«Όλοι οι μεγάλοι ήρωες πέρασαν από το νησί και έμειναν για να μυηθούν στα μυστήρια, ο Ιάσονας, οι Διόσκουροι, ο Ηρακλής, ο Ορφέας, ο Οδυσσέας και ο Αγαμέμνονας. Οι ποιητές λέγουν πώς οι Αργοναύτες, που τους έδερνε άγρια τρικυμία, έταξαν, κατά τη συμβουλή του Ορφέα, να πιάσουν στο νησί και την ίδια ώρα η τρικυμία έπεσε. Οι Μεγάλοι Θεοί της Σαμοθράκης ορίζουν τους αγέρηδες και τις μπόρες και γλυτώνουν τους ναυτικούς από τις θαλασσοφορτούνες. […] Απ’ αυτά οι τωρινοί νησιώτες τίποτε δε θυμούνται, τα ξέχασαν ολότελα όλα. Και τα αγάλματα των θεών τα ρίξανε στα καμίνια και τα ΄καμαν ασβέστη για τα σπίτια τους…»
Ίων Δραγούμης, Η Σαμοθράκη, 1908
Μια μυστηριώδης νήσος είναι η Σαμοθράκη. Ένας τόπος άγριος και δύσκολος, ένας γκριζοπράσινος βράχος με ένα πανύψηλο όρος για στέμμα, που στέκεται αγέρωχος στο αιώνιο θαλάσσιο πέρασμα μεταξύ Ευρώπης και Ασίας. Κι όμως, αυτόν τον θαλασσοδαρμένο βράχο επέλεξαν οι Έλληνες για να τον καταστήσουν συνώνυμο με την τέλεση των πιο απόκρυφων μυστηρίων του αρχαίου κόσμου.
Εκεί που το κύμα της θάλασσας αντιλαλεί τον απόηχο των οιμωγών του Τρωικού Πολέμου, εκεί όπου ο Φίλιππος ερωτεύεται τη δαιμόνια νύμφη Ολυμπιάδα για να γεννήσουν έναν καρπό που θα αλώσει τον κόσμο, εκεί που οι Μεγάλοι Θεοί αποκαλύπτονται στους βροτούς βοηθώντας τους να κατανοήσουν το νόημα της ύπαρξης τους μέσα στην οικουμένη, εκεί στέκεται η Σαμοθράκη και τα Μυστήρια της. Φίδια, αγριοκάτσικα, αρχαίοι θαλασσοπόροι, παράδοξες γλώσσες, ιερογαμίες, ευσεβείς μύστες, μυστηριακές θεότητες και ένα συγκλονιστικό ιερό αποτελούν μερικά μόνο από τα στοιχεία που ορίζουν την εσώτερη υπόσταση της Σαμοθράκης.
Ένας Γάλλος διπλωμάτης θα ξαναφέρει το ξεχασμένο όνομα της μυστηριώδους νήσου στα χείλια των ανθρώπων όλου του κόσμου, όταν το 1863 θα ανακαλύψει στο οθωμανοκρατούμενο νησί το κόσμημα του Λούβρου, την περίφημη Νίκη. Τα πιο «μυστήρια από τα μυστήρια» της αρχαιότητας μαζί με την ιστορία και την αρχαιολογία της θρυλικής Σαμοθράκης, θα προσπαθήσουμε με την πυκνή αφήγηση του Τάσου Παπαδόπουλου να προσεγγίσουμε την Τρίτη 2 Μαρτίου, στην πολιτιστική πλατφόρμα Rembrandt and the Cat.