Συζήτηση στη Στέγη: Τι συμβαίνει με τα ψυχεδελικά;

Το Society Uncensored της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση συνεχίζει να ανοίγει συζητήσεις. Στις 25 Απριλίου στη Μικρή Σκηνή της Στέγης ανοίγει το κεφάλαιο «Τι συμβαίνει με τα ψυχεδελικά;». Ψυχολόγοι, ψυχοθεραπευτές, φαρμακολόγοι, κοινωνιολόγοι, φιλόσοφοι, ανθρωπολόγοι και καλλιτέχνες θα προσπαθήσουν να δώσουν απαντήσεις αλλά και να προκαλέσουν νέα ερωτήματα γύρω από τις ψυχεδελικές ουσίες, τα μανιτάρια και την ψυχική υγεία.

Τι συμβαίνει με τα ψυχεδελικά σήμερα; Είναι ασφαλή; Τι κινδύνους ελλοχεύει η χρήση τους; Πώς από τους μύθους, που έλεγαν για «δράκους» και «ιπτάμενους ανθρώπους από τις ταράτσες», μιλάμε για την πανεπιστημιακή έρευνα πάνω σε θεραπείες για το άγχος, την κατάθλιψη και τα ψυχικά τραύματα; Πώς από ένα μέσο επικοινωνίας με τον κόσμο των πνευμάτων, το LSD «μετατρέπεται» σε microdosing, ένα κορπορατικό κόλπο που υποτίθεται ότι προσφέρει μεγαλύτερη δημιουργικότητα; Μπορούμε στη σύγχρονη εποχή, που περιστρέφεται γύρω από το άτομο, να πιστέψουμε πως, αν υπάρξουν μεγαλύτερες κοινότητες «ψυχοναυτών», μπορεί και ο κόσμος να γίνει καλύτερος;

Οι θεατές γίνονται ενεργό μέρος της συζήτησης, η οποία θα βιντεοσκοπηθεί και θα παρουσιαστεί προσεχώς στο κανάλι του Ιδρύματος Ωνάση στο YouTube.

«Ημέρα Ποδηλάτου». Έτσι βαφτίστηκε το «ταξίδι» το οποίο έκανε ο πρώτος άνθρωπος που δοκίμασε LSD. Το 1943, μετά από χρόνια ερευνών στο εργαστήριό του στη Βασιλεία, ο Ελβετός χημικός Albert Hofmann δοκίμασε μια νέα χημική σύνθεση, που είχε για πρώτη φορά παρασκευάσει πέντε χρόνια νωρίτερα: διαιθυλαμίδιο του λυσεργικού οξέος. Μετά την πρώτη δοκιμή, άρχισε σιγά σιγά να βλέπει την προοπτική να αλλάζει μέσα στο εργαστήριο και ζήτησε από τον βοηθό του να τον πάει με το ποδήλατο στο σπίτι του. Στη διαδρομή ένιωσε αλλαγή θερμοκρασίας, ξαφνικό στρες και φόβο. Μετά, όμως, αισθάνθηκε μια παράξενη ευφορία. Τα χρώματα ήταν πιο έντονα, τα σχήματα γύρω του άλλαζαν μορφές και ο ίδιος είχε μια ευχάριστη διάθεση. Στην πολυθρόνα του, ο γιατρός που τον εξέτασε δεν εντόπισε κάποια σωματική δυσλειτουργία.

Η ιστορία των ψυχεδελικών ουσιών ξεκινά πολύ πριν από εκείνο το απόγευμα στην Ελβετία. Υπάρχει μια θεωρία, που πολύ πιθανό να αποτελεί παρανόηση, η οποία υποστηρίζει πως ο εγκέφαλος του πιθήκου εξελίχθηκε στον ανθρώπινο λόγω της ψιλοκυβίνης που κατανάλωνε από τα μανιτάρια. Μελέτες ισχυρίζονται πως το βασικό συστατικό της έκστασης στα Ελευσίνια Μυστήρια ήταν ένα ποτό που είχε παρόμοια επίδραση με το LSD. Οι τελετές των σαμάνων στη Βόρεια και τη Νότια Αμερική συνιστούσαν μια σύνδεση του πνευματικού κόσμου με τον γήινο, εγκαθιδρύοντας τους θρησκευτικούς δεσμούς οι οποίοι συγκρότησαν τους πολιτισμούς που αναπτύχθηκαν στην περιοχή. Μαρτυρίες υπάρχουν και από την Ανατολική Ασία, όπου και εκεί η χρήση των ψυχεδελικών ουσιών συνδέεται με την επικοινωνία με το «μεταφυσικό».

