Τα «Ανεμοδαρμένα ύψη» της Έμιλυ Μπροντέ, σε διασκευή και σκηνοθεσία Γιάννη Καλαβριανού, μία από τις μεγαλύτερες ερωτικές ιστορίες όλων των εποχών, επανέρχονται για να μας καθηλώσουν με την άγρια ποιητική τους δύναμη, την ταραγμένη και σκοτεινή τους ατμόσφαιρα και για να φωτίσουν αριστοτεχνικά τις ρομαντικές αλλά και βίαιες πλευρές του απόλυτου και καταστροφικού έρωτα των ηρώων του.
Ήρωές του είναι τα μέλη δύο οικογενειών, που κατοικούν σε απομονωμένα σπίτια στα χερσοτόπια του Γιόρκσαϊρ. Η Μπροντέ παρουσιάζει την ιστορία της καταστροφής των ηρώων, φέρνοντας στην επιφάνεια τα απελπισμένα και παράφορα βάθη της ανθρώπινης ύπαρξης, με τρόπο αντίστοιχο της αρχαίας τραγωδίας.
Σημείωμα σκηνοθέτη
Όταν ήμουν στο Γυμνάσιο, ξεκίνησα να διαβάζω μαζί δύο έργα των αδερφών Μπροντέ, την Τζέην Έυρ της Σάρλοτ και τα Ανεμοδαρμένα Ύψη της Έμιλυ. Το πρώτο δεν το τελείωσα ποτέ, το δεύτερο το ξαναδιάβασα αργότερα και από το πρωτότυπο. Πέρυσι μου το ξαναθύμισε ο θεατρολόγος Αντώνης Σολωμού και η περιπέτειά μου μαζί του, ξεκίνησε.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Η συγγραφή, έκδοση και αρχική πορεία του έργου υπήρξε περίεργη, γεγονός που μου το κατέστησε εξαρχής ενδιαφέρον. Οι πρώτες κριτικές της εποχής δεν ήταν καλές, οι ήρωές του θεωρήθηκαν στην καλύτερη περίπτωση ανήθικοι και στη χειρότερη τέρατα και δεν έγινε εμπορική επιτυχία.
Η συγγραφέας έφτιαξε ανθρώπους ατελείς, που θέλουν πάση θυσία να ευτυχήσουν, ζώντας παράλληλα με τον τρόμο μιας μυστηριώδους ασθένειας που τους σκοτώνει σιγά σιγά και λίγα χρόνια αργότερα θα ταυτοποιούνταν ως «φυματίωση». Δεν έχει ευαίσθητους ήρωες που αγαπούν ακούραστα και περιμένουν στα μπαλκόνια πύργων, αλλά βίαιους εκδικητικούς άνδρες, μέθυσους, ύπουλους υπηρέτες που πιστεύουν στη δική τους εκλεκτική σωτηρία και γυναίκες που κάνουν πράγματα αδιανόητα για την εποχή και το φύλο τους. Και βέβαια μία από τις δυνατότερες ιστορίες αγάπης, του Χήθκλιφ και της Κάθριν, χωρίς όμως να παρουσιάζει καμία ερωτική σκηνή μεταξύ τους!
Είναι ένα πρωτόγονο, ζωικό, βαθιά θρησκευτικό έργο, που αγναντεύει από πολύ πολύ μακριά τη χριστιανική ηθική, σχεδόν χλευάζοντάς την, αν και η συγγραφέας υπήρξε κόρη πάστορα, και συνορεύει μάλλον με την τραγωδία και όχι με το ρομαντικό δράμα.
Τα ζευγάρια του (Χήθκλιφ-Κάθριν, Έντγκαρ-Κάθριν, Χήθκλιφ-Ισαβέλλα, Χίντλεϋ-Φράνσις, Λίντον-Κάθυ, Έρτον-Κάθυ) κραυγάζουν για αγάπη και ψάχνουν να ευτυχήσουν, χωρίς να διστάζουν να φτάσουν γι’ αυτό, στα άκρα. Παλεύουν να χαρούν και τελικά νικιούνται από τα παντοδύναμα χερσοτόπια, που δεν αφήνουν να βλαστήσουν παρά χαμηλοί θάμνοι.
