματα του γαλλικού ροµαντικού έμμετρου δράματος, σηματοδοτούν το τέλος μιας εποχής, ανιχνεύοντας παράλληλα τις νεοτερικές τάσεις του επόμενου αιώνα.Ο Εντμόν Ροστάν πεθαίνει στις 2 ∆εκεμβρίου 1918, σε ηλικία πενήντα χρονών, από ένα κρυολόγημα που επιβάρυνε την ήδη εύθραυστη υγεία του.Μετά το θάνατό του, δημοσιεύεται μια ποιητική συλλογή, εμπνευσµένη από τον A’ Παγκόσµιο Πόλεμο, και ένα ημιτελές δράμα, Η τελευταία νύχτα του ∆ον Ζουάν.

Σχέδιο εξωφύλλου: Δημήτρης Στεβής

Το Θέατρο Πάνθεον εγκαινιάζει την πρώτη περίοδο της θεατρικής του λειτουργίας, με την παράσταση Σιρανό ντε Μπερζεράκ, σε σκηνοθεσία Γιάννη Κακλέα, από τις 17 Οκτωβρίου 2014.  Δείτε πληροφορίες για την παράσταση  εδώ.