Τα κορίτσια, της Σελίν Σιαμά

Η Weird Wave κυκλοφορεί στους κινηματογράφους από τις 16 Απριλίου 2015 την ταινία της Σελίν Σιαμά, Τα κορίτσια (Bande de Filles / Girlhood).

Καταπιεσμένη από το οικογενειακό της περιβάλλον, το αβέβαιο μέλλον της στο σχολείο και από τον άγραφο νόμο που έχουν επιβάλλει τα αγόρια στη γειτονιά, η 16χρονη Μαριέμ αποφασίζει να ξεκινήσει μια καινούργια ζωή όταν συναντά μια παρέα από τρία ανεξάρτητα κορίτσια. Αλλάζει το όνομά της, τον τρόπο ντυσίματός της, και παρατάει το σχολείο προκειμένου να γίνει αποδεκτή από τη συμμορία, ελπίζοντας ότι αυτός θα είναι ο δρόμος της προς την ελευθερία.

Μια αφοπλιστική και θαρραλέα ιστορία ενηλικίωσης, «Τα Κορίτσια» είναι η τρίτη μεγάλου μήκους ταινία της 35χρονης Σελίν Σιαμά. Μετά τα «Νούφαρα» και το «Αγοροκόριτσο», η Γαλλίδα σκηνοθέτιδα και σεναριογράφος συνεχίζει να δίνει σάρκα και οστά σε μια σειρά από άγουρους χαρακτήρες σε αναζήτηση ταυτότητας, τοποθετώντας αυτή τη φορά την ιστορία της στα εργατικά προάστια του Παρισιού, εκεί όπου πριν από είκοσι χρόνια ο Ματιέ Κασοβίτς εξαπέλυε το εμπρηστικό «Μίσος» του. Μόνο που τώρα στο προσκήνιο βρίσκεται μια παρέα κοριτσιών με ανήσυχο πνεύμα, που αντιστέκονται στις κοινωνικές συμβάσεις, αναζητούν τον έρωτα και το νόημα της φιλίας, φλερτάρουν με την παρανομία και χορεύουν υπό τους ήχους της Rihanna. Πάνω απ’ όλα, όμως, διεκδικούν με κάθε τρόπο την ανεξαρτησία και την ελευθερία τους.

Πέρα από τη διεισδυτική και αναζωογονητική ματιά της, αυτό το μοντέρνο πορτρέτο εφηβείας που πλάθει η Σιαμά οφείλει πολλά στις τέσσερις πρωτοεμφανιζόμενες πρωταγωνίστριες, οι οποίες παραδίδουν αψεγάδιαστες ερμηνείες και γεμίζουν την οθόνη με την εκρηκτική τους ενέργεια. Χρειάστηκαν ωστόσο τέσσερις ολόκληροι μήνες για να ολοκληρωθεί η διαδικασία του κάστινγκ, κατά τη διάρκεια της οποίας εκατοντάδες κορίτσια χωρίς προηγούμενη εμπειρία στην υποκριτική πέρασαν από ακροάσεις, προτού η παραγωγή καταλήξει στις χαρισματικές Καριτζά Τουρέ, Ασά Σιλά, Λιντσέι Καραμό και Μαριετού Τουρέ. Ειδικά η Καριτζά Τουρέ, που πρωταγωνιστεί σχεδόν σε κάθε σκηνή της ταινίας, χαιρετίστηκε από τους κριτικούς ως μια από τις ερμηνευτικές αποκαλύψεις της περσινής χρονιάς.