Η διαδικασία της διασκευής κράτησε σχεδόν επτά μήνες και οργανώθηκε κρατώντας ως κεντρική αφηγήτρια την οικονόμο Νέλυ, η οποία ζωντανεύει και ξαναζεί τα τριάντα χρόνια της κοινής πορείας των δύο σπιτιών. Η μεγαλύτερη δυσκολία ήταν να συμπτυχθεί η δράση στα απολύτως απαραίτητα ώστε να αποδίδεται καθαρά το νόημά της και να εξελίσσεται σε έναν κοινό και χωρίς αλλαγές σκηνικό χώρο. Διατηρήθηκαν οι ιστορίες και της επόμενης νέας γενιάς των παιδιών -που συνήθως απουσιάζουν από τις κινηματογραφικές μεταφορές- και δεν εξωραΐστηκαν ούτε καλύφθηκαν οι βίαιες συμπεριφορές των ηρώων. Τονίστηκαν τα μοτίβα της κοινής συμπεριφοράς ανάμεσα στις γενιές και το πικρό χιούμορ του έργου, με κύριο φορέα τη Νέλυ. Αφού επελέγησαν τα επεισόδια, ξεκίνησε η διαδικασία της μετάφρασης, η οποία παρουσίασε τα πάγια ζητήματα της μεταφοράς στα νέα ελληνικά, των αγγλικών προγενέστερων περιόδων.
Ευχαριστώ πολύ την καλλιτεχνική διεύθυνση του ΚΘΒΕ για την εμπιστοσύνη και την αμέριστη βοήθεια, την ακούραστη Γιώλικα Πουλοπούλου και όλους όσοι πίστεψαν, εργάστηκαν, έφεραν ιδέες και μοιράστηκαν την έγνοια του ζωντανέματος αυτού του τόσο όμορφα περίεργου κόσμου της δεσποινίδος Μπροντέ.
Γιάννης Καλαβριανός
Συντελεστές:
Mετάφραση-Διασκευή-Σκηνοθεσία: Γιάννης Καλαβριανός
Δραματολόγος παράστασης: Αντώνης Σολωμού
Βοηθός σκηνοθέτης- Επιμέλεια κίνησης: Αλεξία Μπεζίκη
Σκηνικά: Γιάννης Θαβώρης
Κοστούμια: Αλεξάνδρα Μπουσουλέγκα, Ράνια Υφαντίδου
Μουσική: Άγγελος Τριανταφύλλου
Φωτισμοί: Σάκης Μπιρμπίλης
Β΄ Βοηθός σκηνοθέτη: Γιώλικα Πουλοπούλου
Βοηθός σκηνογράφου: Ελίνα Ευταξία
Β΄ Βοηθός σκηνογράφου: Μαρία Όσσα
Φωτογραφίες: Τάσος Θώμογλου
Οργάνωση παραγωγής: Αθανασία Ανδρώνη
Παίζουν: Γιώργος Γλάστρας (Χήθκλιφ), Αίγλη Κατσίκη (Ισαβέλλα), Γιώργος Κολοβός (Έντγκαρ), Αγγελική Νοέα (Φράνσις), Ορέστης Παλιαδέλης (Ιωσήφ), Μαριάνθη Παντελοπούλου (Κάθριν), Γρηγόρης Παπαδόπουλος (Χίντλεϋ), Κωστής Ραμπαβίλας (Έρτον), Αρετή Σεϊνταρίδου (Κάθυ), Έφη Σταμούλη (Νέλυ), Ορέστης Χαλκιάς (Λίντον).
Διαβάστε επίσης:
Γιάννης Καλαβριανός: Ο άνθρωπος είναι το βασικό ζητούμενο σε όλες τις έντεχνες απόπειρες