Τα μάτια της Έλσας, στο Μπαράκι της Διδότου

Η Αθηνά Κεφαλά εμπνέεται από την ποίηση του Αραγκόν και δημιουργεί μία σκηνική σύνθεση που στηρίζεται στην αλληλογραφία της Έλσας Τριολέ, συζύγου του Αραγκόν, με την αδελφή της, Λίλιαν Μπρικ. Η αλήθεια μιας ολόκληρης εποχής, μέσα απ’ τα μάτια της γυναίκας που αγάπησε ο Αραγκόν, ένα ξέσπασμα της ποίησης ενάντια στον Χίτλερ και τις φασιστικές πρακτικές εν γένει.

Πολυάριθμες εργασίες και συζητήσεις έχουν γίνει γύρω από το θαυμαστό ζευγάρι Αραγκόν-Τριολέ. Η Έλσα, μεγαλωμένη στο λογοτεχνικό περιβάλλον της αριστοκρατικής Ρωσίας, έδρασε καταλυτικά στην ποίηση του Αραγκόν, αποτελώντας για αυτόν τη μεγαλύτερη πηγή έμπνευσης. Από τη μέρα της γνωριμίας τους ήταν πάντα μαζί. Δημιουργούσαν μαζί, πέρασαν φτώχιες μαζί, αγωνίστηκαν μαζί για χώρες που τελούσαν υπό καθεστώς δικτατορίας αλλά και για τη χώρα τους. Αχώριστοι σύντροφοι, αγαπούσαν τη φύση, το άρωμα των λουλουδιών, τη μουσική και ιδιαιτέρως τον Μπαχ.

Η αδελφή της Έλσας Τριολέ, Λίλιαν Μπρικ, υπήρξε η μούσα του Βλαντιμίρ Μαγιακόφσκι. Μέσω των δύο αδελφών, ο Αραγκόν ήρθε σε επαφή με τον μεγάλο Ρώσο ποιητή και η γνωριμία αυτή καθόρισε τη μετέπειτα στάση του στη ζωή.

Ο Αραγκόν αναγνώρισε τον διαλεκτικό υλισμό ως τη μοναδική επαναστατική φιλοσοφία, ενώ αργότερα ήρθε σε ρήξη με τους σουρεαλιστές, ακολουθώντας νέους ποιητικούς δρόμους μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Αν και λάτρης κάθε καινούργιας μορφής τέχνης, δεν άλλαξε πολιτική στράτευση ως το θάνατό του, παραμένοντας μέλος του Γαλλικού Κομουνιστικού Κόμματος.

Η παράσταση στηρίζεται στην αλληλογραφία της Έλσας Τριολέ με την αδελφή της, Λίλιαν Μπρικ. Τα σημαντικότερα πολιτικά γεγονότα του περασμένου αιώνα ανιχνεύονται στα γράμματά τους μέσα από υπονοούμενα και επιγραμματικές αναφορές. Την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου η επικοινωνία ήταν δύσκολη, την εποχή του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου αδύνατη. Οι συναντήσεις των δύο αδελφών δεν ήταν συχνές. Κι επειδή ο Αραγκόν και η Τριολέ ταξίδευαν συχνά, ο Αραγκόν αποκαλούσε «σπασμένη λογοτεχνία» την αλληλογραφία των δύο αδελφών. Ουσιαστικά η επικοινωνία τους γινόταν μέσω των γραμμάτων, της ποίησης του Αραγκόν και των λογοτεχνικών κειμένων που αντάλλασσαν, παρ’ όλες τις δυσκολίες που συναντούσαν.

Βιογραφικό Αθηνάς Κεφαλά

Η Αθηνά Κεφαλά φοίτησε στη Δραματική Σχολή του Λεωνίδα Τριβιζά. Συνέχισε τις σπουδές της στο θεατρικό τμήμα της Σορβόννης Paris III και στο Conservatoire National Supérieur d’ Art Dramatique de Paris, όπου δούλεψε με τους Pierre Vial, Michel Bouquet και Antoine Vitez. Έκανε Cοmmedia dell’ Arte με τον Mario Conzalez και για μεγάλο διάστημα δούλεψε μαζί του.

Δούλεψε με την εταιρεία θεάτρου «ΔΕΣΜΟΙ» της Ασπασίας Παπαθανασίου και με το Λαϊκό Πειραματικό Θέατρο του Λεωνίδα Τριβιζά. Ήταν μέλος του Εθνικού Θεάτρου για μια οκταετία και έπαιξε κλασσικό και σύγχρονο ρεπερτόριο, με τους σκηνοθέτες Νίκο Αρμάο, Κώστα Μπάκα, Σταύρο Τσακίρη, Γιάννη Μαργαρίτη, Σπύρο Ευαγγελάτο κ.ά.

Στην τηλεόραση συνεργάστηκε σε σειρές και θεατρικά με τους σκηνοθέτες Μιχάλη Παπανικολάου, Κώστα Αριστόπουλο, Μάκη Μωραΐτη, Παντελή Βούλγαρη και Πάνο Γλυκοφρύδη. Έπαιξε επίσης σε πολλές ραδιοφωνικές εκπομπές και σε θεατρικά για την ΕΡΤ1 και ΕΡΤ2 και ήταν παραγωγός και παρουσιάστρια παιδικής εκπομπής στην ΕΡΤ2 το 1984.