Φεστιβάλ & Βραβεία

• Ταινία Έναρξης στο «Δεκαπενθήμερο Σκηνοθετών» του Φεστιβάλ Καννών 2014 – Υποψηφιότητα για τον Queer Φοίνικα
• Βραβεία Καλύτερης Ταινίας και Καλύτερης Φωτογραφίας στο Φεστιβάλ της Στοκχόλμης 2014
• Τέσσερις υποψηφιότητες στα Βραβεία Σεζάρ, στις κατηγορίες Καλύτερης Σκηνοθεσίας, Μουσικής, Ήχου και Πρωτοεμφανιζόμενης Ηθοποιού για την Καριτζά Τουρέ
• Βραβείο TVE Another Look στο Φεστιβάλ του Σαν Σεμπαστιάν 2014
• Υποψήφια για το Βραβείο LUX του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου
• Συμμετοχή στο Φεστιβάλ του Τορόντο 2014
• Συμμετοχή στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης 2014
• Συμμετοχή στο Φεστιβάλ του Σάντανς 2015
• Συμμετοχή στο Φεστιβάλ του Ρότερνταμ 2015

Σημείωμα της σκηνοθέτιδας / σεναριογράφου

Οι ίδιοι οι χαρακτήρες πυροδότησαν το σχέδιο της ταινίας. Τα έφηβα κορίτσια που έβλεπα συχνά να τριγυρνούν στην περιοχή του παρισινού εμπορικού κέντρου “Les Halles”, ή στο μετρό, μερικές φορές στον σταθμό τρένου του Gare du Nord: πάντοτε σε συμμορίες, φωνάζοντας, χορεύοντας, γεμάτα ζωντάνια. Θέλοντας να σκάψω πιο βαθιά, αναζήτησα τα blog τους και γοητεύτηκα από την αισθητική τους, το στυλ και τις πόζες.

Πέρα από την ακαταμάχητη ενέργειά τους, οι προσωπικότητές τους αντανακλούν όλα τα θέματα που βρίσκονται στην καρδιά της εξελισσόμενης δουλειάς μου ως κινηματογραφίστριας: η συγκρότηση μιας γυναικείας ταυτότητας μέσα στο πλαίσιο της κοινωνικής πίεσης, των περιορισμών και των ταμπού, της οποίας η διερεύνηση μέσα από τα παιχνίδια με την εικόνα και την ταυτότητα κατέχει κεντρικό ρόλο. Επιθυμία μου ήταν να συνεχίσω να δουλεύω γύρω τη θεματική των νεανικών αφηγήσεων, αλλά με ένα σύγχρονο αποτέλεσμα, προσγειωμένο στην πολιτική πραγματικότητα της Γαλλίας σήμερα.

Αυτές οι μοναδικές πρωταγωνίστριες κουβαλούν μέσα τους την υπόσχεση για την απεικόνιση ενός ρεαλιστικού πορτρέτου και συνάμα τη μυθοπλαστική δυναμική που είναι απαραίτητη για την αφηγηματική ένταση. Παρ’ όλο που η ιστορία αφορά μια συγκεκριμένη γενιά και είναι ιδιαίτερα ριζωμένη στη γαλλική κοινωνία, ανήκει επίσης στη σφαίρα της κινηματογραφικής μυθολογίας: νέοι που υπόκεινται σε κοινωνικούς περιορισμούς και ταμπού. Είναι μια ιστορία που είναι καλύτερο να τη διηγηθούν στη σημερινή Γαλλία οι νεαρές γυναίκες που μεγάλωσαν σε αυτές τις φτωχές περιοχές των μειονοτήτων.

Φιλμογραφία Σελίν Σιαμά

2014 Τα Κορίτσια (Bande de Filles / Girlhood) – Ταινία Έναρξης στο «Δεκαπενθήμερο Σκηνοθετών» του Φεστιβάλ Καννών – Βραβεία Καλύτερης Ταινίας και Καλύτερης Φωτογραφίας στο Φεστιβάλ της Στοκχόλμης – Τέσσερις υποψηφιότητες στα Βραβεία Σεζάρ 2015 (Καλύτερης Σκηνοθεσίας, Μουσικής, Ήχου και Πρωτοεμφανιζόμενης Ηθοποιού για την Καριτζά Τουρέ) – Βραβείο TVE Another Look στο Φεστιβάλ του Σαν Σεμπαστιάν – Υποψήφια για το Βραβείο LUX του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου – Συμμετοχές στα φεστιβάλ του Τορόντο, της Θεσσαλονίκης, του Σάντανς και του Ρότερνταμ