Στη νεότερη Αμερική, όμως, τα πράγματα εξελίχθηκαν διαφορετικά. Το LSD δοκιμάστηκε αρχικά από την ηγεσία των ενόπλων δυνάμεων για την αντιμετώπιση του μετατραυματικού στρες των στρατιωτών του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου. Μετά, η CIA το χρησιμοποίησε σε πειράματα χειραγώγησης –και όχι μόνο– ωθώντας πολλούς ανθρώπους σε ψυχωσικά επεισόδια. Το LSD «εξαπλώθηκε» στη νέα γενιά στα μέσα της δεκαετίας του 1950 όταν ένας τραπεζίτης, ονόματι R. Gordon Wasson, επισκέφθηκε το Μεξικό και ανακάλυψε τα «μαγικά μανιτάρια», τα οποία έκανε γνωστά στον υπόλοιπο κόσμο.

Ο χιπισμός και το αντιπολεμικό κίνημα στην Αμερική, εν μέσω της στρατιωτικής εισβολής στο Βιετνάμ, συνδέθηκαν με ψυχεδελικές ουσίες, ενώ το κύμα της «ψυχεδέλειας» επηρέασε όλες τις τέχνες. Παράλληλα, υπήρξαν και οι πρώτες επιστημονικές φωνές που έλεγαν πως θα έπρεπε να γίνει συστηματική έρευνα πάνω στη χρήση των ψυχεδελικών και στη θεραπεία που μπορούν να προσφέρουν σε ψυχικές ασθένειες. Και ξαφνικά πέφτει ένα «στοπ», με μια εκστρατεία φόβου κατά του LSD και της ψυλοκιβίνης, με συνέπεια η κοκαΐνη και η ηρωίνη να κυριαρχήσουν στους δρόμους των Δυτικών μεγαλουπόλεων, σμπαραλιάζοντας τη νέα γενιά.

Ένα «στοπ» πέφτει και στην ιστορική αφήγηση και μεταφερόμαστε στο 2024 και στη νέα συζήτηση της σειράς Society Uncensored. Ψυχολόγοι, ψυχοθεραπευτές, φαρμακολόγοι, κοινωνιολόγοι, φιλόσοφοι, ανθρωπολόγοι και καλλιτέχνες θα προσπαθήσουν να δώσουν απαντήσεις αλλά και να προκαλέσουν νέα ερωτήματα σε μια συζήτηση που είναι πιο ζωντανή από ποτέ.

ΟΜΙΛΗΤΕΣ – ΟΜΙΛΗΤΡΙΕΣ

• Δημήτρης Παπαϊωάννου, Creative Director and Music Specialist for _&Beyond
• Χριστίνα Δάλλα, Καθηγήτρια Φαρμακολογίας στην Ιατρική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
• Λέανδρος Κυριακόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Κοινωνιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
• Γιάννης Τακούσης, συνιδρυτής της Ελληνικής Εταιρείας Ενθεογόνων
• Λάρα Ταμπακοπούλου, Σύμβουλος ψυχικής και συστημικής εξέλιξης
• Μαρία Σχίζα, Υποψήφια Ψυχαναλύτρια ΕΨΕ

ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΣΕΣ/ΟΝΤΕΣ ΣΤΑ BINTEO ΤΗΣ ΣΥΖΗΤΗΣΗΣ (Α-Ζ)

• Anthony Bossis, Καθηγητής Ψυχιατρικής στην Ιατρική Σχολή του New York University
• Simon Critchley, Φιλόσοφος, συγγραφέας
• Gabor Maté, Ειδικός σε θέματα εθισμών, ομιλητής, συγγραφέας μπεστ σέλερ βιβλίων
• Ελεάνα Μπασκούτα, Ανθρωπολόγος, εκτελεστική διευθύντρια της Ελληνικής Εταιρείας Ενθεογόνων
• Rosalind Watts, Κλινική Ψυχολόγος στην Ερευνητική Ομάδα Ψυχεδελικών του Imperial College London

Συντονίζει ο Σταύρος Διοσκουρίδης.
Επιμέλεια: Σταύρος Διοσκουρίδης, Πάσκουα Βοργιά, Δημήτρης Θεοδωρόπουλος