Πώς είναι άραγε για ένα ζώο να ζει μέσα σε ένα κλουβί δίχως να το αφήνουν να βγει έξω και να απολαύσει τη ζωή του όπως αυτό θα ήθελε, πώς είναι δυνατόν το ζώο αυτό να νιώθει χαρούμενο σε ένα περιβάλλον αιχμαλωσίας μέσα σε σίδερα από τα οποία δεν μπορεί να ξεφύγεις; Το αυτοβιογραφικό βιβλίο της σπουδαίας Φλερ Γιέγκυ είναι μια βουτιά σε έναν κόσμο εφηβικό όπου επικρατεί ο φόβος και η ανησυχία αν η ζωή μπορεί να συνεχίσει να είναι αυτή, πρόκειται άραγε για έναν κακό εφιάλτη ή για μια μόνιμη αγωνία; Ο αφηγηματικός κόσμος της συγγραφέως είναι γεμάτος από αναμνήσεις, από μια εφηβική περίοδο που από μόνη της είναι ιδιαίτερα επιβαρυμένη από την μεταβατική περίοδο που ξεκινά από την εφηβική ανάπτυξη και κατευθύνεται προς την μετεφηβική ωριμότητα, ιδιαίτερα για τα κορίτσια.
Η αφηγήτρια μας συστήνεται μέσα από έναν βίο γεμάτο από αναμνήσεις συναισθηματικής φύσεως
Η συγγραφέας είναι μια ευαίσθητη προσωπικότητα, ένα κορίτσι που μεγαλώνει σε ένα οικοτροφείο και εκεί απολαμβάνει την φιλία κοριτσιών σαν εκείνη. Είναι σε ένα περιβάλλον κλειστό όπου κατά βάση ακολουθεί κανόνες και αρχές, άρα ένα αυστηρό πλαίσιο καθημερινής δραστηριότητας και μέσα σε αυτά τα δεδομένα καλείται να ζήσει αυτή την περίοδο της ζωής της. Ωστόσο, είναι αλήθεια πως αυτή η συμβίωση και η συνεχής επαφή με τα υπόλοιπα κορίτσια εύλογα μπορεί να προκαλέσει στα κορίτσια μία τάση πιο έντονων συναισθημάτων και εκδηλώσεων. Όλο το μυθιστόρημα στροβιλίζεται γύρω από αυτά τα πρώτα και πρώιμα σκιρτήματα μιας ερωτικής ζωής που δείχνει από νωρίς τις ορέξεις της και στα οποία δύσκολα κάποιος αντιστέκεται.
Είναι παράλληλα και η περίοδος ανακάλυψης του ίδιου του σώματος, των αντιδράσεών του σε μικρές δοκιμασίες, είναι η εποχή των πρώτων ενδεχομένως μικρών ηδονών αλλά και των πρώτων πειραμάτων, σαν και αυτή που η αφηγήτρια αναφέρει πως εκδηλώνει προς την Φρεντερίκ. Ευαίσθητη η ίδια και εύθραυστη βρίσκεται σε δεινή και δύσκολη θέση όταν δεν λαμβάνει την ανταπόκριση που ενδεχομένως θα περίμενε από την επιστήθια φίλη και εν δυνάμει ερωμένη της, με την έννοια της πρώτης αγάπης για την οποία είχε μιλήσει και ο Τουργκένιεφ. Γιατί κανείς δεν απαγορεύει η πρώτη αγάπη και παντοτινή, όπως συνήθως ονομάζεται, να αφορά σε πρόσωπο του ίδιου φύλου, ο έρωτας είναι ένας ανοιχτός ωκεανός. Να σημειωθεί πως όλα αυτά που περιγράφονται εδώ τόσο γλαφυρά αφορούν σε μια περίοδο περιορισμένων ελευθεριών ειδικά για τα κορίτσια.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Τα όσα συνέβαιναν στην εκτός Β’ Παγκοσμίου πολέμου Ελβετία, είναι απόρροια και συνέχεια των όσων συνέβαιναν για αιώνες σε κοινωνίες συντηρητικές και πατριαρχικές, εκεί όπου η γνώμη του άνδρα ήταν πολύ σημαντική. Άρα το μυθιστόρημα της Γιέγκυ, εκτός από ψυχολογικές προεκτάσεις έχει και κοινωνικές πτυχές. Είναι ένα πολυεπίπεδο και πολυδιάστατο σύμπαν όπου τα κορίτσια οφείλουν να μεγαλώνουν μέσα σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο για να γίνουν καλές σύντροφοι και μητέρες, όπου οφείλουν να διδαχθούν τις βασικές αρχές μιας ζωής ήδη προκαθορισμένης για αυτές. Και αυτό το σκηνικό λαμβάνει χώρα δίχως οι ίδιες να έχουν άποψη περί των αποφάσεων αυτών που ορίζονται για εκείνες χωρίς εκείνες. Η συγγραφέας εμφανίζεται δηκτική και αιχμηρή ως προς αυτό ξετυλίγοντας το κουβάρι της ίδιας της ζωής ως έφηβη.