2011 Αγοροκόριτσο (Tomboy) – Ταινία Έναρξης στο «Πανόραμα» του Φεστιβάλ Βερολίνου – Βραβείο Teddy

2010 Pauline (μικρού μήκους)

2007 Νούφαρα (Naissance des Pieuvres / Water Lilies) – Βραβείο Κοινού στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας – Νύχτες Πρεμιέρας – Συμμετοχή στο τμήμα «Ένα Κάποιο Βλέμμα» του Φεστιβάλ Καννών – Τρεις υποψηφιότητες στα Βραβεία Σεζάρ – Βραβείο Louis Delluc Καλύτερης Πρώτης Ταινίας – Συμμετοχές στα φεστιβάλ κινηματογράφου Τορόντο, Λονδίνου και Γκέτεμποργκ

Η γνώμη των κριτικών

«Μια από τις καλύτερες ταινίες ενηλικίωσης εδώ και χρόνια!» – Eric Kohn, Indiewire

«Μια μαγνητική κεντρική ερμηνεία από την εκπληκτική πρωτοεμφανιζόμενη Καριτζά Τουρέ» – David Rooney, The Hollywood Reporter

«Ένας τεχνικός και συναισθηματικός θρίαμβος, όπου οι πράξεις μιλούν τόσο δυνατά όσο και οι λέξεις» – The Guardian

«Γεμάτο ενέργεια… εξαιρετικά εμψυχωτικό» – Jessica Kiang, Indiewire’s The Playlist

«Η ταινία είναι ένας συναισθηματικός θρίαμβος» – Alan Scherstuhl, Τhe Village Voice

«Η Σιαμά ξεπερνά μια επιφανειακή ανθρωπολογική μελέτη για να παραδώσει μια ζωτικής σημασίας και καθόλου επικριτική σπουδή χαρακτήρων» – Peter Debruge, Variety

«Είναι η φεμινιστική απάντηση στο “Boyhood”, κι όμως καταφέρνει να πάει ακόμα βαθύτερα… Τα “Κορίτσια” είναι μια από τις πιο ξεχωριστές ταινίες που θα συναντήσετε φέτος. Πραγματικά πρέπει να το δείτε. Συστήνεται ανεπιφύλακτα!» – Jeff Nelson, DVD Talk

Σενάριο: Σελίν Σιαμά
Παραγωγή: Μπενεντίκτ Κουβρέρ
Διεύθυνση φωτογραφίας: Κριστέλ Φουρνιέ
Μοντάζ: Ζουλιάν Λασερέ
Μουσική: Para One
Ήχος: Πιερ Αντρέ, Ντανιέλ Σομπρινό
Πρωταγωνιστούν: Καριτζά Τουρέ, Ασά Σιλά, Λιντσέι Καραμό, Μαριετού Τουρέ
Διάρκεια: 112’
2014 – Γαλλία

Σελίν Σιαμά: μια δημιουργός στο μεταίχμιο της ενηλικίωσης

Η πιο ενδιαφέρουσα γαλλίδα δημιουργός των τελευταίων ετών, η Σελίν Σιαμά έχει καταφέρει μόλις με τρεις ταινίες μεγάλου μήκους να μετατραπεί στη φωνή μιας νέας γενιάς, αποτυπώνοντας με νεύρο, ρεαλισμό και αξιοθαύμαστα ουσιαστική κατανόηση τα προβλήματα, τα διλήμματα, τα ερωτικά σκιρτήματα και τις ανησυχίες της νεανικής ηλικίας. Μέσα από μια άτυπη τριλογία ιστοριών ενηλικίωσης, τρεις νεανικές κινηματογραφικές αφηγήσεις όπου η παρουσία των ενηλίκων είναι σχεδόν ανύπαρκτη, η Σιαμά σκιαγραφεί αφτιασίδωτα και πειστικά τον μικρόκοσμο της ανήλικης επιθυμίας και αβεβαιότητας.