Μετέφρασε για το ραδιόφωνο έργα του Β. Ουγκώ, Αλφρέ Ντε Μυσέ και Μισέλ Βιναβέρ. Διδάσκει Commedia dell’ Arte στην Σχολή Δραματικής Τέχνης «ΒΕΑΚΗ», δίδαξε επίσης και στη σχολή του Γιώργου Αρμένη, στο ΙΕΚ ΑΚΜΗ και σε πολλά σεμινάρια. Σινεμά έπαιξε σε ταινίες των Παύλου Τάσσιου, Άγγελου Φραντζή, Γιάννη Διαμαντόπουλου.

Σπούδασε κλασσικό και μοντέρνο χορό καθώς και Ιαπωνικές τεχνικές κίνησης.
Δημιούργησε την ομάδα «Ανήσυχοι Θεατρίνοι» και παρουσιάζει παραστάσεις commedia dell’ arte σε διάφορα θέατρα και πλατείες όπως το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Πάτρας, το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, τη Λυρική Σκηνή, το Ηρώδειο, την πλατεία Κυδαθηναίων κ.ά.

Έπαιξε στο ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Κοζάνης στο έργο του Γκολντόνι «Καυγάδες στη Κιόντζα» στο ΔΗΠΕΘΕ Κομοτηνής «Γιατρός με το Στανιό» του Μολιέρου και στο ΔΗΠΕΘΕ Λάρισας «Αυτά τα Φαντάσματα» του Εντουάρνο ντε Φιλίππο.

Συμμετέχει σε συνέδρια για την θεατρική παιδεία με το Ευρωπαϊκό δίκτυο OLIVE στο Βουκουρέστι και στο Μιλάνο στο «Civica Scuola di Theatro Paolo Grassi».
Έχει σκηνοθετήσει «Τα Άνθη του Κακού» του Σαρλ Μποντλαίρ, «Την Παρέμβαση» του Βίκτωρος Ουγκώ, στο ΤΡΙΑΝΟΝ, μια σύνθεση με μουσική και ποιήματα του Μπ. Μπρέχτ με τίτλο «Τον Καιρό της Φρίκης θα Τραγουδάμε Ακόμα?» και το έργο «Έρως παιδαγωγός» του Thomas-Simon Gueullette.

Με τον ποιητή Γιώργο Μαρκόπουλο δημιούργησε στην Πλατεία Βικτωρίας την παρέα των ΒΙΚΤΩΡΙΑΝΩΝ. Πρόκειται για μια ομάδα κατοίκων της Πλ. Βικτωρίας που παρουσιάζει τους σύγχρονους ποιητές. Αυτή η παρέα λειτουργεί αυτόνομα και έχει ήδη μεγάλη επιτυχία. Στο «Μπαράκι του Βασίλη» με την ομάδα της παρουσίασε μια συρραφή κειμένων από έργα παραστάσεων commedia dell’ arte του Μολιέρου, Μέγιερχολντ, και Κοκτώ. Πιο πρόσφατη σκηνοθεσία της το έργο της Σιμόν ντε Μποβουάρ «Ο Μονόλογος» με τη Μάνια Παπαδημητρίου.

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ

Μετάφραση, διασκευή, σκηνοθεσία: Αθηνά Κεφαλά
Μετάφραση αποσπασμάτων της ποίησης του Αραγκόν: Άννα Φιλίνη
Μετάφραση των ποιημάτων του Μαγιακόφσκι: Γιάννης Ρίτσος
Μουσικές προσαρμογές και σύνθεση: Μαρίνος Κωστόπουλος

ΔΙΑΝΟΜΗ

Έλσα Τριολέ: Νατάσσα Κρητικού
Λίλιαν Μπρικ: Σέβη Στάικου
Κομπέρ: Χάρις Συμεωνίδου

Τα ποιήματα διαβάζουν σε προβολή οι ποιητές Γιώργος Μαρκόπουλος και Θωμάς Τσαλαπάτης

Κάμερα DVD, σκηνοθεσία: Εύα Κανούση
Βοηθός: Αλεξάνδρα Μενόγλου
Επεξεργασία υλικού D.V.D: Θανάσης Κεφαλάς
Πρόγραμμα, αφίσα, φωτογραφικό υλικό του Λουί Αραγκόν και της Έλσας Τριολέ, DVD: Λίντα Πεπέ.
Φωτογραφίες: Παντελής Νταβανέλος, Θανάσης Κεφαλάς.
Τεχνική υποστήριξη: Κωνσταντίνος Ντέμος

Ευχαριστούμε την Μαρία Μαυρωματάκη και την Helene Lefelle.

Ακούγονται αποσπάσματα από τα ποιήματα του Λουί Αραγκόν:

Τα μάτια της Έλσας (1942), Της Έλσας ο τρελός, Γράφω σε μια χώρα που ερήμωσε από τη χολέρα (1943), Πόσο αξίζει τον κόπο η ζωή (1954), από το Ημιτελές μυθιστόρημα (1956): Ο πόλεμος και ό,τι ακολούθησε, Η αγάπη που δεν είναι μόνο μια λέξη, Μετά την αγάπη, Τραγουδώ για να περνά ο καιρός.

Από τα ποιήματα του Βλαντιμίρ Μαγιακόφσκι ακούγονται τα εξής: Σύγνεφο με παντελόνια (1915), Μ’ όλη μου τη φωνή (1928), Ποίημα χωρίς τίτλο (1930).