Το μυθιστόρημα αυτό με το μελαγχολικό αφηγηματικό ύφος που διακρίνει την συγγραφέα φέρνει στο μυαλό μας την σχολή του μεσοπολέμου καθώς και των αρχών του 20ου αιώνα, ειδικά την γερμανόφωνη σχολή, τον Κάφκα με την μεταμόρφωσή του, τον Μπροχ, τον Ροτ, τον Τσβάιχ, συγγραφείς που άφησαν το αποτύπωμά τους στην επόμενη γενιά, αυτήν την βαριά πλην πραγματική ατμόσφαιρα μιας εποχής κάπως συννεφιασμένης λόγω και των ιστορικών γεγονότων. Και αν η Ελβετία ως ουδέτερη χώρα δεν υπήρξε άμεσα μέρος του πολεμικού σκηνικού και δεν συμμετείχε στο σκηνικό που είχε στηθεί σε ολόκληρη την Ευρώπη δεν θα μπορούσε κοινωνικά να μην έχει επηρεαστεί καθώς η γεωγραφική της θέση είναι τέτοια. Άρα οι συγγραφείς αυτοί που αναφέρθησαν όπως και άλλοι, τόσο προπολεμικά όσο και μεταπολεμικά ταξίδευαν και πολλοί μάλιστα από αυτούς είχαν βρει και καταφύγιο στην Ελβετία στην οποία κανείς δεν είχε το δικαίωμα να επέμβει.
Το μυθιστόρημα αναφέρεται στα τεκταινόμενα ενός πολέμου που είχε απλώσει τα δίχτυα του σε κάθε χώρα της Γηραιάς ηπείρου, ωστόσο έχει και τις εντάσεις του στο επίπεδο των σχέσεων και των αντιδράσεων σε αυτές, έχει όλα εκείνα τα στοιχεία που το καθιστούν ανατρεπτικό. Είναι η συμπεριφορά της αφηγήτριας, η οποία παρατηρεί την ανεξαρτησία και πολλές φορές την αδιαφορία της Φρεντερίκ που την οδηγούν σε αδιέξοδα και σε απρόβλεπτες εξάρσεις. Η αφηγήτριά μας εμφανίζεται ένα βήμα πριν την απόλυτη τρέλα σε έναν πυρετό που ανεβάζει θερμοκρασία σαν αντιλαμβάνεται πως το άλλο της μισό ίσως της ξεφύγει. Αυτό το άλλο μισό είναι το δικό της κτήμα, η Φρεντερίκ θεωρεί πως είναι στη δική της κατοχή. Η Φρεντερίκ, το μήλον της έριδος για την πρωταγωνίστρια την φέρνει την τελευταία να φλερτάρει με οριακές καταστάσεις. Η αφήγηση της Γιέγκυ αιχμαλωτίζει τον αναγνώστη όπως ακριβώς η ζωή στο οικοτροφείο την ίδια την αφηγήτρια.
Αποσπάσματα από το βιβλίο
“Κάτοχος ενός πράγματος είναι εκείνος που το έχει πραγματικά υπό την εξουσία του”
“Να δέχεστε ειρηνικά ό,τι σας φέρνει η τύχη”