Απόφοιτος της φημισμένης γαλλικής σχολής κινηματογράφου La Fémis, η Σιαμά σε ηλικία 27 ετών παρουσίασε στο Φεστιβάλ Καννών το μεγάλου μήκους ντεμπούτο της, «Νούφαρα» («Naissance des pieuvres», 2007), που απέσπασε το Βραβείο Κοινού στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας – Νύχτες Πρεμιέρας, μια αιθέρια όσο και τολμηρή εξερεύνηση της άγουρης σεξουαλικότητας τριών έφηβων 15χρονων κοριτσιών που μοιράζονται το πάθος τους για τη συγχρονισμένη κολύμβηση, αλλά και τον αναπόφευκτο ανταγωνισμό μέσα κι έξω από την πισίνα, με τον πόθο και την αντιζηλία να σαμποτάρουν τις υδάτινες χορογραφίες τους.

Τέσσερα χρόνια αργότερα, η σκηνοθέτιδα θα επιδείξει μια ανάλογη ευαισθησία και θαρραλέα ειλικρίνεια ξετυλίγοντας μια ακόμα πιο παράτολμη θεματολογία στο «Αγοροκόριτσο» («Tomboy», 2011), θολώνοντας και προκαλώντας αδιάκοπα τις στερεοτυπικές αντιλήψεις πάνω στην έννοια του φύλου, μέσα από φαινομενικά αθώα παιδικά παιχνίδια , με μια ιστορία που περιγράφει το καλοκαίρι ενός 10χρονου κοριτσιού το οποίο αποφασίζει να συστηθεί ως αγόρι στις νέες του παρέες και να υιοθετήσει τη νέα αυτή ταυτότητα καθ’ όλη τη διάρκεια των θερινών διακοπών.

Έχοντας εντρυφήσει με επιτυχία στις πιο πολύπλοκες και αντιφατικές πτυχές μιας εκκολαπτόμενης θηλυκής σεξουαλικότητας, η Σιαμά θα επεκταθεί ακόμα περισσότερο στις κοινωνικές συνιστώσες της διαμόρφωσης του χαρακτήρα των ηρωίδων της στο πιο πρόσφατο φιλμ της, «Τα Κορίτσια» («Bande de filles», 2014), τοποθετώντας αυτή τη φορά την ιστορία της στα εργατικά προάστια του Παρισιού, με πρωταγωνίστριες μια παρέα μαύρων κοριτσιών που πασχίζουν να βρουν τον εαυτό τους στις δύσκολες –και ανδροκρατούμενες– συνθήκες του γαλλικού γκέτο.

Το αιώνιο αίτημα του να ανήκεις κάπου, η επίτευξη της πολυπόθητης ανεξαρτησίας, η αναζήτηση της σεξουαλικής ταυτότητας, η κοινωνικοποίηση και τα αναρίθμητα προσωπεία που αναγκαζόμαστε να υιοθετήσουμε προκειμένου να την επιτύχουμε, ακόμα και ο φαύλος κύκλος της σωματικής και ψυχολογικής βίας που αποτελεί την πηγή της σύγχρονης μάστιγας του bullying, περνούν με εντελώς φυσικό και ανεπιτήδευτο τρόπο μπροστά από την κάμερα της Σιαμά, μέσα και πέρα από ένα συγκεκριμένο φυλετικό πρίσμα, απολύτως ενσωματωμένα στις ανάγκες της αφήγησής της. Με αυτόν τον τρόπο, «Τα Κορίτσια» κλείνουν με επιτυχία έναν δημιουργικό κύκλο, καθώς, σύμφωνα με τα λεγόμενα της ίδιας της σκηνοθέτιδας, αποτελούν την τελευταία ταινία της με επίκεντρο την ενηλικίωση.