“Τα Θεατρικά” του Πάρι Τακόπουλου στη Στοά του Βιβλίου

Για το βιβλίο θα μιλήσουν η Χαρά Μπακονικόλα, Ομότιμη Καθηγήτρια, Τμήμα Θεατρικών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Αθηνών, ο Βασίλης Παπαβασιλείου, Σκηνοθέτης, Ηθοποιός, ο Άλκης Γκίνης, Ζωγράφος και ο συγγραφέας.

«Από τα πρώτα μου κείμενα στόχος μου ήταν οι κοινοτυπίες που άκουγα και ήθελα να τις γελοιοποιώ. Το λογοπαίγνιο έχει σημασία αν γίνεται με χιούμορ, πραγματικό χιούμορ. Στην Ελλάδα σπανίζει, αλλά η κοροϊδία δεν μας λείπει. Έχει βεβαίως το μάτι ο Έλληνας να βρει το γέλιο στον άλλο, αλλά ποτέ στον εαυτό του. Εκείνο που διακρίνει τον λόγο μου είναι το παιχνίδι, με την καλή έννοια της λέξεως (…) Ποιο είναι το μυστικό του θεάτρου για μένα; Για να είναι ποίηση, δηλαδή πράξη, πρέπει να είναι παιχνίδι. Πρέπει να βλέπουμε όσο μπορούμε τα πράγματα σαν παιδιά» (από συνέντευξη του Πάρι Τακόπουλου στην Ελευθεροτυπία, Μάιος 1992)

Ο Πάρις Τακόπουλος (1930-) αποτελεί μια ξεχωριστή και μοναδική περίπτωση στην ελληνική δραματουργία, στην οποία εισήγαγε ένα καινούργιο είδος γραφής. Η κριτική έχει κατατάξει το έργο του, από την πρώτη σκηνική του παρουσίαση, στο «θέατρο του παραλόγου» με την ευρύτερη έννοια. Τον απασχόλησε περισσότερο η παραξενιά του παραλόγου της ζωής παρά το ίδιο το «παράλογο». Με τα μετέπειτα έργα του υπερβαίνει τα χαρακτηριστικά του εν λόγω θεατρικού είδους και «αγγίζει την καλούμενη “μεταμοντέρνα” γραφή», όπως παρατηρεί ο Δημήτρης Τσατσούλης.

«Τα έργα του Τακόπουλου υποβάλλουν στον θεατή μιαν ανοίκεια σχέση με το οικείο, η οποία εκπλήσσει, δηλαδή τον εκτοξεύει έξω από κάθε γνωστή ερμηνευτική», επισημαίνει η καθηγήτρια Χαρά Μπακονικόλα. Τα κείμενα του πεζογράφου, ποιητή, αρθρογράφου και θεατρικού συγγραφέα έχουν πολλούς στόχους: σατιρικές αιχμές για τον τρόπο ζωής της αστικής κοινωνίας, την ιδεολογική σύγχυση,το πρόβλημα της εθνικής κουλτούρας, την υπαρξιακή κρίση, τις νοθευμένες ηθικές και θρησκευτικές αξίες, τα παράδοξα της Ιστορίας, το αδιέξοδο του οικογενειακού θεσμού, το φαινόμενο της ψευτιάς και της υποκρισίας. Αυτό όμως που πάνω απ’ όλα απασχολεί τον συγγραφέα του πεζογραφικού έργου Κενή Διαθήκη και έχει χαρακτηριστεί ως μοναδικό γλωσσικό εγχείρημα στην ελληνική γλώσσα είναι η διαστροφική χρήση της.

Γράφει σχετικά η Χαρά Μπακονικόλα: «Κάθε φορά που ξαναδιαβάζω ένα θεατρικό έργο του Πάρι Τακόπουλου, ανακαλύπτω κι ένα καινούργιο γλωσσικό παιχνίδι που προκαλεί όχι μόνο τη νόηση, αλλά και τη “μυθολογία” της επικοινωνίας». Και καταλήγει: «Ο Τακόπουλος δεν συγχέεται με κανέναν ομότεχνό του, το γραπτό του διακρίνεται αμέσως ανάμεσα σε χίλια κείμενα, με το ιδιότυπο χιούμορ, την κομψή του γλώσσα και την εύθυμη διάθεση του καλοπροαίρετου ταραξία». Ο Τακόπουλος είχε την τύχη να δει τα έργα του να πρωτοπαίζονται στο Θέατρο Τέχνης επί Καρόλου Κουν, με τον οποίο συνεργάστηκε επί μία εικοσαετία. Εκτός από το Θέατρο Τέχνης, τα μικρά και μεγάλα μονόπρακτά του πέρασαν από πολλές ακόμη θεατρικές σκηνές.

Οι εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, δέκα χρόνια μετά την πρώτη έκδοση (2003), επανακυκλοφορούν τα Θεατρικά του Πάρι Τακόπουλου σε δύο αναθεωρημένους ογκώδεις τόμους. Περιλαμβάνονται συνολικά 41 θεατρικά έργα, ανάμεσά τους τα «Ο προτελευταίος των Μόνικιν», «Ένα αίσιον συνοικέσιον», «Οι εξετάσεις», «Ο γύρος του κόσμου σε οκτώ λεπτά», «Η Δευτέρα Παρουσία ή Η επιστροφή του Μαρξ και του Έγκελς», «Το Γαμοπίλαφο ή Περιμένοντας την Β, ένας δορυφόρος τιμής στον Σάμιουελ Μπέκετ» κ.ά.

Ο πρώτος τόμος ξεκινά με κείμενα της Χαράς Μπακονικόλα, του Γρηγόρη Ιωαννίδη και του Δημήτρη Τσατσούλη για το θεατρικό έργο του Τακόπουλου. Η δίτομη έκδοση εμπλουτίζεται με βιογραφικό κείμενο του συγγραφέα, παραστασιογραφία, κριτικογραφία, σχόλια, κείμενα και συνεντεύξεις του. Επίσης, κοσμείται με φωτογραφίες από παραστάσεις και μακέτες γνωστών ζωγράφων, όπως του Δημήτρη Μυταρά, του Αλέκου Φασιανού, του Μποστ, του Ευάγγελου Κουζούνη, του Νώντα Παπαδόπουλου, της Έλλης Σολομωνίδου και του Άλκη Γκίνη, ο οποίος έχει φιλοτεχνήσει και το εξώφυλλο των δύο νέων τόμων των Θεατρικών του Πάρι Τακόπουλου, καθώς και από σχέδια όλων των έργων από τη Σοφία Ζαραμπούκα.